မာလခိ အနာဝတ္တိကျမ်း (Malachi)
နောက်ဆုံး ပရောဖက်စကားများ
ခေါင်းစဉ်
ခေါင်းစဉ်သည် ပရောဖက်ပြုခြင်း ရေးသားသူ မာလခိမှ ဖြစ်လာသည်။ ဤပရောဖက်ငယ် နောက်ဆုံးအလုပ်ဖြင့် ဘုရားသခင်သည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာနှင့် တဖက်ပြုခြင်းဆိုင် ရာများကို အဆုံးသတ်သည်။
စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲ
အချို့က ဤစာအုပ်သည် အမည်မသိသူက ရေးသားသည်ဟု ထင်ကြပြီး၊ မာလခိ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ “ သံတမန်” (သို ဘုရားသခင်၏ သတင်းစကား သယ်ဆောင်သွားသူ”ဟု ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အမည်တစ်ခုထက် ခေါင်းစဉ်တစ်ခုသာ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု မှတ်ယူကြသည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း မည်သည့်နေရာတွင်မှလည်း ထိုနာမည်ကို ဖော်ပြမထားသည့်အပြင်၊ စာရေး သူနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ခံအကြောင်းအရာကိုလည်း ပေးမထားပေ။ သိုသော်လည်း ပရောဖက် ကျမ်းစာအုပ်များတွင် နိဒါန်းပိုင်း၌ သူတို၏ စာရေးသူကို သမိုင်းဆိုင်ရာ သက်သေအဖြစ် ပါရှိ ခြင်းကြောင့် မာလခိသည် ဣသရေလတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရေးသည့် နောက်ဆုံး ပရောဖက်၏ အမည်ဖြစ်သည်။ ဂျူးတို၏ ယုံကြည်ချက်မှာ သူသည် တရားဇရပ်၏ အဖွဲဝင်တစ်ဦးကဲ့သိုဖြစ် ပြီး ကျမ်းစာစုဆောင်းခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းခြင်း ပြုလုပ်ရသည်။
အထဲတွင် ပါဝင်သော အကြောင်းအရာများကို သေသေချာချာကြည့်ပါက အချိန်သည် ဘီစီ ငါးရာစုနောက်ပိုင်းကို ဖော်ပြနေပြီး၊ ခန့်မှန်းဘီစီ ၄၃၃-၄၂၄ တွင် နေဟမိ ပေရသိသို ပြန်လာချိန်အတွင်း ဖြစ်ပုံရသည် (နေ ၅း၁၄၊ ၁၃း၆)။ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ဘီစီ ၅၁၆ တွင် ပြီး စီးခဲ့သည့် (ဧဇ ၆း၁၃-၁၅) ဒုတိယဗိမာန်တော်၌ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည် (၁း၇-၁၀၊ ၃း၈)။ နှစ်များ ကြာလာပြီးနောက် ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် လျော့ရဲလာပြီး ပျက်စီးခြင်းများ တိုးပွားလာခဲ့သည် (၁း၆-၂း၉)။“မြိုဝန်မင်း”ဟု မာလခိ သုံးနှုန်းခြင်း(၁၈)သည် ပေရသိ နေဟမိပြန်သွားချိန် (နေ ၁၃း၆)ယုဒတွင် ပေရသိမင်း အုပ်ချုပ်ချိန်ကို ပြောခြင်းဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ ပညတ်တော်ကို အလေးအနက်ထားဖော်ပြခြင်းသည် (၄း၄) ဧရနှင့် နေဟမိတို တူညီစွာ အလေးအနက်ထား သည်နှင့် တိုက်ဆိုင်သည် (ဧဇ ၇း၁၄၊ ၂၅၊ ၂၆၊ နေ ၈း၁၈)။ သူတိုသည် အခြားရှုထောင့်များမှ တပါးအမျိုး သမီးများနှင့် အိမ်ထောင်ပြုခြင်း (၂း၁၁-၁၅၊ ဧဇ ၉၊ ၁ဝ၊ နေ ၁၃း၂၃-၂၇)၊ ဆယ်ဖို တစ်ဖို မှားယွင်းစွာ သုံးစွဲခြင်း (၃း၈-၁၀၊ နေ ၁၃း၁ဝ-၁၄)၊ လူ့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် တရားမျှတမှု မရှိခြင်း (၃း၅ နေ ၅း၁-၁၃) စသည်တိုကို မျှဝေထားကြသည်။ နေဟမိသည် ဘီစီ ၄၄၅ တွင် မြိုရိုးတည်ဆောက်ရန် ယေရုရှလင်သို ပြန်လာပြီး၊ ဘီစီ ၄၃၃ တွင် ပေရသိသို ပြန်သွားခဲ့သည်။ သူသည် မာလခိဖော်ပြသော အပြစ်များကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် (နေ ၁၃၆) နောက်ပိုင်းတွင် သရေလသို ပြန်လာခဲ့သည် (ခန့်မှန်း ဘီစီ ၄၂၄)။ ထိုကြောင့် မာလဓိက နေဟမိမရှိချိန် အတွင်း ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဟကွဲနှင့် ဇာခရိတို ပရောဖက်ပြုခြင်းပြီးနောက် ရာစုနှစ်တစ်ခု တွင် ဖြစ်နိုင်သည်။ အသင်းတော်များ၏ အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်ပြီး ခရစ်တော် စာရေးလိုက်သည့် ဗျာဒိတ်ကျမ်း ၂-၃ ကဲ့သိုပင် ဘုရားသခင်သည် လူမျိုးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သူ၏စိတ်ထဲ များကို ဣသရေလအပေါ် ရိုက်နှိပ်ရန် မာလခိအားဖြင့် ဘုရားသခင်ရေးသားသည်။
နောက်ခံသမိုင်းကြောင်းနှင့် အနေအထား
ဗာဗုလုန်မှ ယုဒသို ပြန်လာသူ (၅၀၀၀၀) သာရှိခဲ့သည် (ဘီစီ ၅၃၈-၅၃၆)။ ဗိမာန်တော်သည် ဇေရုဗဗေလ (ဘီစီ ၅၁၆) ၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ပြန်လည် တည်ဆောက်နေခဲ့ပြီး ယဇ်ပူဇော်ခြင်း စနစ် သည်လည်း ပြန်လည် သစ်လွင်ခဲ့သည်။ ဧဇရသည် ဘီစီ ၄၅၈ တွင်ပြန်လာပြီး၊ နောက်တွင် ဘီစီ ၄၄၅ ၌ ၊ နေဟမိက ဦးဆောင်ပြီး ပြန်လာသည်။ ရာစုနှစ်တစ်ခုအတွင်း ပါလက်စတိုင်း နယ် ၊ သို ပြန်လာကြပြီးနောက်၊ ဂျူးတို၏ ဘာသာ ရေး ဓလေ့ထုံးစံများသည် ဘုရားသခင်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာထံသို ပြန်လာရန် နှလုံးမာ ကျောနေ ကြပြီး၊ လူများနှင့် ယဇ်ပုရောဟိတ် များပါ ဘုရားသခင်၏ ပညတ်တော်မှ အတော်ကို လွဲချော်နေခဲ့ ကြသည်။ မာလခိ သည် ထိုမကောင်းမှုများအတွက် အပြစ် တင်ဆုံးမပြီး၊ လူများအား နောင်တရရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ နေဟမိသည် ပေရသိမှ ဒုတိယ အကြိမ် ပြန်လာသောအခါ (ခန့်မှန်း ဘီစီ ၄၂၄) ဗိမာန်တော်တွင် ယဇ်ပုရော ဟိတ်များ လွန်ကျူးသည့်အပြစ်၊ အနားယူရာ ဥပုသ်နေ့ကို ချိုးဖောက်သည့်အပြစ်၊ ပညတ် ကို ချိုးဖောက်ပြီး မိန်းမများနှင့် အိမ်ထောင်ကွဲ၍ တပါးအမျိုးသမီးများနှင့် အိမ်ထောင် ပြုခြင်း (နေ ၁၃) စသည့်တိုကို ပြင်းထန်စွာ ဆုံးမပြောဆိုခဲ့သည်။
ဓမ္မဟောင်းသမိုင်း နှစ် (၂၀၀၀)အလွန် အာဗြဟံ ရှိချိန်ကတည်းက လုပ်ဆောင်း အာဗြဟံနှင့်ဆိုင်သော ပဋိညာဉ်၊ ဒါဝိဒ်နှင့်ဆိုင်သော ပဋိညာဉ်၊ ပဋိညာဉ်သစ် ကတိတော်များသည် သူတို၏ အနှစ်သာရအရ ပြည့်စုံ ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ ဣသရေလသမိုင်းတွင် မီးမောင်းကို အနည်းငယ်ရှိသော်လည်း၊ ဥပမာ ယောရှု၊ ဒါဝိဒ်၊ ယောရှိတို့ ကဲ့သိုသော ဂျူးများ သခင်၏ မျက်နှာသာပေးခံရမှု ဆုံးရှုးခဲ့ရကြောင်း မြင်ရသည်။ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင် ပြန်လာပြီးနောက် နှစ် (၁၀၀) မရှိခင်အချိန်တွင် သူတိုသည် အာရှရိနှင့် ဗာဗုလုန်ဆောင်လာမှုများထက် ပိုကြီးသည့် အပြစ်များတွင် သူတိုနစ်မြုပ်နေကြပြီဖြစ်သည်။ ထို အခိန်ကြာမြင့်စွာ စောင့်မျှော်နေသော မေရှိယကြွလာခြင်းသည် ရောက်မလာသေးဘဲ၊ မျက်မြင်တွင် ဖြစ်လာမည့်ပုံလည်း မပေါ်သေးပေ။
ထိုကြောင့် မာလဓိက ဣသရေလလူမျိုး သူတိုဆက်လုပ်နေသည့် အပြစ်အတွက် ဘရားသခင်၏ တရားစီရင်ခြင်း သတင်းစကားကို ယူဆောင်ခြင်းဖြင့် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ တင်း ကျပ်သည့် ပရောဖက်ပြုမှုကို ရေးသားခဲ့ပြီး၊ အနာဂတ်တွင် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်ဖြစ်သည့် ဂျူးလူမျိုးများ နောင်တရသောအခါ မေရှိယကိုဖွင့်ပြခြင်းနှင့် ဘုရားသခင်၏ ပဋိညာဉ်ကတိတော် ပြည့်စုံလိမ့်မည် ဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်မှ သတင်းစကားတစ်ခု အခြားပရောဖက်တစ်ဦးထံ မပေးခင်၊ သူတို၏ နားများ၌ မာလခိ၏ အပြစ်တင်ခြင်း ခေါင်းလောင်းသံ စကားများဖြင့်သာ နှစ်ပေါင်း (၄၀၀) ကျော် ဘုရားသခင်သည် တိတ်ဆိတ်စွာနေခဲ့သည်။ “ကောင်းကင်နိုင်ငံတော် တည်လုနီးပြီ။ နောင်တရကြလော့။” (မ ၃း၁-၂)သည် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ တရားဟော ချက်ဖြစ်သည်။ မေရှိယသည် ကြွလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။
မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်း၌ ခရစ်တော်
ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှ နောက်ဆုံးပရောဖက်ပြုချက် စကားများသည် ခရစ်တော် မေရှိယကြွလာမည်ကို မျှော်လင့်ခြင်းအကြောင်း ဖော်ပြနေသေးသည်။ မာ လဓိသည် တမန်နှစ်ပါးဖြင့် စကားပြောပြီး ဓမ္မသစ် ကျမ်းတွင် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်ဟု ထင်ရှားသော ခရစ်တော်၏ လမ်းကိုပြင်ဆင်ပေးသည့် တမန် (မ ၃း၃၊ ၁၁း၁ဝ၊ ၁၄၊ ၁၇း၁၂၊ မာ ၁း၂၊ လု ၁း၁၇၊ ၇း၂၆၊ ၂၇၊ ယော ၁း၂၃) နှင့် “ပဋိညာဉ်တမန်တော် ဖြစ်သော ခရစ်တော်ဖြစ်သည် (၃း၁)။ မာလ အနာဂတ္တိကျမ်းသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း အဆုံးဖြစ်ပြီး ပရောဖက်ပြုသံ မကြားရသော အနှစ် (၄ဝဝ) ကာ လ၏ အစဖြစ် သည်။ သိုသော်လည်း မာလခိသည် “ကြည့်ရှုလော့၊ ထိုသခင်သည် လာလိမ့်မည်” (၃း၁) ဟု စာဖတ်သူအား ဆွဲဆောင်မှုရှိသော ကြေညာချက် ဖြင့် မှာထားခဲ့သည်။
မာလခိအနာဂတ္တံကျမ်းရှိ အဓိက ဇာတ်ကောင်များ
မာလခိ – ယုဒကို ပရောဖက်ပြုသူ၊ နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်မတိုင်မီ ဓမ္မဟောင်းပရောဖက်များ၏ နောက်ဆုံး ပရောဖက် (၁း၁-၄း၆)
ယဇ်ပုရောဟိတ်များ – တပါးအမျိုးသမီးများကို ယူပြီး သူတို၏ သစ္စာမရှိမှုကို ဖော်ပြသူများ၊ ပညတ္တိကျမ်းကို မှားယွင်းစွာ အနက်ဖွင့်ပေးသူများ (၁း၇၊ ၈၊ ၂း၁-၉)
ယုဒလူမျိုး – တပါးအမျိုးသမီးများနှင့် အိမ်ထောင်ပြုပြီး ရုပ်တုကိုးကွယ်ခြင်းသို ကျရှုံးသွားသူများ (၂း၁၁-၁၇)
သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဓမ္မအတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ
ဘုရားသခင်သည် ဣသရေလလူမျိုးဖြင့် ပြုလုပ်သည့် သူ့ပဋိညာဉ်ကို မကြာခဏ ဖော်ပြပြီး (၂း၄၊ ၅၊ ၈၊ ၁၀၊ ၁၄၊ ၃း၁)၊ သူ၏ အဖွင့်စကား၌ သူတိုကို သတိပေးထားသည်မှာ သူတိုနှင့် ဆက်နွယ်သည့် ချစ်ခြင်းမေတ္တာ အပေါ် သစ္စာမရှိတော့ကြောင်း ဖြစ်သည် (၁း၂-၅)။ သူ့လူမျိုးအတွက် ဘုရားသခင်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာသည် ဤစာအုပ်တွင် ပျံ့နှံနေသည်။ ကနဦး ပရောဖက်များမှ မေရှိယကြွလာပြီး နောက်ဆုံး ကယ်တင်ခြင်းနှင့် အသက်တာတစ်လျှောက် လုံး ကောင်းကြီးမင်္ဂလာများပေးခြင်း ကတိတော်များ ဖော်ပြခြင်း၊ ဟရွဲနှင့် ဇာခရိတို၏ မကြာခင် ကမှ ဖော်ပြသည့် ကတိတော်များမှ (ခန့်မှန်း ဘီစီ ၅၀၀) တိုက်တွန်းနှိးဆော်မှုများသည် လူတို နှင့် သူတို၏ ခေါင်းဆောင်များကို ကျေနပ်အားရစေခဲ့သည်။ သူတိုက ထိုဆက်နွယ်နေသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာသည် ထုံးစံအတိုင်း ရှိနေမည်ဖြစ်ပြီး သူတို မည်သိုပင်အသက်ရှင်ခြင်းသည် အကြောင်းမဟုတ်ဟု ထင်ကြသည်။ ယဇ်ပုရောဟိတ်များ (၁း၆- ၂း၉ )နှင့် လူများ (၂း၁၀-၁၆) တို့အား ဆုံးမမှုများတွင် ပရောဖက်က သူတိုရှာသော သခင်သည်လာ၍ တရားစီရင်ပြီး အညစ် အကြေးများဖယ်ရှားခြင်း၊ သန့်ရှင်းခြင်းနှင့် စင်ကြယ်ခြင်းအမှုကို ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း (၃း၂၊၃) သတိပေးထားသည်။ ဘုရားသခင်သည် အပြင်ပိုင်းဖြင့် ပြုမူခြင်းကို အလိုရှိ သည်သာမက တွင်းပိုင်းတွင်လည်း ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်စေလိုသည် (မ ၂၃း၂၃)။ သူတို၏ ဟန်ဆောင်
မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်းရှိ အဓိကဝေါဟာရများ
နေ့ရက် – ဟေဗြဲဝေါဟာရ – yom – ၃း၂ ၁၇၊ ၄း၁၊ ၃၊ ၅ – ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် အမျိုးမျိုး အသုံးပြု ခဲ့ကြသည်။ ထိုအရာသည် ည၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော နေ့အလင်း အချိန် (အာ ၅း၈)၊ (သို) တစ် ရှိသည့် ရက်တစ်ရက် ဖြစ်သော (၄) နာရီ တစ်ရက် (က ၇း၁၁) ကို ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။ ထိုအရာသည်“စပါးရိတ်ရာကာလတစ်ခုကဲ့သို သူ (သု ၂၅း၁၃) (သို) နှစ် တစ်နှစ် (၂ ရာ ၁၃း၂၃)ကိုလည်း ရည် နိုင်သည်။ ဤဝေါဟာရသည် သခင်ဘုရား၏ နေ့ရက်” ဟူသော အရေးကြီးသည့် စကားစုတွင် အသုံးပြု ထားသည် (ဟေရှာ ၂း၁၂၊ ယေဇ ၁၃း၅၊ ယောလ ၁း၁၅၊ ဇေ ၁း၁၄)။ ပရောဖက်များအတွက် သခင်ဘုရား။ နေ့ရက်သည် ရန်သူများ အား သူ့ ခြေအောက်တွင် နှိမ်နှင်းပြီး အောင်ပွဲခံမည့် အနာဂတ်တွင် ဖြစ်မည် ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ထိုနေ့သည် အလွန်ဝမ်းမြောက်ဖွယ်ရာနေ့၊ ဘုရားသခင်၏ သစ္စာရှိသော အစေခံများအတွက် ကောင်းကြီးခံရာနေ့ (ဟေရှာ ၂)ဖြစ်သလို၊ ဘုရားသခင်၏ ရန်သူများအတွက် “မှောင်မိုက်”ဖြစ်မည့်နေ့ ဖြစ်သည် (အာ ၅း၁၈)။
စုံစမ်းကြလော့ – ဟေဗြဲဝေါဟာရ – bachan – ၃း၁၀ – “ကြိုးပမ်းအားထုတ်သည်” (သို) “စုံစမ်း မှုပြုသည်” (ယော ၂၃း၁၀၊ ဆာ ၁၃၉း၂၃၊ ဇာ ၁၃း၉)ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသည်။ အရာတစ်ခုကို အခြားတစ်ခုမှ ခွဲခြားသည့် သဘောတ ရားဖြင့် စုံစမ်းသည် (ယော ၃း၄၃)ဟုလည်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်နိုင်သည်။ ဤဝေါဟာရအား လူများကို ဘုရားသခင်၏ “စုံစမ်းမှု”အဖြစ် သရုပ်ဖော်ရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိသောအခါ၊ သူ (သို) သူမ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ပိုမိုခိုင်မြဲ လာစေသော နည်းလမ်းကဲ့သို သီးသန့် ပံ့ပိုးမှုကို ဆိုလိုသည် (ဆာ ၆၆း၁၀-၁၂၊ ယေ ၁၇း၁၀၊ ၂၀း၁၂)။ ဣသရေလ လူမျိုးသည် ဘုရားသခင်ကို စုံစမ်းရန် မာလခိ၏ စိန်ခေါ်မှုသည် ဖြစ်ခဲ့ သောအရာဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်၏ သစ္စာရှိခြင်းကို စုံစမ်းရန် တိုက်တွန်းလိုက်ခြင်းဖြစ်သည် (၃း၁၀)။ စုံစမ်း ကြဟု ဆိုသည့် ဝေါဟာရသည် အခြားဟေဗြဲကြိယာဖြစ်သည့် စမ်းသပ်ခြင်း – nasah နှင့် ဆန့်ကျင်သော အဓိပ္ပာယ်ရှိနိုင်သည်။ ထိုဝေါဟာရသည် အပျက်သဘောဆောင်သော အဓိပ္ပာယ်တွင် မကြာခဏအသုံးပြုပြီး ဣသရေလလူမျိုးက ဘုရားသခင်အား မယုံ၍ စုံစမ်းသည့်အခါတွင် ဤဝေါဟာရကို အသုံးပြုသည်။ (ထွက ၁၇း၇၊ ဆာ ၇၈း၁၈၊ ၉၅၉)။ မောရှေ၏ ပညတ္တိကျမ်းသည် ဣသရေလလူမျိုးအား ဘုရားသခင်ကို စုံစမ်းခြင်းမပြုရန် သတိပေးထားပြီး (တရားဟော ၆း၁၆၊ ဆာ ၉၅း၉)၊ ထိုအရာကို ဝိညာဉ်ရေးရာ မှားယွင်းမှု အဖြစ် မှတ်ယူသည် (မ ၁၂း၃၈၊ ၃၉)။ ရှင်ယာကုပ် ဩဝါဒစာအရ၊ လူများအား အသက်သရဖူ ကတိထား” ဖြင့် ဘုရားသခင်သည် စစ်ဆေးမှုပြုလုပ်သော်လည်း၊ မည်သူ့ကိုမျှ သွေးဆောင်ခြင်းအမှုကို မပြုပေ (ယာ ၁း၁၂-၁၄)။
မှု၊ သစ္စာမဲ့မှု၊ အပေးအယူလုပ်မှု၊ အိမ်ထောင်ကွဲမှု၊ မှားယွင်းသောကိုးကွယ်မှုနှင့် မောက်မာမူတို့ အပေါ်တွင် ကျရောက်မည့်အပြစ်ဒဏ်ကို ညွှန်းပြခြင်းဖြင့် အကျင့်ပျက်မှုများ၊ မကောင်းမှုများ မှားယွင်းသော အာမခံမှုများကို ပရောဖက်က ပြင်းထန်စွာ ဆုံးမသည်။
မာလခိသည် သူ့ပရောဖက်ပြုခြင်းကို အငြင်းပွားသည့် ပုံစံဖြင့် ဖော်ပြထားပြီး အမေးအဖြေ နည်းလမ်း ဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ သူ့လူမျိုးအပေါ် ဘုရားသခင်၏ စွဲဆိုမှုကို လူများက လှောင်ပြောင်သော မေးခွန်းဖြင့် တုန့်ပြန်ကြသည် (၁း၂၊ ၆၊ ၇၊ ၂း၁၇၊ ၃း၇၊ ၈၊ ၁၃) အခြားအချိန်များ၌ ပရောဖက်က သူသည် တရားရုံးတွင် ဘုရားသခင်၏ ရှေ့နေပုံစံအဖြစ် သူတို၏ ဆိုးသွမ်းသည့် ဝေဖန်မှုများအပေါ် အခြေခံပြီး လူသားအား ပုံဆောင် မေးခွန်းများ” မေးမြန်းသည် (၁း၆၊ ၉၊ ၂း၁၀၊ ၁၅၊ ၃း၂)
မာလခိသည် ယဇ်ပုရောဟိတ်များနှင့် လူများကို အပြစ်ပြုခြင်း အနည်းဆုံး (၆) ခု ပြောဆိုထားသည်။ ၁) ဘုရားသခင်၏ ချစ်ခြင်းမေတာကို ပစ်ပယ်ခြင်း (၁း၂-၅) ၂) သခင်အား အရိုအသေပေးခြင်းကို ငြင်းဆန်ခြင်း (၁း၆-၂း၉)၊ ၃) ဘုရားသခင်၏ သစ္စာ ဒီမကို ပစ်ပယ်ခြင်း (၂း၁၀-၁၆)၊ ၄) ဘုရားသခင်၏ ဖြောင့်မတ်ခြင်းကို အမျိုးမျိုးအနက်ဖွင့်ခြင်း (၂း၁၇ – ၃၅) ၅) ဘု ရားဥစ္စာပစ္စည်းများကို လုယူခြင်း (၃၆-၁၂) နှင့် ၆) ဘုရားသခင်၏ က တောက်ကို ကဲ့ရဲ့ အပြစ်တင်ခြင်း (၃း၁၃-၁၅) တိုဖြစ်သည်။ ဘုရားသခင်၏ တရားစီရင်ခြင်း ကို မာလခိက ကြားကာလ အဖြစ်အပျက် သုံးခု အနေဖြင့် တင်ဆက်ထားသည်။ (၁) ယဇ်ပုရောဟိတ်များကို (၂း၁-၉)၊ (၂) လူမျိုးကို (၃း၁-၆) နှင့် (၃) ကျန်ကြွင်းသောသူများကို (၃း၁၆-၄၆) ဖြစ်သည်။
မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်းရှိ အဓိကဩဝါဒများ
ဣသရေလနှင့်ပြုလုပ်သော ဘုရားသခင်၏ ပဋိညာဉ် (၂း၄၊ ၅၊ ၈၊ ၁ဝ၊ ၁၄၊ ၃၁၊ တော ၃း၄၄-၄၈၊ ၁၈း၈-၂၄၊ ၂၅း၁၂ တရားဟော ၃၃း၈-၁၁၊ ယေဇ ၃၄း၂၅)
ဣသရေလ၏ သစ္စာမရှိမှု (၁း၂-၅၊ ယောရှု ၇း၁၊ ၅ ရာ ၅း၂၅၊ ဧဇ ၉း၄၊ ဆာ ၇၈း၈၊ ဟေရှာ ၁း၂၁၊ ယေဇ ၄၄း၁၀၊ ဟော ၁း၂၊ မ ၂၅း၂၉၊ လု ၁၂း၄၆၊ ရော ၃း၃၊ ၂ တိ ၂း၁၃)
သခင်ဘုရား ကြွလာခြင်း (၃း၁-၃၊ ဟေရှာ ၄၀း၃၊ ၆၃း၉၊ ယေ ၁၀း၁၀၊ ယောလ ၂း၁၁၊ နေ ၁း၆၊ ဟဗ ၂း၇၊ မ ၁၁း၁ဝ၊ မာ ၁း၂၊ လု ၁း၇၆၊ ၇း၂၇၊ ယော ၁း၂၃၊ ၂:၁၄၊ ၁၅)
မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်းရှိ ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်အင်္ဂါလက္ခဏာများ
ဘုရားသခင်သည် ချစ်ခြင်းမေတ္တာရှင် ဘုရား – ၁း၂၊ ၃
ခရစ်တော် ကြွလာခြင်း
မာလခိ၏ ပရောဖက်ပြုချက် ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် အတည်ပြုမှု ပဋိညာဉ်တမန်အဖြစ် ခရစ်တော်သည် ခရစ်တော်သည် ဗိမာန်တော်ကိုသန့်ရှင်းခြင်း (ယော သူ့ဗိမာန်တော်သို ကြွလာပြီး (၃း၁)၊ ၂း၁၄-၁၇) သူ့လူမျိုးအတွက် ယဇ်ပူဇော်ခံခဲ့သည်။ သူ့လူမျိုးကို သန့်ရှင်းစေမည် (၃း၃)၊ (ဟေဗြဲ ၁၃း၁၂)။
သူ၏ကြွလာခြင်းသည် တရားစီရင်ခြင်းကို အသက်စာစောင်တွင် နာမည်မပါသူများသည် ကန် ယူဆောင်လာသည် (၄း၁)၊ နှင့်ရောသော မီးတိုင်ထဲ ချခံရမည်(ဗျာ ၂၀း၁၁-၁၅)။
တရားသော နေမင်းကဲ့သို၊ ခရစ်တော် ခရစ်တော်သည် လူများကို အနာငြိမ်းပြီး နောက်ဆုံး သည် သူ့လူမျိုးကို အနာငြိမ်းသည်(၄း၂)။ တွင် အနာများပျောက်မည်(မ ၁၂း၁၅၊ ဗျာ ၂၁း၄)။
သူ့ရှေ့ပြေးသည် ဘုရားသခင်လာခြင်း နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်သည် ခရစ်တော်အတွင်း အတွက် ပြင်ဆင်ပေးသည် (၃း၁၊ ၄း၅) သည် (၁၁း၁၀-၁၄)။
မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်း အချိန်ကာလ၌ ကမ္ဘာကြီးရှိ အခြားသောနေရာများ
ဂရိသည်ကို အိုလံပီယာတွင် Zeus ဘုရားကျောင်းနှင့် Delphiwတွင် Apollo ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် စကျင်ကျောက်ဖြင့် ဗိမာန်ကို စတင်တည်ဆောက်သည်။
အနက်အဓိပ္ပာယ်ဆိုင်ရာ အခက်အခံများ
ထာဝရဘုရား၏ ကြောက်မက်ဖွယ်သော နေ့ရက်ကြီးမရောက်မီ” ဧလိယကို စေလွှတ်ခြင်း အဓိပ္ပာယ် သည် ငြင်းခုန်ဖွယ်ရာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုသူသည် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်လား (သို) ထိုအရာက ပြည့်စုံခြင်း မရှိသေးဘူးလား။ ဧလိယသည် လူပြန်ဖြစ်လာ မာလခိ၏ ပရောဖက်ပြုမှုသည် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်ကို ရည်ညွှန်းသကဲ့သို မြင်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ဧလိယ ပြန်လာမည်မှာ စာပေသဘောအရ မဟုတ်ပေ။ ခက်ခဲသည့် မေးခွန်းများအတွက် အဖြေများကဏ္ဍတွင် ကြည့်ပါ။
အကျဉ်းချုပ် ကောက်နှုတ်ချက်
၁။ ဣသရေလ၏ အပြစ်များကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချခြင်း (၁း၁-၂း၁၆)
က။ ဣသရေလအတွက် ဘုရားသခင်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို သတိပေးသူ (၁း၁-၅)
ခ။ ယဇ်ပုရောဟိတ်များကို ဆုံးမခြင်း (၁း၆-၂း၉)
၁။ ဘုရားသခင်၏ ယဇ်ပလ္လင်ကို မထီမဲ့မြင်ပြုခြင်း (၁း၆-၁၄)
၂။ ဘုရားသခင်၏ ဘုန်းတော်ကို မထီမဲ့မြင်ပြုခြင်း (၂း၁-၃)
၃။ ဘုရားသခင်၏ ပညတ်တော်ကို မထီမဲ့မြင်ပြုခြင်း (၂း၄-၉)
ဂ။ လူများကို ဆုံးမခြင်း (၂း၁၀-၁၆)
၂။ ဣသရေလ၏ တရားစီရင်ခြင်းနှင့် ကောင်းကြီးမင်္ဂလာကို ကြေညာခြင်း (၂း၁၇-၄၆) ၊
က။ သံတမန်တစ်ဦး ကြွလာခြင်း (၂း၁၇-၃း၅)
ခ။ နောင်တရရန် စိန်ခေါ်ခြင်း (၃း၆-၁၂)
ဂ။ ဣသရေလသည် ဘုရားသခင်ကို ဆန့်ကျင်ဝေဖန်ခြင်း (၃း၁၃ – ၁၅)
ဃ။ သစ္စာရှိ၍ ကျန်ကြွင်းသူများကို အားပေးနှစ်သိမ့်ခြင်း (၃း၁၆-၄း၆)
ခက်ခဲသော မေးခွန်းများအတွက် အဖြေများ
၁။ ထာဝရဘုရား၏ ကြောက်မက်ဖွယ်သော နေ့ရက်ကြီးမရောက်မီ (၄း၅)ဟုပြောပြီး ဧလိယကို စေလွှတ်ရန် ဘုရားသခင်၏ ကတိတော်အကြောင်း မာလ၏ နောက်ဆုံး စာဖက်ပြုမှုသည် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်တွင် မည်သည့်နည်းဖြင့် ပြည့်စုံသနည်း။
မာလခိ၏ ဧလိယ အဓိပ္ပာယ်နှင့် ဖြစ်ပေါ်မှုသည် အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုပရောဖက်ပြုမှုသည် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်တွင် ပြည့်စုံခဲ့ပြီးပြီလား သို မပြည့်စုံသေးဘူးလား။ ဧလိယ၏ လူပြန်ဖြစ်ခြင်းကို ဘုရားသခင်သည် လုပ်လိမ့်မည်လား မာလခိ၏ ပရောဖက်ပြုမူ ကို သက်သေအထောက်အထားများဖြင့် ကြည့်လျှင် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်အားဖြင့် ပြည့်စုံခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ကောင်းကင်တမန်များက သူသည် ဧလိယ၏ စိတ်ဝိညာဉ် တန်ခိုးနှင့် ပြည့်စုံ လျက်” ဟု နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်အား ပြောကြားခဲ့သည်သာမက၊ ယောဟန်ကလည်း သူသည် ဧလိယမဟုတ်ကြောင်း ပြောခဲ့သည် (ယော ၁း၂၁) ရှင်ယောဟန်သည် ဧလိယကဲ့သို ဖြစ်ကြောင်း ၁) အတွင်းပိုင်းတွင် “ဝိညာဉ်နှင့် တန်ခိုး ၂) အပြင်ပိုင်းတွင် လွတ်လပ်ပြီး အများနှင့်မတူသော ပုံစံ စသည်တိုကြောင့် ကျွန်ုပ်တို ပြောနိုင်သည်။ မေရှိယကို လက်ခံရရှိသော သူများက ယောဟန် သည် လာလတံ့သော ဧလိယဖြစ်သည် (မ ၁၁း၁၄၊ ၁၇း၉- ၁၃)၊ သိုသော် လူမျိုးများ အားလုံးအနေဖြင့် ရှင်ဘုရင်ကို ငြင်းပယ်သောကြောင့် သက်သေနှစ်ဦးမှ တစ်ဦးကဲ့သို အနာဂတ် တွင် အခြား ဧလိယနှင့်တူသူတစ်ဦးကို စေလွှတ်လိမ့်ဦးမည်ဖြစ်သည် (ဗျာ ၁၁း၁-၁၉)။
မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်းကို ဆက်လက်လေ့လာရန်
၁။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ နောက်ဆုံးပရောဖက်အဖြစ် မာလမိသည် မည်သည့် အရေးပါသူများကို ပြုလုပ်သနည်း။
၂။ မာလခိ ၃း၆ ၌ ဘုရားသခင်ပြောသောအခါ ဘုရားသခင်က လူများကို မည်သည့်အဆုံးသတ်အထိ ရောက်စေချင်သနည်း။
၃။ မာလခိသည် သူ့ပရောဖက်ပြုမူများတွင် အပြစ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး မည်သည့် ကွဲပြားသည့် အမြင်များဖြင့် ဖော်ပြထားသနည်း။
၄။ မာလခိတွင် ဘုရားသခင်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာအား မည်သို ကျွန်ုပ်တို လေ့လာသင်ယူမိသနည်း။
၅။ ဘုရားသခင်၏ ချစ်ခြင်းမေတ္တာသည် သင်၏အသက်တာတွင် မည်သည့်နည်းလမ်းဖြင့် ပယ်ဖျက်၍ မရနိုင်သော အမှတ်တစ်ခုအနေဖြင့် ကျန်ခဲ့သနည်း။
ဓမ္မဟောင်းကျမ်း သက္ကရာဇ်စဉ်
စာအုပ် ရေးသားချိန် ခန့်မှန်းချက် ၊ စာရေးသူ
ယောဘ မသိ အမည်မသိ ကမ္ဘာဦးကျမ်း ဘီစီ ၁၄၄၅-၁၄၀၅ မောရှေ
ထွက်မြောက်ရာကျမ်း ဘီစီ ၁၄၄၅-၁၄၀၅ မောရှေ
ဝတ်ပြုရာကျမ်း ဘီစီ ၁၄၄၅-၁၄၀၅ မောရှေ
တောလည်ရာကျမ်း ဘီစီ ၁၄၄၅-၁၄၀၅ မောရှေ
တရားဟောရာကျမ်း ဘီစီ ၁၄၄၅-၁၄၀၅ မောရှေ
ဆာလံကျမ်း ဘီစီ ၁၄၁ဝ-၄၅ဝ စာရေးသူ များစွာ ယောရှုမှတ်စာ ဘီစီ ၁၄၀၅-၁၃၈၅ ယောရှု တရားသူကြီးမှတ်စာ ဘီစီ ၁၀၄၃ ခန့် ရှမွေလ ရုသဝတ္ထု ဘီစီ ၁၀၃၀-၁ဝ၁ဝ ခန့် ရှမွေလ (?) ရှောလမုန်သီချင်း ဘီစီ ၉၇၁-၉၆၅ ရှောလမုန် သုတ္တံကျမ်း ၊ ဘီစီ ၉၇၁-၆၈၆ ရှောလမုန် အဓိက ဒေသနာကျမ်း ဘီစီ ၉၄ဝ-၉၃၁ ရှောလမုန် ဓမ္မရာဇဝင် ပထမစာစောင် ဘီစီ ၉၃၁-၇၂၂ အမည်မသိ ဓမ္မရာဇဝင် ဒုတိယစာစောင် ဘီစီ ၉၃၁-၇၂၂ အမည်မသိ ဩဗဒိ ဗျာဒိတ်ရူပါရုံ ၊ ဘီစီ ၈၅၀-၈၄၀ ဩဗဒိ ယောလအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၈၃၅-၇၉၆ ယောလ
ယောနဝတ္ထု ဘီစီ ၇၇၅ ခန့် ယောန အာမုတ်အနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၇၅၀ ခန့် အာမုတ် မိက္ခာအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၇၃၅-၇၁ဝ မိက္ခာ၊ ဟောရှေအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၇၅ဝ-၇၁ဝ ဟောရှေ ဟေရှာယအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၇၀ဝ-၆၈၁ ဟေရှာယ နာဟုံအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၆၅ဝ ခန့် နာဟုံ ဇေဖနိအနာဂတ္တိကျမ်း၊ ဘီစီ ၆၃၅-၆၂၅ ဇေဖနိ ဟဗက္ကုတ်အနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၆၁၅-၆၀၅ ဟဗက္ကုတ် ယေဇကျေလအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၅၉ဝ-၅၇ဝ ယေဇကျေလ ယေရမိမြည်တမ်းစကား ဘီစီ ၅၈၆ ယေရမိ ယေရမိအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၅၈၆-၅၇၀ ယေရမိ ဓမ္မရာဇဝင် တတိယစာစောင် ဘီစီ ၅၆၁-၅၃၈ အမည်မသိ ဓမ္မရာဇဝင် စတုတ္တစာစောင် ဘီစီ ၅၆၁-၅၃၈ အမည်မသိ ဒံယေလအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၅၃၆-၅၃ဝ ဒံယေလ ဟဂ္ဂဲအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၅၂ဝ ခန့် ဟဂ္ဂဲ ဇာခရိအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၄၈ဝ-၄၇ဝ ဇာခရိ ဧဇရမှတ်စာ ဘီစီ ၄၅၇-၄၄၄ ဧဇရ ရာဇဝင်ချုပ် ပထမစာစောင် ဘီစီ ၄၅ဝ-၄၃ဝ ဧဇရ (?) ရာဇဝင်ချုပ် ဒုတိယစာစောင် ဘီစီ ၄၅ဝ-၄၃ဝ ဧဇရ (?)
ဧသတာဝတ္ထု ဘီစီ ၄၅ဝ-၃၃၁ အမည်မသိ မာလခိအနာဂတ္တိကျမ်း ဘီစီ ၄၃၃-၄၂၄ မာလခိ နေဟမိမှတ်စာ ဘီစီ ၄၂၄-၄၀၀ ဧဇရ
ဓမ္မတောင်းကျမ်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်း ကြားကာလ
နိဒါန်း
ခေါင်းစဉ်
ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည့် နောက်ဆုံးအဖြစ်အပျက် (နေ ၁၃း၄-၃၀)နှင့် နောက်ဆုံး ပရောဖက်ပြုချက် (မာလ ၁း၁-၄း၆)မှ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ရေးသားပြုစုထားသည့် ဇာတ်လမ်းများ (လု ၁း၅-၂၅) အစထိတိုင် နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကျော် ကွာခြားခဲ့သည် (ခန့်မှန်း ဘီစီ ၄၂၄-၂၆) ထိုအချိန်အတောအတွင်း ဘုရားသခင် ထံမှလာသော ပရောဖက်ပြုချက် စကား မရှိပေ။ ဤကာလကို တစ်ခါတစ်ရံ “တိတ်ဆိတ်သော နှစ်ပေါင်း လေးရာ”ဟုလည်း ခေါ် သည်။ သိုသော်လည်း၊ ဤကာလ၏ သမိုင်းသည် ဒံယေလကြိုတင်ဟောထားသည့် နည်းလမ်း နှင့် တိတိကျကျ ကိုက်ညီမှုရှိသည် (ဒံ ၂း၂၄၊ ၄၅၊ ၇း၁-၂၈၊ ၈း၁-၂၇၊ ၁၁း၁-၃၅) ဘုရားသခင်၏ အသံတော်သည် တိတ်ဆိတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ဘုရားသခင်၏ လက်တော်သည် ဤရာစုနှစ်များ အတွင်းတွင် ဖြစ်ပျက်သမျှကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။
ယုဒသမိုင်း
ဒံယေလာခဲ့သည့်အတိုင်း ဣသရေလပြည်၏ အုပ်ချုပ်ရေးသည် မီဒို-ပါးရှား အင်ပါ မှ ဂရိသို ဂရိမှ ရောမသို လက်ဆင့်ကမ်းခဲ့သည် (ဒံ ၂း၃၉၊ ၄၀၊ ၇း၅-၇)။ နှစ်ပေါင်း (၂၀၀) နီးပါး ပါးရှားအင်ပါယာသည် ယုဒလူမျိုးများကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည် (ဘီစီ ၅၃၉-၃၃၂)။ ပါးရှားတိုသည် ယုဒလူများအား ယေရုရှလင်သို ပြန်၍ ဗိမာန်တော်ကို တည်ဆောက်ကာ ဘုရားသခင်အား ဝတ်ပြုရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည် (၆ ရာ ၃၆း ၂၂၊ ၂၃၊ ဇဇ ၁း၁-၄)။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ရင်းပိတ်ပြီးနောက် နှစ် ၁၀၀ ခန့်တွင်၊ ယုဒနိုင်ငံသည် ပါးရှားနိုင်ငံ၊ ဆီးရီးယားဘုရင်၏ လက် အောက်တွင် ဆက်လက်ရှိနေခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ယဇ်ပုရောဟိတ်အကြီးအကဲတိုသည် ပြည် တွင်းအုပ်ချုပ်မှု ကိုလည်း ထမ်းရွက်ခဲ့သည်။ ယုဒလူတိုသည် အစိုးရ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုမရှိဘဲ လွတ်လပ်စွာ ဘာသာရေး လုပ်ဆောင်ခွင့် ရခဲ့သည်။
ဘီစီ ၃၃၄ မှ ဘီစီ ၃၃၁ ကာလတွင်၊ အလက်ဇန္ဒား(Alexander the Great)သည် တတိယမြောက် ပါးရှားဘုရင် ရိကို ကြီးမားသော စစ်ပွဲသုံးပွဲဖြင့် အနိုင်ယူကာ ပါရှားအင်ပါယာကို ထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၃၃၂ တွင် ဣသရေလနယ်မြေသည် ဂရိတိုလက်အောက်သို ရောက်ရှိခဲ့ရသည် (ဒံ ၈း၅-၇၊ ၂၀၊ ၂၁၊ ၁၁း၃)၊ အလက်ဇန္ဒာသည် ယုဒပြည်၌ ရသော ယူ၂လမျိုးများသူတို၏ပညတ်တရားကို စောင့်ရှောက်ခွင့်ပေးပြီး၊ သူတို၏ ဥပုသ်နှစ် များတွင် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။ အလက်ဇန္ဒာသည် “ဟေလနစ်ဝါဒ” (Hellenism) ဟုခေါ်သော ဂရိထုံးစံကို အနိုင်ယူခဲ့သည့် နယ်မြေများတွင် ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ သူသည် ကမ္ဘာ ( ဂရိဘာသာစကား၊ ဂရိအတွေး အခေါ် ဖြင့် လွှမ်းမိုးစေချင်ခဲ့သည်။ ဤမူဝါဒကို အလက်ဇန္ဒား၏ နေရာဆက်ခံသူများတို့သည် ဆက်လက်လုပ် ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအရာသည် ဣသရေလတို သာရေးတွင် တလကိုးကွယ်မှုများအတွက် အန္တရာယ်ရှိသကဲ့သို ကြောက်စရာဖြစ်ခဲ့ သည်။ ဂရိလူမျိုးတို၏ နေထိုင်မှုပုံစံသည် ဆွဲဆောင်မှုကောင်းခြင်း၊ မတ် လူ အမြင်တွင် နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော်လည်း လောကီဆန်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ဘီစီ ၃၂၃ တွင် အလက်ဇန္ဒား သေဆုံးခဲ့ခြင်းကြောင့် သူ၏ အင်ပါယာပြိုကွဲခဲ့ပြီး၊ သူ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ အကြားတွင် ပြဿနာများဖြစ်လာခဲ့သည် (ဒံ ၈း၂၂၊ ၁၁း၄)။ အီဂျစ်ပြည်၏၊ Ptolemies ကိုအစပြုခဲ့သည် Ptolemy 1 Sater သည် ဘီစီ၃၀၁တွင် Seleucus of Syria ကို တည်ထောင်ခဲ့သူ Seleucus Nicator နှင့် သဘောထား ကိုက်ညီမှုမရှိခဲ့သော်လည်း ဣသရေလကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအရာသည် Seleucus နှင့် Ptolemaic မင်းဆက်တိုအကြား ရန်ငြိုးဖြစ်စေခဲ့သည် (ဒံ ၁၁း၅)။ Ptolemaic သည် ယုဒပြည်ကို ဘီစီ ၃၀၁ မှ ဘီစီ ၁၉၈ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည် (၁၁း၆-၁၂)။ Ptolemaic လက်အောက်တွင် စီးပွားရေး ဖိနှိပ်မှုကြား ၌ ယုဒသည် ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို ရရှိခဲ့သည်။
ဘီစီ၁၉၈တွင် Antiochus III the Great wp Ptolemy V Epiphanes of အနိုင်ယူခဲ့ပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းကို အုပ်ချုပ်ခဲ့သည် (ဒံ ၁၁း၁၃-၁၆)။ ဘီစီ ၁၄၃ ထိတိုင် ယုဒသည် Selucid၏ လက်အောက်တွင် ရှိခဲ့သည် (ဒံး ၁၁၁၇-၃၅)။ Seleusus ၏ အစောပိုင်း ယုဒဘာ သာရေးကို ဖိနှိပ်ခြင်းသည် Antiochus IV Ephiphanes (ဘီစီ ၁၇၅-၁၆၄)၏ အုပ်ချုပ်သည့် အချိန်တွင် ပြီးဆုံးသွားခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၇၀ တွင် Antiochus သည် ယေရုရှလင် ဗိမာန်တော်ကို မထီလေးစားပြုကာ၊ အတင်းအဓမ္မ သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၆၇ တွင် Antiochus သည် ပါ လတ်စတိုင်းတွင် ဟေလနစ်ဝါဒ (Hellenization)ကို ထုတ်ပြန်ကာ၊ ယုဒလူတို၏ ဥပုသ်နေ့ စောင့်ထိန်းခြင်း၊ ပွဲတော်များစောင့်ခြင်း၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းနှင့် သူငယ်များ အရေဖျားလှီးခြင်း စသည့် ဘာသာရေး လုပ်ဆောင် ချက်များကို ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ပညတ္တိကျမ်းများကို ဖျက်ဆီးကာ၊ ယဇ်ပလ္လင်များကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထိုပြင် Antiochus သည် ယုဒလူများကို မသန့်ရှင်းသော ယဇ်ကောင်များ ပူဇော်စေပြီး ဝက်သားစားရန် အမိန့်ထုတ်ခဲ့ သည်။ သူသည် ယုဒလူများကို သူတို၏ ယုံကြည်ချက်အတွက် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်သော ပထမဦးဆုံး မယုံကြည်သူ သက်ဦးဆံပိုင် ဘုရင် ဖြစ်သည် (ဒံး ၈၉-၁၄၊ ၂၃-၂၅၊ ၁၁း၂၁-၃၅)။
အသက်ကြီးသော ယဇ်ပုရောဟိတ် မတ္တသိနှင့် သူ့ သားငါးယောက်တိုသည် Antiochus နှင့် Seleucid တို၏ မင်းဆက်ခံသူများအား အတိုက်အခံလုပ်ခြင်း၌ ဦးဆောင် ခဲ့သည်။ ထိုအရာကို မက်ကာဘင်း (Maccabean) ပုန်ကန်မှုဟု ထင်ရှားခဲ့သည်။ အကြောင်း ၊ မှာ ယုဒမက်ကာဘင်းသည် (မူရင်း- “တူ”(hummer) သားငါးဦးတိုတွင် ပထမခေါင်းဆောင် ၊ ဖြစ်ခဲ့သည်။ နှစ်ဆယ့်လေးနှစ်ကြာသော စစ်ပွဲအပြီးတွင် (ဘီစီ ၁၆၆-၁၄၂)၊ ယုဒလူတိုသည် Seleucid အပေါ် ရောမ၏ ကြီးထွားသော ဖိနှိပ်မှုကြောင့် ဆီးရီးယားလက်မှ လွတ်လပ်ရေးကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ မတ္တသိ၏ မျိုးဆက်များသည် မက်ကာဘင်းဖခင်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဟာရှမုန် ၊ (Hashmon) အမည်မှ ဆင်းသက်လာသော ဟရှ်မွန်နိမ် (Hasmonean)ဟုခေါ်သည့် မင်း ၊ ဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။
ဟရှ်မွန်နိမ်တိုသည် ဇာဒုတ်အမျိုးအနွယ်မဟုတ်သော်လည်း ယဇ်ပုရောဟိတ်အကြီး အကဲတို၏ ရာထူးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည် (တော ၂၅း၁ဝ-၁၃၊ ယေဇ ၄၀း၄၆၊ ၄၈း၁၁)။ မကြာမီ ဟရှ်မွန်နိမ်တိုသည် ယခင်က သူတိုငြင်းပယ်ခဲ့သည့် ဖောလစ်လမ်းစဉ်ကို လိုက်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၁၄၂ မှ ဘီစီ ၆၃ ကြားတွင် ဂရိတို၏ လွှမ်းမိုးမှုသည် ပါလတ်စတိုင်းတွင် ထိုနယ်သား မင်းဆက်တိုဖြင့် ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။
ဟရှ်မွန်နိမ်မင်းဆက်၏ ရောမဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပွန်ပေး(Pompey)သည် ယဇ်ပုရောဟိတ် အကြီးအကဲ အရာကို တောင်းဆို၍ တိုက်ခိုက်နေသူ Aristobolus II နှင့် Hyrcanus တိုနှစ်ဦး ကြားတွင် ဖျန်ဖြေပေးခဲ့ခြင်း ကြောင့် ဘီစီ ၆၃ တွင် ဟရှ်မွန်နိမ်မင်းဆက် ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။ ထိုကြောင့် နယ်မြေသည် ရောမလက်သို ရောက်ခဲ့ရသည် (ဒံး ၂၄၀၊ ၇း၇)။ ထိုအဖြစ်အပျက် ကြောင့် ရောမသည် ဟေရုဒ်မင်းအား ယုဒဘုရင်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ သူသည် မွေးကတည်း က အိဒုမဲ (ldumean) ဖြစ်ပြီး၊ ပြောင်းလဲသော ယုဒလူ၊ အပြင်ပန်းတွင် ဂရိကို-ရောမ (GrecoRoman) ကဲ့သို ဖြစ်သည်။ သူသည် ပါလက်စတိုင်းကို ဘီစီ ၃၇ မှ ဘီစီ ၄ အထိတိုင် အုပ်ချုပ်ခဲ့ ပြီး၊ ယေရှုမွေးဖွားသည့်အချိန်တွင် “ယုဒရှင်ဘုရင်” ဖြစ်ခဲ့သည် (မ ၂း၁-၂)။
ယုဒလူမျိုး ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာမှု ၊
နိုင်ငံကို စွန့်ခွာသွားကြသော ဂျူးများ (Diaspora) – ဣသရေလလူမျိုး နှစ်ကြိမ်တိုင် ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရသည့် အချိန်မှ လူမျိုးများ စတင်ပြန့်ကျဲလာခဲ့ကြသည်။ ဥပမာ- ဣသရေလသည် အာရှုရိပြည် (၄ ရာ၁၇း၂၃)နှင့် ယုဒသည် ဗာဗုလုန်ပြည် (၄ ရာ ၂၅:၂၁)တိုတွင် ပြန် သည်။ ဣသရေလလူအများစုသည် ပြည်နှင်ဒဏ်ခံပြီး သည့်နောက်တွင် ယုဒပြည်သိုမပြန် တော့ဘဲ ကိုလိုနီနိုင်ငံ၌ အခြေကျခဲ့ကာ၊ ပါးရှားအင်ပါယာတွင် ဖမ်းသွားခံရသူများအဖြစ် မ တော့ပေ။ ဣသရေလတို၏ ပထဝီအပြောင်းအရွေ့ သည် ဂရိနှင့် ရောမအင်ပါယာအထိတိုင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုကြောင့် အေဒီ ပထမရာစုနှစ်တွင် မြေထဲပင်လယ်တစ်လျှောက်နှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတစ်လျှောက်တွင် ဂျူးများ နေထိုင်ကြသည်။ ဣသရေလလူ အများစုသည် ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကြားကာလနောက်ပိုင်းတွင် ပါလက်စတိုင်းအပြင်၌ နေထိုင်ကြသည်။
ကျမ်းပြုဆရာများနှင့် ရှိများ – ပညတ္တိကျမ်းကို နားမလည်ခြင်းနှင့် နာမခံခြင်းကြောင့် ပြည်နှင်ဒဏ် ခံခဲ့ရသည်ဟု ယုံကြည်ချက်ဖြင့် ဣသရေလတိုသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို လေ့လာ ရန် ဆက်ကပ်ကြသည်။ ကျမ်းပြုဆရာများသည် ကျမ်းစာအနက်ဖွင့်ခြင်း၌ အာဏာရှင်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခြင်းခံရသည်။ ရများသည် ကျမ်းပြုဆရာများ၏ နားလည်မှုများကို လက်ဆင့် ကမ်း၍ ဣသရေလလူများအား သင်ကြားပေးသော ဆရာများဖြစ်သည်။
တရားစရပ်- ဘီစီ ၅၈၆ တွင် ဗိမာန်တော်ဖျက်ဆီးခံရခြင်းဖြင့် တရားစရပ်များသည် ပြည်နှင်ဒဏ် ပေးခံရသော ဂျူးလူမျိုးအတွက် ပညာရေးနှင့် ဝတ်ပြုကိုးကွယ်ရာ နေရာဖြစ်လာခဲ့ သည်။ အဓိကဂျူးလူမျိုးများ သည် ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရပြီးနောက် ပါလတ်စတိုင်းသို ပြန်မလာကြခြင်း ကြောင့်၊ တရားစရပ်များသည် နိုင်ငံစွန့်ခွါသွားကြသူများ၌ အလုပ်လုပ်ရန် ဆက်လက်ရှိခဲ့၍ ပါလတ်စတိုင်းတွင်လည်း အစပြုခဲ့ပြီး၊ ဘီစီ ၅၁၆ တွင် ဇေရုဗဗေလက ဗိမာန်တော်ပြန်လည် တည်ဆောက်ခြင်း ပြီးသည့်နောက်အထိ ဖြစ်သည်။
စက်တူးဂျင့်(Septuagint) – ဘီစီ ၃၃၀ တွင် ဂရိဘာသာစကား အသုံးပြုခြင်းကို အထူးပြုခြင်းဖြင့် နိုင်ငံစွန့်ဂျူးများသည် ဂရိဘာသာစကား ပြောသူများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဂျူးဒဏ္ဍာ ရီအရ၊ ဘီစီ ၂၅ဝ တွင် Ptolemy Philadelphus သည် (၇၂) ရက်အတွင်းတွင် ဓမ္မဟောင်း ၊ ကျမ်းကို ဂရိဘာသာသို ဘာသာပြန်ဆိုသော ပညာရှင် (၇၂) ဦးအား စုဝေးစေခဲ့သည်။ ထိုကြောင့် လက်တင်ဘာ သာစကား ခုနှစ်ဆယ်သည် “စက်တူးဂျင့် (Septuagint) (LXX)” ဖြစ်၍ ဤကျမ်းစာ ဘာသာ ပြန်စာအုပ်၏ အမည်အဖြစ် တွင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီဂျစ်ပြည်။ အလက်ဇန္ဒားမြိုတွင် ဘီစီ ၂၅၀ မှ ဘီစီ ၁၂၅ အချိန်ကာလအထိ ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင် သော စက်တူးဂျင့်သည် အရေးအကြီးဆုံးနှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုခဲ့ကြသော ဓမ္မ ဟောင်းကို ဂရိဘာသာသို ပြန်ဆိုမှု ဖြစ်ခဲ့သည်။
ဖာရိရှဲ – ဤဘာသာရေးအဖွဲသည် ဟေလနှစ်သဘောတရားကို ပယ်ဖျက်ရန် ကြိုးစား နေချိန်တွင် မက်ကာဘင်းနှင့် ပူးပေါင်းကာ၊ “သန့်ရှင်းသူများ”ဟု အမည်ဖြင့် အစပြုခဲ့သူများဖြစ် သည်။ မက်ကာဘင်းတိုသည် သူတိုကိုသူတို အားကြီးစွာ ဟေလနှစ်အယူဝါဒသို ပြောင်းသွား ခဲ့ချိန်တွင်၊ ထိုသန့်ရှင်းသူများသည် ယုဒဘာသာရေး တရားဝင်တည်ထောင်မှုမှ “သီးခြားခွဲထွက သူများ” (ဖာရိရှဲအမည် ပေါ်ထွက်လာခြင်း အရင်းအမြစ်ဖြစ်နိုင်သည်)ဖြစ်လာသည်။ ဖာရိရှိတဲ့ သည် ပညတ္တိကျမ်းကို နှုတ်မြွတ်ထုံးစံ ဖွံဖြိုးလာမှုအရ ပညတ်တော်အား တင်းကျပ်စွာ အနက ကြပြီး၊ ဂျူးလူမျိုးများအပေါ် သူတိုနားလည်မှုအား ဖိနှိပ်ရိုက်သွင်းခဲ့သည်။ လူနည်းသော်လည်း ဖာရိရှဲတိုသည် ပါလတ်စတိုင်းတွင် လူများ၏ မျက်နှာသာပေးခြင်းကို ရသည့်အတွက် ဝမ်းမြောက် ကြသည်။
ဇဒ္ဒုကဲ – ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းမျိုးနွယ် “ဇာဒုတ်”အမည်မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်နိုင်ပြီး ဤဟေလနစ်ဆန်သော ဂျူးများသည် ဗိမာန်တော်၏ မူဝါဒနှင့် လုပ်ငန်းများကို စောင့်ထိန်းသူများ ဖြစ်လာသည်။ တိုရာ (ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ပထမငါးကျမ်း)မှ လွဲ၍ ဇဒ္ဒုကဲတိုသည် အခြားကျမ်းများ | ကို ကျမ်းစာအဖြစ် လက်မခံကြသလို၊ တိုရာတွင်မရှိသည့် အကြောင်းအရာဖြစ်သည့် သေခြင်းမှ ထမြောက်ခြင်းအကြောင်း သွန်သင်ချက်၊ အခြားသွန်သင်ချက်တစ်ခုခုတိုကိုလည်း လက်မခံပေ (တ ၂၃း၆-၈)။
ဓမ္မသစ်ကျမ်း သက္ကရာဇ်စဉ်
စာအုပ် ရေးသားချိန် ခန့်မှန်းချက် စာရေးသူ ရှင်ယာကုပ် ဩဝါဒစာ အေဒီ ၄၄-၄၉ ရှင်ယာကုပ်
ဂလာတိ ဩဝါဒစာ ၊ အေဒီ ၄၉-၅ဝ ရှင်ပေါလု
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်း အေဒီ ၅ဝ-၆ဝ ရှင်မဿဲ
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်း အေဒီ ၅ဝ-၆ဝ ရှင်မာကု
သက်သာလောနိတ် ပထမစောင် အေဒီ ၅၁ ရှင်ပေါလု
သက်သာလောနိတ် ဒုတိယစောင် အေဒီ ၅၁-၅၂ ရှင်ပေါလု
ကောရိန္တု ပထမစောင် အေဒီ ၅၅ ၊ ရှင်ပေါလု
ကောရိန္ဒ ဒုတိယစောင် အေဒီ ၅၅-၅၆ ရှင်ပေါလု ရောမဩဝါဒစာ အေဒီ၅၆ ရှင်ပေါလု
ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်း အေဒီ ၆၀-၆၁ ရှင်လုကာ ဧဖက်သြဝါဒစာ အေဒီ ၆၀-၆၂ ရှင်ပေါလု ဖိလိပ္ပိသြဝါဒစာ အေဒီ ၆၀-၆၂ ရှင်ပေါလု ကောလောသဲ ဩဝါဒစာ အေဒီ ၆၀-၆၂ ရှင်ပေါလု
ဖိလေမုန် ဩဝါဒစာ အေဒီ ၆၀-၆၂ ရှင်ပေါလု
တမန်တော်ဝတ္ထု အေဒီ ၆၂၊ ရှင်လုကာ
တိမောသေ ပထမစောင် အေဒီ ၆၂-၆၄ ရှင်ပေါလု
တိတု ဩဝါဒစာ အေဒီ ၆၂-၆၄ ရှင်ပေါလု
ရှင်ပေတရု ပထမစောင် အေဒီ ၆၄-၆၅ ရှင်ပေတရု
တိမောသေ ဒုတိယစောင် အေဒီ ၆၆-၆၇ ရှင်ပေါလု
ရှင်ပေတရု ဒုတိယစောင် အေဒီ ၆၇-၆၈ ရှင်ပေတရု
ဟေဗြဲ ဩဝါဒစာ အေဒီ ၆၇-၆၉ အမည်မသိ
ရှင်ယုဒဩဝါဒစာ အေဒီ ၆၈-၇ဝ ရှင်ယုဒ
ရှင်ယောဟန် ခရစ်ဝင်ကျမ်း အေဒီ ၈၀-၉၀ ရှင်ယောဟန်
ရှင်ယောဟန် ပထမစောင် အေဒီ ၉၀-၉၅ ရှင်ယောဟန်
ရှင်ယောဟန် ဒုတိစောင် အေဒီ ၉၀-၉၅ ရှင်ယောဟန်
ရှင်ယောဟန် တတိယစောင် အေဒီ ၉၀-၉၅ ရှင်ယောဟန်
ဗျာဒိတ်ကျမ်း အေဒီ ၉၄-၉၆ ရှင်ယောဟန်
ခရစ်ဝင်ကျမ်းများ နိဒါန်း (Introduction to the Gospels)
အင်္ဂလိပ်စာလုံး “gospel” (သတင်းကောင်း)သည် Anglo-Saxon စာလုံးဖြစ်သော godspell” မှလာပြီး အဓိပ္ပာယ်မှာ “ဘုရားသခင်နှင့်ဆိုင်သော ဇာတ်လမ်း” (သို) “ဇာတ်လမ်းကောင်း” ဖြစ်သည်။ ဒုတိယအဓိပ္ပာယ်သည် “gospel” ဟူသော ဝေါဟာရကို ဂရိစကား angellion (ဧဝံဂေလိ)မှ ဘာသာပြန်ဆိုမှုနှင့် ပိုပြီးကိုက်ညီမှုရှိသည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ “သတင်းကောင်းဖြစ်သည်။ ဂရိလောကတွင် ဧဝံဂေလိ (evangellion) သည် အရေးကြီးသော အဖြစ် အပျက်အကြောင်း ကောင်းသောသတင်းပိုခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ ခရစ်ဝင်ကျမ်း (ဧဝံဂေလိ ကျမ်း) လေးခုတိုသည် သမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် အရေးကြီးဆုံးသော အဖြစ်အပျက်အကြောင်း သတင်းကောင်းများ ဖြစ်သည်။ ၄င်းတိုတွင် နာဇရက်မြိုသား ယေရှု၏ သက်တော်စဉ်၊ အသက် စွန့်အသေခံခြင်းနှင့် ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းတို ပါဝင်သည်။
ခရစ်ဝင်ကျမ်းများသည် ခေတ်ပေါ် စကားအရခေါ်သော အတ္ထုပ္ပတ္တိများမဟုတ်ပေ။ အကြောင်းမှာ ထိုအရာတိုသည် သခင်ယေရှု၏ သက်တော်စဉ်ကို ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြရန် ရည်ရွယ် ခြင်းမရှိပေ (ယော ၂၀၃၀၊ ၂၁း၂၅)။ ၄င်းတိုသည် မွေးဖွားခြင်းဇာတ်လမ်းမှလွဲပြီး သခင်ယေရှု၏ အသက် ၃၀ မတိုင်မီ ဘဝအကြောင်းကို အနည်းငယ်သာ ဖော်ပြသည်။ သခင်ယေရှု၏ လူထု အလယ်ပြုသော သာသနာသည် သုံးနှစ်ကြာခဲ့သည်။ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများသည် သူ၏ နောက်ဆုံး အပတ် ဘဝကို အထူးအာရုံပြုကြသည် (ယော ၁း၂-၂၀)။ ၄င်းတိုသည် သမိုင်းအရ လုံးဝမှန်ကန် ပြီး သခင်ယေရှု၏ သက်တော်စဉ်တွင် အရေးကြီးသော အချက်များကို တင်ပြသော်လည်း၊ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများ၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ အတွေးအခေါ်နှင့် ဓမ္မအတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ ကာကွယ်မှုများ (apologetic)ကို ဖြစ်စေရန်ဖြစ်သည် (ယော ၂၀၃၁)။ သခင်ယေရှု၏ သက် တော်စဉ်နှင့် သာသနာအကြောင်း မေးခွန်းများကို ဩဇာရှိစွာ ဖြေဆိုပေးသည်။ ၄င်းတိုသည် ယုံကြည်သူများ၏ ယုံကြည်စိတ်ချမှုကို ခိုင်မာစေသည် (လု ၁း၄)။
မမှန်သော ခရစ်ဝင်ကျမ်းများစွာ ရေးသားထားသော်လည်း ကနဦးအချိန်မှစ၍ အသင်း တော်သည် ရှင်မသဲ၊ ရှင်မာကု၊ ရှင်လုကာနှင့် ရှင်ယောဟန်တိုကိုသာ ဘုရားသခင်မှုတ်သွင်း တော်မူသော ကျမ်းစာအဖြစ် လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတိုင်းတွင် ကိုယ်စီသီးခြားအမြင်ရှိ လျက် ရှင်မဿ၊ ရင်မာကနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် ရှင်ယောဟန်နှင့် ယှဉ်ကြည့်ရာတွင် တူညီသော အမြင်ရှိကြသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့်၊ ၄င်းတိုကို synoptic (အဓိပ္ပာယ်- “အတူတူကြည့်ခြင်း” သို “တူညီသော အမြင်ကို မျှဝေခြင်း”) gospels ဟူ၍ အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ ဥပမာ ရှင်မဿဲ၊ ရှင်မာကုနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် ခရစ်တော်၏ ဂါလိလဲပြည်တွင် ပြုသော သာသနာ အထူးပြပြီး ယောဟန်သည် ယုဒပြည်၌ ပြုသော ခရစ်တော်၏ သာသနာကို အထူးပြုသည်။ အမြင်တူ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ပုံဥပမာများစွာ ပါဝင်ပြီး၊ ရှင်ယောဟန်တွင် မပါဝင်ပေ။ ရှင်ယာ တနနှင့် အမြင်တူ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများတွင် ဒုက္ခဆင်းရဲခံရသော ရက်သတ္တပတ် (Passion Week) မတိုင်မီ တူညီသော အဖြစ်အပျက် (သခင်ယေရှုရေပေါ် လမ်းလျှောက်ခြင်းနှင့် လူ ၅၀၀၀ ကို ကျွေးမွေးခြင်း) နှစ်ခုသာ ရှိသည်။ ရှင်ယောဟန်နှင့် အမြင်တူ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများ ကြားတွင် ကွဲပြားမှုများသည် ဆန့်ကျင်ခြင်းမရှိဘဲ ပိုပြီးပြည့်စုံစေသည်။
ဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသူတိုင်းသည် ကိုယ်စီအမြင်ဖြင့် မတန် ပရိသတ်များအတွက် ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ၎င်း၏ အကျိုးရလဒ်မှာ ခရစ်ဝင်ကျမ်း မတူညီသော အချက်များကို ရေးသားကြခြင်းဖြစ်သည်။
ရှင်မသဲသည် အဓိကအားဖြင့် ယုဒပရိသတ်များထံ ရေးသားခဲ့သည်။ နာဇရက် ယေရှုကို ဣသရေလတို စောင့်မျှော်ခဲ့ကြသော မေရှိယနှင့် ထိုက်တန်သော ရှင်ဘုရင်က တင်ပြသည်။ လုကာနှင့်မတူဘဲ၊ သူ၏ ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်းသည် ဣသရေလ၏ အကြီး ဆုံးသော ဘုရင် ဒါဝိဒ်မင်း၏ မင်းမျိုးရိုးမှ ယေရှုဆင်းသက်လာခြင်းကို အထူးပြုဖော်ပြသည်။ ရှင်မသဲ တစ်အုပ်လုံးတွင် ယေရှု၏ သက်တော်စဉ်၊ သာသနာနှင့် ပတ်သက်သော အရာများ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၏ မေရှိယဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြချက်၏ ပြည့်စုံခြင်းအဖြစ် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ကိုးကားချက်များဖြစ်သည်။ မသဲတစ်ဦးတည်းသာ “ဘုရားသခင်၏ နိုင်ငံတော်”ဟု မသုံးဘဲ “ကောင်းကင်နိုင်ငံတော်”ဟု အသုံးပြုသည်။ ၄င်းသည် ပထမရာစုနှစ်တွင် ယုဒတို၏ အတွေး အမြင်၊ ကျမ်းစာနှင့် မကိုက်ညီသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် မသဲ သည် သူ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ယုဒခရစ်ယာန်များ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ခိုင်မာစေရန် ရေးသားခြင်း ဖြစ်ပြီး ယနေ့ထိတိုင် ယုဒလူများထံ သတင်းကောင်းပြောပြရာတွင် အသုံးဝင်လေသည်။
ရှင်မာကုသည် တပါးအမျိုးသား စာဖတ်သူများကို ပစ်မှတ်ထားသည်။ အထူးသဖြင့် ရောမတွင်ရှိ သောလူများ (မာကု- နောက်ခံသမိုင်းနှင့် အခြေအနေကိုကြည့်ပါ)ဖြစ်သည်။ မာကု သည် လှုပ်ရှားမှုရှိသော ခရစ်ဝင်ကျမ်းဖြစ်သည်။ “ချက်ချင်း” နှင့် “ထိုနောက်”ဟူသော စကားလုံး များကို မကြာခဏ အသုံးပြုပြီး ဇာတ်ရှိန်ကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် ရွေ့လျားစေသည်။ မာကုတွင် ယေရှုသည် အစေခံကျွန် (မာ ၁၀း၄၅)အဖြစ် ထင်ရှားပြီး များစွာသော သူတို၏ အပြစ်အတွက် ဆင်းရဲခံဖိုရန် ကြွလာသူဖြစ်သည်။ မာကု၏ လျှင်မြန်စွာ ရွေ့လျားမှုသည် ရောမလူတို၏ လုပ် ဆောင်မှုအတွက် လက်တွေ့ကျပေသည်။
ရှင်လုကာသည် ပို၍ ကျယ်ပြန့်သော တပါးအမျိုးသား ပရိသတ်များထံ ရေးသားထား သည်။ ပညာရှိ တစ်ပါးအမျိုးသားတစ်ဦးအနေဖြင့် (လုကာ- စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲကိုကြ ရှင်လုကာသည် ဂရိစာပေဖြင့် ရေးသားထားသော ဓမ္မသစ်ကျမ်း ရေးဆရာများတွင် ဂရိစာ အတွေ့အကြုံ အများဆုံး ရှိသောသူ ဖြစ်သည်။ သူသည် ဂရုတစိုက် သုတေသနပြုလုပ်သူ (လု ၁း၁-၄) ဖြစ်ပြီး မှန်ကန်မှုရှိသော သမိုင်းဆရာကြီး လည်းဖြစ်သည်။ လုကာသည် ၊ လူသား (Son of Man)အဖြစ် (ဤဂုဏ်ပုဒ် ကို ၂၆ ကြိမ် တွေ့ရသည်) တင်ပြ လူသားများ၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် မျှော်လင့်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးသူဖြစ်သည်။ * အပြစ်သားများကို ရှာဖွေ၍ ကယ်တင်ရန် ကြွလာသောသူဖြစ်သည် (လု ၉း၅၆၊ ၁၉း၁၀)
ရှင်ယောဟန်၏ နောက်ဆုံးသော ခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် ယေရှုခရစ်တော်၏ ။ဘုရား ဖြစ်ခြင်းကို အထူးပြုသည် (ဥပမာ- ၅း၁၈၊ ၈း၅၈၊ ၁း၃၀-၃၃၊ ၁၄း၉)။ ယောဟန်သည် ယုံကြည်သူများ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ခိုင်မာစေရန်နှင့် မယုံကြည်သူများကို ခရစ်တော် လာစေရန် ရေးသားထားခြင်းဖြစ်သည်။ တမန်တော်သည် သူရေးရခြင်းအကြောင်း ၂၀း၃၁တွင် ရေးသားဖော်ပြထားသည်။ “ယေရှုသည် ခရစ်တော်တည်းဟူသော ဘုရားသခင်၏ သားတော်ဖြစ်တော်မူသည်ကို သင်တိုသည် ယုံကြည်မည်အကြောင်း၊ ထိုသိုယုံကြည်၍ နာမ တော်အားဖြင့် အသက်ကို ရမည့်အကြောင်း၊ ဤမျှလောက် ရေးထားလျက် ရှိသတည်း။” – အားလုံးကို အတူတူယှဉ်ကြည့်ခြင်းဖြင့်၊ ခရစ်ဝင်ကျမ်း လေးကျမ်းတိုသည် ဘုရား – လူသား၊ နာဇရက်မြိုသား ယေရှုအကြောင်းကို ပြည့်စုံစွာ တင်ပြကြသည်။ သူ၌ လူဖြစ်ခြင်းနှင့် ဘုရားဖြစ်ခြင်း ပြည့်စုံစွာ တည်ရှိသည်။ သူသာလျှင် လောက၏ အပြစ်အတွက် ပူဇော်သက္ကာဖြစ် ပြီး၊ ယုံကြည်သူများ၏ ထိုက်တန်သော သခင်ဖြစ်သည်။
ခရစ်ဝင်ကျမ်းများ၏ သတဇာတဖြစ်မှု
မဿဲ မာကု လုကာ ယောဟန်
အပိုင်း ၁ – ယေရှုသည် မည်သူဖြစ်ကြောင်း ကြိုတင်ဖော်ပြခြင်း
လုကာ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးခြင်း ရည်ရွယ်ချက် ၁း၁-၄ ယောဟန်၏နိဒါန်း- လူဇာတိမခံခင်မှ ကားစင်အထိ ၁း၁-၁၈ ယေရှု၏ ယောသပ်အားဖြင့် မင်းမျိုးရိုးနှင့် ၁း၁-၁၇ ၃း၂၃-၃၈ မာရိအားဖြင့် သဘာဝမျိုးရိုး
အပိုင်း ၂ – နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ အစောပိုင်းဘဝ
ယောဟန်မွေးဖွားခြင်းအကြောင်း ဇာခရိကိုပြောခြင်း ၁း၅-၂၅
ယေရှုမွေးဖွားမည့်အကြောင်း မာရိအားပြောခြင်း ၁း၂၆-၃၈
ဧလိရှဗက်ထံ မာရိသွားရောက်ခြင်း ၁း၃၉-၄၅
မာရိ၏ ဝမ်းမြောက်သောသီချင်း ၁း၄၆-၅၆
ယောဟန် မွေးဖွားခြင်း ၊ ၁း၅၇-၆၆
ဇာခရိ၏ ပရောဖက်ပြုချက်သီချင်း ၁း၆၇-၇၉
ယောဟန်၏ ကြီးထွားခြင်းနှင့် ဘဝအစောပိုင်း ၁း၈၀
အပိုင်း ၃- ယေရှုခရစ်တော်၏ အသက်တာအစောပိုင်း
ယေရှု၏ဖွားမြင်ခြင်းကို ယောသပ်အားရှင်းပြခြင်း ၁း၈-၂၅
ယေရှုဖွားမြင်တော်မူခြင်း ၂း၁-၇
သိုးထိန်းများ၏ သက်သေခံခြင်း ၂း၈ -၂၀
ယေရှုကို အရေဖျားလှီးခြင်း ၂း၂၁
ယေရှုအား ဗိမာန်တော်၌ ဆက်ကပ်ခြင်း ၂း၂၂-၃၈
နာဇရက်မြိုသို သွားခြင်း ၂း၃၉
မာကုပညာရှိများ လာရောက်ခြင်း ၂း၁-၁၂
အီဂျစ်ပြည်သို ထွက်ပြေးခြင်း ၂း၁၃-၁၈
နာဇရတ်မြို၌ အိမ်အသစ် ၂း၁၉-၂၃
ယေရှု၏ ကြီးထွားခြင်းနှင့် ဘဝအစောပိုင်း ၂း၄၀
ယေရုရှလင်မြို၌ ယေရှု၏ ပထမဆုံး ပသခါပွဲခံခြင်း ၂း၄၁-၅ဝ
ယေရှု၏ လူငယ်အချိန်နှင့် လူကြီးဘဝအစောပိုင်း ၂း၅၁-၅၂
အပိုင်း ၄ – နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ သာသနာ
သူ၏ သာသနာအစပြုခြင်း ၊ ၁း၁ ၃း၁-၂
သူ၏ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဟောပြောခြင်းနှင့် နှစ်ခြင်းပေးခြင်း ၃း၁-၆ ၁း၂-၆ ၃း၃-၆
ဖာရိရှဲ၊ ဇဒ္ဒုကဲ၊ လူထု၊ အခွန်ခံများနှင့် စစ်သားများထံသူ
သာသနာပြုခြင်း ၃း၇-၁ဝ
သူ၏ ခရစ်တော်အကြောင်း ဖော်ပြချက် ၃း၁၁-၁၂ ၁း၇-၈ ၃း၁၅-၁၈
အပိုင်း ၅ – ယောဟန်၏ သာသနာအဆုံးနှင့် ခရစ်တော်၏ သာသနာအစ
ယောဟန်အားဖြင့် ယေရှု၏ ဗတ္တိဇံခံခြင်း ၊ ၃း၁၃-၁၇ ၁း၉-၁၁ ၃း၂၁-၂၃
တော၌ ယေရှု၏ ဖျားယောင်းသွေးဆောင်ခံရခြင်း ၄း၁-၁၁ ၁း၁၂-၁၃ ၄း၁-၁၃
ယဇ်ပုရောဟိတ်နှင့် လေဝိများထံ ယောဟန် ကိုယ်တိုင်
သက်သေခံခြင်း ၊ ၁း၁၉-၂၈
ယောဟန်သည် ယေရှုက ဘုရားသားတော် ဖြစ်ကြောင်း
သက်သေခံခြင်း ၁း၂၉-၃၄
ယေရှု၏ ပထမနောက်လိုက်များ ၁း၃၅-၅၁
ပထမနိမိတ်လက္ခဏာ၊ ရေကို စပျစ်ရည်ဖြစ်ခြင်း ၂း၁-၁၁
ကပေရနောင်သို တပည့်တော်များနှင့် သွားခြင်း ၂း၁၂
ပသခါပွဲတွင် ပထမဗိမာန်တော်ကို သန့်ရှင်းခြင်း ၂း၁၃-၂၂
ယေရှု၏ နိမိတ်လက္ခဏာများအား တုန့်ပြန်ခြင်း၊ ၂း၂၃-၂၅
နိကောဒင်သည် ယေရှုနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း ၃း၁-၂၁
ယောဟန်အား ယေရှုအစားထိုးခြင်း ၃း၂၂-၃၆
ယုဒပြည်မှ ယေရှုထွက်ခွါသွားခြင်း ၄း၁၂ ၁း၁၄ ၃း၁၉၊၂၀၊ ၄း၁-၄
၄း၁၄
ရှမာရိအမျိုးသမီးနှင့် စကားပြောဆိုခြင်း ဝိညာဉ်ရေးရာ ၄း၅-၂၆
ရိတ်သိမ်းခြင်းအတွက် စိန်ခေါ်မှု ၄း၂၇-၃၈
ရှုခါမြိုသားတိုအား ဧဝံဂေလိပြုခြင်း ၄း၃၉-၄၂
ဂါလိလဲပြည်ကို ပြန်လည်ရောက်ရှိခြင်း ၄း၄၃-၄၅
အပိုင်း ၆ – ဂါလိလဲပြည်တွင် ခရစ်တော်၏သာသနာ ဇာတိမြေ၌ ငြင်းပယ်ခံခြင်းနှင့် နေရာသစ်အစပြုခြင်း
ဂါလိလဲပြည် သာသနာ ၄း၁၇ ၁း၁၄-၁၅ ၄း၁၄-၁၅
ယေရှု၏ ကာန၌နေစဉ် ကပေရနောင်မြိုရှိ ကလေး
ငယ်တစ်ဦးအား ကျန်းမာစေခြင်း ၄း၄၆-၅၄
နာဇရက်၌ သာသနာပြုခြင်းနှင့် ငြင်းပယ်ခံရခြင်း ၄း၁၆-၃၁ |
ကပေရနောင်မြိုသို သွားခြင်း ၄း၁၃-၁၆
တပည့်တော်များခေါ်ခြင်းနှင့် ဂါလိလဲပြည် တစ်လျှောက် သာသနာပြုခြင်း
ပထမလေးဦးကို ခေါ်ခြင်း ၄း၁၈-၂၂ ၁း၁၆-၂ဝ
နတ်ဆိုးစွဲသူအား ကျန်းမာခြင်းဖြင့် ကပေရနောင် ၊
တရားဇရပ်၌ စစ်မှန်မှုများကို သွန်သင်ခြင်း ၁း၂၁-၂၈ ၄း၃၁-၃၇
ပေတရု၏ ယောက္ခမနှင့်အခြားလူများ အနာငြိမ်းခြင်း ၈း၁၄-၁၇ ၁း၂၉-၃၄ ၄း၃၈-၄၁
ရှိမုန်၊ အခြားလူများနှင့် ဂါလိလဲပြည်သို သွားခြင်း ၄း၂၃-၂၄ ၁း၃၅-၃၉ ၄း၄၂-၄၄
ဒုတိယအကြိမ် လေးဦးကို ခေါ်ခြင်း ၊ ၅း၁-၁၁ ၊
နူနာပျောက်စေခြင်းနှင့် လူသိများလာခြင်း ၊ ၈း၂-၄ ၁း၄ဝ-၄၅ ၅း၁၂-၁၆
ခြေလက်သေသောသူအား ခွင့်လွှတ်ခြင်းနှင့်
ကျန်းမာစေခြင်း ၉း၁-၈ ၂း၁-၁၂ ၅း၁၇-၂၆
မဿဲကို ခေါ်ခြင်း ၉း၉ ၂း၁၃-၁၄ ၅:၂၇၊ ၂၈
မဿဲ၏ အိမ်တွင် စားသောက်ပွဲတည်ခြင်း ၉း၁၀-၁၃ ၂း၁၅-၁၇ ၅း၂၉-၃၂
မေရှိယရောက်ရှိလာခြင်းဖြင့် ပြောင်းလဲသော
အခြေအနေများကို ဥပမာသုံးခုဖြင့် ရှင်းပြခြင်း ၉း၁၄-၁၇ ၂း၁၈-၂၂ ၅း၃၃-၃၉
ဥပုသ်နေ့အကြောင်း ငြင်းခုန်ခြင်းနှင့်ရှောင်ခွာသွားခြင်း
ယေရုရှလင်မြို၌ ဥပုဒ်နေ့တွင် ခြေမစွမ်းသူအား ကျန်းမာစေခြင်း ၊ ၅း၁-၉
ဥပုသ်နေ့ကို ချိုးဖောက်ခြင်း၊ မိမိသည် ဘုရားသခင်နှင့်
အတူဖြစ်ကြောင်း ပြောခြင်းကြောင့် ယေရှုကိုသတ်ရန် ကြိုးစားခြင်း ၊ ၅း၁၀-၁၈
သားတော်သည် ခမည်းတော်နှင့် တန်းတူဖြစ်ကြောင်း သွန်သင်ချက် ၅း၁၉-၄၇
ဥပုသ်နေ့တွင် တပည့်တော်များသည် ဂျုံနှံများကို
ဆွတ်ခူးခြင်းကြောင့် အငြင်းပွားခြင်း ၁၂း၁-၈ ၂း၂၃-၂၈ ၆း၁-၅
ဥပုသ်နေ့တွင် လက်တစ်ဖက်သေသူအား ကျန်းမာစေခြင်း ၁၂း၉-၁၄ ၃း၁-၆ ၆း၆-၁၁
နေရာအသီးသီးမှ လူအုပ်ကြီးနှင့်အတူ ဂါလိလဲ
ပင်လယ်သို ထွက်ခွါသွားခြင်း ၊ ၁၂း၁၅-၂၁ ၄း၂၅ ၃း၇-၁၂
(၁၂)ပါးကို ရွေးချယ်ခြင်းနှင့် တောင်ပေါ်ဒေသနာ
တပည့်တော် (၁၂) ပါး၏ အမည်များ ၃း၁၃-၁၉ ၆း၁၂-၁၆
ဒေသနာ ဟောပြောမှု ၅း၁၊ ၂ ၆း၁၇-၁၉
နိုင်ငံတော် အမွေခံသူများ၏ ကောင်းကြီးမင်္ဂလာ
နှင့် အမွေခံသောသူတို၏ အမင်္ဂလာများ ၅း၃-၁၂ ၆း၂၀-၂၆
နိုင်ငံတော်ကို စောင့်နေစဉ် လုပ်ရမည့်တာဝန်များ ၅း၁၃-၁၆
ပညတ်တရား၊ ဖြောင့်မတ်ခြင်းတရားနှင့် နိုင်ငံတော် ၅း၁၇-၂ဝ
ပညတ်တော်ကို ပြန်ဆိုရာတွင် ဆန့်ကျင်မှု(၆)ခု ၊ ၅:၂၁-၄၈ ၆း၂၇-၃၀၊ ၃၂-၃၆
ရှောင်ရမည့် ဟန်ဆောင်မှုပြုခြင်း (၃) ခု ၆း၁-၁၈
လောဘ၊ ကြမ်းတမ်းသော စီရင်ခြင်းနှင့် လျှိဝှက်
အရာများကို ပညာမဲ့စွာထုတ်ဖော်ခြင်းတိုအား တားမြစ်ခြင်း (၃) ခု ၆း၁၉-၇၆ ၆း၃၇-၄၂
လက်တွေ့ သင်ခန်းစာနှင့် နိဂုံးချုပ်ခြင်း ၊ ၇း၇-၂၇ ၆း၃၁၊ ၄၃-၄၉
လူထု၏ တုန့်ပြန်မှု ၇:၂၈၊ ၂၉
နာမည်ကြီးလာခြင်းနှင့် နောင်တရခြင်းကို အထူးပြုခြင်း
တပ်မှူး၏ ယုံကြည်ခြင်းနှင့် သူ့ငယ်သား ကျန်းမာခြင်း ၈း၁၊ ၅-၁၃ ၇း၁- ၁၀
နာဣနမြိုရှိ မုဆိုးမ၏သားကို ရှင်ပြန်စေခြင်း ၊ ၇း၁၁-၁၇
နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်နှင့် နိုင်ငံတော်၏ဆက်နွယ်မှု ၁း၁၂-၁၉ ၇း၁၈-၃၅
ခေါရာဇိန်မြိုနှင့် ဗက်ဇဲဒမြိုတို့ နောင်တမရခြင်း ကြောင့်
အမင်္ဂလာဖြစ်ခြင်း ၊ ၁၁း၂၀-၃၀
အပြစ်ရှိသော်လည်း ကျိုးပဲ့သောနှလုံးသားနှင့်
ခရစ်တော်၏ခြေကို ဆီလိမ်းပေးသောအမျိုးသမီး ၇း၃၆-၅၀
လူထုရှေ့တွင် ပထမအကြိမ် ယုဒခေါင်းဆောင်များ၏ ငြင်းပယ်မှုကို ခံရခြင်း
(၁၂) ပါး၊ အခြားနောက်လိုက်များနှင့်အတူခရီးပြုခြင်း ၈း၁-၃
ကျမ်းပြုဆရာများနှင့် ဖာရိရှဲတို ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ခြင်း ၁၂:၂၂-၃၇ ၃း၂၀-၃၀
နိမိတ်လက္ခဏာ တောင်းဆိုမှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း ၁၂း၃၈-၄၅
ဝိညာဉ်ရေးရာ တော်စပ်မှုအသစ်ကို ကြေညာခြင်း ၁၂း၄၆- ၅၀ ၃း၃၁-၃၅ ၈း၁၉-၂၁
နိုင်ငံတော်အကြောင်း နက်နဲသောအရာများကိုပုံဥပမာပြခြင်း
ပုံဥပမာများ တင်ဆက်မှု ၁၃း၁-၃ ၄း၁၊ ၂ ၈း၄
မြေများ ပုံပမာ ၁၃း၃-၂၃ ၄း၃ -၂၅ ၈း၅-၁၈
ကြီးထွားလာသောမျိုးစေ့ ပုံပမာ ၄း၂၆-၂၉
တောမျိုးစေ့ပုံပမာ ၁၃း၂၄ – ၃၀
မုန်ညင်းနက်စေ့ ပုံပမာ ၁၃း၃၁-၃၂ ၄း၃၀-၃၂
တဆေးမုန့် ပုံပမာ ၁၃း၃၃-၃၂ ၄း၃၃-၃၄
အိမ်ထဲရှိ တပည့်တော်များထံ
တောမျိုးစေ့ပုံပမာ ရှင်းပြခြင်း ၁၃း၃၆-၄၃
ဝှက်ထားသော ဘဏ္ဍာပုံပမာ ၁၃း၄၄
တန်ဖိုးကြီးသော ပုလဲပုံပမာ ၁၃း၄၅-၄၆
ငါးဖမ်းပိုက်ကွန် ပုံပမာ ၁၃း၄၇- ၅၀
အိမ်ရှင် ပုံပမာ ၁၃း၅၁-၅၂
ရန်ဘက်ပြုမူ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း
ပြန်လည်ထွက်ခွါခြင်းနှင့် မုန်တိုင်ကို ငြိမ်းခြင်း ၁၃း၅၃၊ ၈း၁၈၊ ၂၃-၂၇ ၄း၃၅-၄၃ ၈း၂၂-၂၅
ဂါဒရပြည် နတ်ဆိုးဆွဲသူအား ကျန်းမာစေခြင်းနှင့်
ငြင်းပယ်ခံရခြင်း ၈း၂၈-၃၄ ၅း၁- ၂၀ ၈း ၂၆-၃၉
ဂါလိလဲပြည်သို ပြန်သွားခြင်း၊ ခရစ်တော်၏ဝတ်ရုံ
တော်ကို တိုထိသော အမျိုးသမီးအား ကျန်းမာ
စေခြင်း၊ ယာဣရုသမီးကို ရှင်ပြန်စေခြင်း ၉း၁၈-၂၆ ၅:၂၁-၄၃ ၈း၄၀- ၅၆
ကျန်းမာခြင်း နိမိတ်လက္ခဏာသုံးခုနှင့် အခြား
အသရေရှုပ်ချ စွပ်စွဲချက် ၉း ၂၇-၃၄
မယုံကြည်သော နာဇရက်သို နောက်ဆုံးသွားခြင်း ၁၃း၅၄- ၅၈ ၆း၁-၆
နောက်ဆုံး ဂါလိလဲပြည် သာသနာစည်းရုံးခြင်း
လုပ်သားနည်းပါးခြင်း ၉း၃၅-၃၈ ၆း၆
တစ်ဆယ့်နှစ်ပါးကို စေလွှတ်ခြင်း ၁၀း၁-၄၂ ၆း၇-၁၁ ၉း၁-၅
လုပ်သားများ စေလွှတ်ခြင်း ၁၁း၁ ၆း၁၂၊ ၁၃ ၉း၆
စော်ဘွားဟေရုဒ်၏ ယေရှုအား နားလည်မှုလွဲခြင်း ၁၄း၁၊ ၂၊ ၆း၁၄-၁၆ ၉း၇-၉
နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ အစောပိုင်းအကျဉ်းခံရ
ခြင်းနှင့် ခေါင်းဖြတ်ခံရခြင်း ၁၄း၃-၁၂ ၆:၁၇- ၂၉
လုပ်သားများ ပြန်လာခြင်း ၆း၃၀ ၉း၁၀
အပိုင်း ၇ – ဂါလိလဲပြည်ဝန်းကျင်၌ ခရစ်တော်သာသနာပြုခြင်း
အသက်မုန့် သင်ခန်းစာ
ဂါလိလဲမှ ထွက်သွားခြင်း ၁၄း၁၃-၁၄ ၆း၃၁-၃၄ ၉း၁၀-၁၁ ၆း၁-၃
လူ ၅၀၀၀ ကို ကျွေးမွေးခြင်း ၁၄း၁၅-၂၁ ၆း၃၅-၄၄ ၉း၁၂-၁၇ ၆း၄-၁၃
အချိန်မတန်ဘဲ ခရစ်တော်အား ဘုရားဖြစ်စေရန်
ကြိုးစားမှု မအောင်မြင်ခြင်း ၁၄း၂၂၊ ၂၃ ၆း၄၅၊ ၄၆ ၆း၁၄၊၁၅
မုန်တိုင်းတိုက်နေစဉ် ရေပေါ်လမ်းလျှောက်ခြင်း ၁၄း၂၄-၃၃ ၆း၄၇-၅၂
ဂင်္နေသရက်မြို၌ အနာငြိမ်းခြင်း ၁၄း၃၄-၃၆ ၆း၅၃-၅၆
စစ်မှန်သော အသက်မုန့်အကြောင်း သွန်သင်ချက် ၆း၂၂-၅၉
တပည့်တော်များအကြား ချွင်းချက် ၆း၆၀-၇၁
ဖာရိရှဲ၊ ဇဒ္ဒုကဲနှင့် ဟေရုဒ်တို၏ တဆေးသင်ခန်းစာ
ရှေးဓလေ့ထုံးစံအပေါ် ငြင်းခုန်ခြင်း ၁၅း၁-၂၀ ၇း၁-၂၃ ၇း၁
တုရုနှင့်သောဒုံမြိုရှိ ယုံကြည်သော ခါနန်
အမျိုးသမီး၌ သာသနာပြုခြင်း ၁၅း၂၁-၂၈ ၇း၂၄-၃ဝ
ဒေကာပေါလိ၌ အနာငြိမ်းခြင်း ၁၅:၂၉-၃၁ ၇း၃၁-၃၇
ဒေကာပေါလိ၌ လူ ၄ဝဝဝ ကို ကျွေးမွေးခြင်း ၁၅း၃၂-၃၈ ၈း၁-၉
ဂါလိလဲသိုပြန်လာခြင်းနှင့် ဖာရိရှဲ၊ ဇဒ္ဒုကဲတိုနှင့် ရင်ဆိုင်ခြင်း ၁၅း၃၉-၁၆း၄ ၈း၁၀-၁၂
ဖာရိရှဲ၊ ဇကဲနှင့် ဟေရုဒ်တို၏ မှားယွင်းခြင်းကိုသတိပေးခြင်း ၁၆:၅-၁၂ ၈း၁၃-၂၁
ဗက်ဇဲဒမြိုရှိ မျက်မမြင်တစ်ဦးကို မြင်စေခြင်း ၈း၂၂-၂၆
မေရှိယအကြောင်း သင်ခန်းစာယူခြင်းနှင့်အတည်ပြုခြင်း
ယေရှုကို ခရစ်တော်ဖြစ်ကြောင်း ပေတရု
ဝန်ခံခြင်းနှင့် အသင်းတော်အကြောင်း
ပထမဆုံး ဟောပြောခြင်း ၁၆း၁၃-၂၀ ၈း၂၇-၃၀ ၉း၁၈-၂၁
ငြင်းပယ်ခံရခြင်း၊ လက်ဝါးကပ်တိုင်ပေါ် အသေ
သတ်ခံရခြင်းနှင့် ထမြောက်ခြင်းအကြောင်း
ပထမဆုံး အတည့်အလင်းပြောခြင်း ၁၆း၂၁- ၂၆ ၈း၃၁-၃၇ ၉း၂၂-၂၅
လူသားကြွလာခြင်းနှင့် တရားစီရင်ခြင်း ၁၆း၂၇-၂၈ ၈း၃၈- ၉း၁ ၉း ၂၆-၂၇
ယေရှု၏ အဆင်းသဏ္ဌာန် ပြောင်းလဲခြင်း ၁၇း၁-၈ ၉း၂- ၈ ၉း၂၈-၃၆
အဆင်းသဏ္ဌာန်ပြောင်းလဲခြင်းကို လျှိဝှက်
ထားရန် အမိန့်ပေးခြင်း ၁၇း၉ ၉း၉-၁၀ ၉း၃၆
ဧလိယ၊ နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်နှင့် လူသား၏ကြွလာခြင်း ၁၇း၁၀-၁၃ ၉း၁၁-၁၃
သူတပါးအပေါ်ပြရမည့် အမူအကျင့်များ သင်ခန်းစာ
ဝက်ရူးပြန်ရောဂါစွဲသောလူငယ်ကို ပျောက်ကင်း
စေတော်မူခြင်းနှင့် သစ္စာမရှိခြင်းကို ဆုံးမခြင်း ၁၇း၁၄-၂၀(၂၁) ၉း၁၄-၂၉ ၉း၃၇-၄၃
ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းကို ဒုတိယအကြိမ်ပြောခြင်း ၁၇း၂၂ ၂၃ ၉း၃၀-၃၂ ၉း၄၃-၄၅
ဗိမာန်တော်အခွန် ပေးဆောင်ခြင်း ၁၇း၂၄- ၂၇
ကြီးမြတ်ဆုံးသူဖြစ်ရန် ယှဉ်ပြိုင်မှုကို ပပျောက်ခြင်း ၁၈း၁ – ၅ ၉း၃၃-၃၇ ၉း၄၆-၄၈
ယုံကြည်သူများ၏ ထိမိလဲစရာဖြစ်နေခြင်းကိုသတိပေးခြင်း ၁၈း၆-၁၄ ၉း၃၈-၅၀ ၉း၄၉-၅၀
ပြစ်မှားနေသော ညီအစ်ကိုအား ပြုစုခြင်းနှင့် ခွင့်လွှတ်ခြင်း ၈း၁၅ ၃၅
တဲတော်ပွဲ (သကေနေပွဲ)ခံရန် ယေရုရှလင်မြို သိုခရီးနှင်ခြင်း
ယေရှု၏ ညီတော်တို မယုံကြည်ကြခြင်း ၇း၂-၉
ရှမာရိနယ်သို ဖြတ်သန်းခရီးပြုခြင်း ၉း၅၁-၅၆ ၇း၁၀
ယေရှုနောက်လိုက်သူများ အလုံးစုံဆက်ကပ်ရန်လိုခြင်း ၈း၁၉-၂၂ ၉း၅၇-၆၂
အပိုင်း ၈ – ခရစ်တော်၏ ယုဒတွင် နောက်ပိုင်းသာသနာပြုခြင်း
တဲတော်ပွဲ (သကေနေပွဲ၌ သွန်သင်ခြင်း
ယေရှု၏ သွန်သင်ခြင်းနှင့် နိမိတ်လက္ခဏာများကိုတုန့်ပြန်ခြင်း ၇း၁၁-၃၁
ယေရှုကို ဖမ်းဆီးရန် ကြိုးစားခြင်း ၇း၃၂-၅၂
(အိမ်ထောင်ရေး ဖောက်ပြန်ကျူးလွန်သော (၇း၅၃-၈း၁၁)
မိန်းမအား ယေရှုအဖြစ်လွှတ်ခြင်း)
လောက၏အလင်းဖြစ်ကြောင်း ယေရှုမိန့်ဆိုချက်အပေါ် ငြင်းခုန်ခြင်း၊ ၈း၁၂-၂၀
ယေရှုအား ယုံကြည်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခြင်း ၈း၂၁-၃၀
အာဗြဟံနှင့် ဆက်နွယ်မှုဖြင့် ကျောက်ခဲနှင့်ပစ်ရန် ကြိုးစားခြင်း ၈း၃၁-၅၉
မေတ္တာဖြင့် အစေခံခြင်းနှင့် ဆုတောင်းခြင်းအကြောင်း
သီးသန့်သင်ခန်းစာပေးခြင်း
ခုနှစ်ဆယ်ဦးကို စေခိုင်းခြင်း ၁၀◌း၁-၁၆
ခုနှစ်ဆယ်ဦးတို ပြန်လာခြင်း ၁၀◌း၁၇- ၂၄
ကောင်းသော ရှမာရိနယ်သား ပုံဥပမာ ၁၀း၂၅-၃၇
မာရိနှင့်မာသထံ ယေရှုအလည်လာခြင်း ၁၀း၃၈ – ၄၂
ဆုတောင်းနည်းသင်ခန်းစာနှင့် အားမလျော့ဘဲ
တောင်းဆိုသော မိတ်ဆွေ ပုံဥပမာ ၁၁း၁- ၁၃
ကျမ်းပြုဆရာများ၊ ဖာရိရှဲများနှင့် ဒုတိယအကြိမ်ငြင်းခုန်ခြင်း
တတိယအကြိမ် စွပ်စွဲခြင်းနှင့် ဒုတိယအကြိမ်ငြင်းခုန်ခြင်း ၁၁း၁၄-၃၆
ဖာရိရှဲတစ်ဦးနှင့် စားသောက်နေစဉ် ကျမ်းပြုဆရာ
များနှင့် ဖာရိရှဲများ အမင်္ဂလာဖြစ်ခြင်း ၁၁း၃၇-၂၄
ဟန်ဆောင်ခြင်း အပြုအမူကို တပည့်တော်များအားသတိပေးခြင်း ၁၂း၁-၁၂
လောဘနှင့်စည်းစိမ်၌ ယုံကြည်ခြင်းကို သတိပေးခြင်း ၁၂း၁၃-၃၄
လူသားကြွလာခြင်းတွင် မပြင်ဆင်မှုကို သတိပေးခြင်း ၁၂း၃၅-၄၈
ရောက်လာမည့် ကွဲပြားမှုအကြောင်းကို သတိပေးခြင်း ၁၂း၄၉-၅၃
အချိန်အခါ နားမလည်ခြင်းကို သတိပေးခြင်း ၁၂း၅၄-၅၉
ရွေးချယ်စရာနှစ်ခု- နောင်တ (သို) ပျက်စီးခြင်း ၁၃း၁-၉
ဥပုသ်နေ့တွင် မိန်းမတစ်ဦးကို ကျန်းမာစေခြင်း
ကြောင့် တရားစရပ်မှ ဆန့်ကျင်ခြင်း ၁၃း၁၀-၂၁
ဆက်ကပ်ပွဲတွင် သွန်သင်ခြင်း
မွေးရာပါ မျက်မမြင်ကို မြင်စေတော်မူခြင်း ၉း၁-၇
မျက်မမြင်သူ၏ အိမ်နီးနားချင်းများ တုန့်ပြန်မှု ၉း၈-၁၂
မျက်မမြင်အား ဖာရိရှဲတိုစစ်ဆေးပြီး နှင်ထုတ်ခြင်း ၉း၁၂-၃၄
ယေရှုသည် မိမိကိုယ်ကို မျက်မမြင်ထံဖော်ပြခြင်း ၉း၃၅-၃၈
ဖာရိရှဲတို၏ ဝိညာဉ်ရေးရာ မျက်စိကန်းခြင်း ၉း၃၉-၄၁
ကောင်းသောသိုးထိန်းနှင့်သူခိုး ဟင်စားချက် ၁၀း၁-၁၈
ယုဒများကြား ထပ်ကွဲခြင်း ၁၀း၁၉-၂၁
စော်ကားမှုဖြင့် ယေရှုကို နောက်တစ်ဖန် ကျောက်ခဲ
ဖြင့်ပစ်ရန် (သို) ဖမ်းဆီးရန် ကြိုးပမ်းခြင်း ၁၀း၂၂-၃၉
အပိုင်း ၉ – ပါရိနယ်တစ်ဝှမ်းနှင့် အတွင်း၌ခရစ်တော်၏ သာသနာပြုခြင်း
တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်း နိယာမ
ယေရုရှလင်မှ ပါရိနယ်သို ၁၀း၄၀-၄၂
ကယ်တင်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံတော်ဝင်ခြင်းအကြောင်းမေးခွန်း ၁၃း၂၂-၃၀
ရောက်လာမည့်သေခြင်းကို မျှော်လင့်ခြင်းနှင့်
ယေရုရှလင်အပေါ် ငိုကြွေးခြင်း ၁၃း၃၁-၃၅
ဥပုသ်နေ့တွင် ဖာရိရှဲခေါင်းဆောင်တိုနှင့်အတူ စား
သောက်နေစဉ် ရေဖျဉ်းစွဲသောသူကို ကျန်းမာစေခြင်း ၁၄း၁-၂၄
တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်း၏ အဖိုးအခ ၁၄း၂၅- ၃၅
အပြစ်သားများနှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံခြင်းကို
ကာကွယ်သော ပုံဥပမာများ ၁၅:၁-၃၂
ငွေကို မှန်ကန်စွာ အသုံးပြုရန် သွန်သင်သောပုံဥပမာများ ၁၆း၁- ၁၃
စည်းစိမ်၏ အန္တရာယ်ကို သွန်သင်သော ပုံပြင် ၁၆း၁၄-၃၁
တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်းနှင့်ဆိုင်သော သင်ခန်းစာ(၄)ခု ၁၇း၁-၁၀
လာဇရှုအား ရှင်ပြန်စေခြင်း၊ ရှမာရိနှင့်ဂါလိလဲပြည်သို ခရီးထွက်ခြင်း
လာဇရု၏ ဖျားနာခြင်းနှင့် သေခြင်း ၁၁း၁-၁၆
လာဇရု သေခြင်းမှ ထမြောက်စေခြင်း ၁၁း၁၇-၄၄
ယေရှုအား သတ်ရန် Sandedrin တို ဆုံးဖြတ်ခြင်း ၁၁း၁၄-၅၄
ရှမာရိနှင့် ဂါလိလဲပြည်ကို ဖြတ်သန်းရင်း နူနာစွဲသူ
ဆယ်ဦးကို ကျန်းမာစေခြင်း ၁၇း၁၁-၂၁
လူသားကြွလာခြင်းအကြောင်း သွန်သင်ခြင်း ၁၇း၂၂-၃၇
ယေရုရှလင်သို နေနောက်ဆုံးခရီးစဉ်တွင် သွန်သင်ခြင်း
ဆုတောင်းခြင်းအကြောင်း ပုံပမာနှစ်ခု- စိတ်ပျက်
အားလျော့ခြင်းမရှိသော မုဆိုးမ ဖာရိရှဲနှင့်
အခွန်ခံသူ ပုံပမာ ၁၈း၁-၁၄
ကွာရှင်းခြင်းအကြောင်း ဖာရိရှဲတို့ သွန်သင်ခြင်းနှင့်တိုက်ခိုက်ခြင်း ၁၉း၁-၁၂ ၁၀း၁-၁၂
နိုင်ငံတော်အကြောင်း ကလေးသူငယ်များ၏ ဥပမာ ၁၉း၁၃-၁၅ ၁၉း၁၃-၁၆ ၁၈း၁၅-၁၇
ချမ်းသာခြင်းနှင့် နိုင်ငံတော် ၁၉း၁၆-၃၀ ၁၀း၁၇-၃၁ ၁၈း၁၈-၃ဝ
ခြံပိုင်ရှင်၏ တန်ခိုးအာဏာရှိခြင်း ပုံပမာ ၂၀း၁-၁၆
ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းအကြောင်း တတိယအကြိမ်
ကြိုတင်ပြောခြင်း ၂၀း၁၇-၁၉ ၁၀း၃၂-၃၄ ၁၈း၃၁-၃၄
ကြီးမြတ်လိုသော မာနကို သတိပေးခြင်း ၂၀း၂၀-၂၈ ၁၀း၃၅-၄၅
မျက်မမြင် ဗာတိမဲနှင့် အပေါင်းအဖော်များကို
မျက်စိပြန်မြင်စေခြင်း ၂၀း ၂၉-၃၄ ၁၀း၄၆ – ၅၂ ၁၈း၃၅-၄၃
ဇက္ခဲ ကယ်တင်ခြင်းရခြင်း ၁၉း၁-၁၀
နိုင်ငံတော် နှောင့်နှေးနေစဉ် ပြုရမည့် တာဝန်များအကြောင်း ပုံပမာ ၁၉း၁၃-၂၈
အပိုင်း ၁၀- ဣသရေလကို ခရစ်တော်၏ ခမ်းနားသော တင်ပြခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲတိုက်ခိုက်မှု
ယေရုရှလင်မြိုသို အောင်မြင်စွာ ကြွဝင်တော်မူခြင်းနှင့် သဖန်းပင်
ဗေသနိသို ရောက်လာခြင်း ၁၁း၅၅-၁၂း၁
ယေရှုအား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းအတွက် မာရိ၏ဆီလိမ်းခြင်း ၂၆း၆-၁၃ ၁၄း၃-၉ ၁၂း၂-၁၁
ယေရုရှလင်သို အောင်မြင်စွာ ကြွပင်ခြင်း ၂၁း၁-၁၁၊ ၁၁း၁-၁၁ ၁၉း ၂၉-၄၄ ၁၂း၁၂-၁၉
၁၄-၁၇
အရွက်ရှိပြီး အသီးမသီးသောသဖန်းပင်ကို ကျိန်ခြင်း ၂၁း၁၈၊ ၁၉ ၁၁း၁၂-၁၄
ဗိမာန်တော်ကို ဒုတိယအကြိမ်သန့်ရှင်းခြင်း ၂၁း၁၂ ၁၃ ၁၁း၁၅- ၁၈ ၁၉း၄၅-၄၈
ဂရိလူတို့၏ တောင်းဆိုမှုနှင့် လူသားသည်
မြှောက်ထားခြင်းခံရန်လိုအပ်မှု ၁၂း၂၁-၃၂
မယုံကြည်သော လူထုမှ ထွက်ခွာခြင်းနှင့် ယေရှု၏ တုန့်ပြန်မှု ၁၂း၃၆-၅ဝ
ခြောက်သွေ့သော သဖန်းပင်နှင့်ယုံကြည်ခြင်းသင်ခန်းစာ ၂၁း၁၉-၂၂ ၁၁း၁၉- ၂၅
ခရစ်တော်၏ဩဇာအာဏာကို စိန်ခေါ်သောမှူးမတ်
ယဇ်ပုရောဟိတ်အကြီးအကဲများ၊ ကျမ်းပြုများနှင့်
အကြီးအကဲများမှ မေးခွန်း ၂၁:၂၃-၂၇ ၁၁း၂၇-၃၃ ၂၀း၁-၈
ပုံပမာသုံးခုဖြင့် သစ္စာရှိစွာ တာဝန်ကျေပွန်မှုကိုသွန်သင်ခြင်း ၂၁း၂၈ -၂၂း၁၄ ၁၂း၁-၁၂ ၂၀း၉-၁၉
ဖာရိရှဲနှင့် ဟေရုဒ်တပည့်များမှ မေးခွန်း ၂၂း၁၂-၂၂ ၁၂း၁၃-၁၇ ၂၀:၂၀-၂၆
ဇဒ္ဒုကဲတို့ မေးခွန်း ၂၂း၂၃-၃၃ ၁၂း၁၈-၂၇ ၂၀း၂၇-၄၀
ဖာရိရှဲအဖွဲဝင် ကျမ်းပြုဆရာများမှ မေးခွန်း ၂၂း၃၄- ၄၀ ၁၂း၂၈ -၃၄
ရန်သူများ၏ စိန်ခေါ်မှုများကို ခရစ်တော်တုန့်ပြန်ခြင်း
သားတော်နှင့် သခင်ကဲ့သို ဒါဝိဒ်နှင့်ခရစ်တော်၏ ဆက်နွယ်မှု ၂၂း၄၁-၄၆ ၁၂း၃၅-၃၇ ၂၀း၄၁-၄၄
ကျမ်းပြုဆရာများနှင့် ဖာရိရှဲများခံရသည့်အမင်္ဂလာ ခုနှစ်ပါး ၂၃း၁-၃၆ ၁၂း၃၈-၄၀ ၂၀း၄၅-၄၇
ယေရုရှလင်မြိုအတွက် ငိုကြွေးတော်မူခြင်း ၂၃း၃၇-၃၉
ဆင်းရဲသော မုဆိုးမ၏ ရှိသမျှပေးကမ်းခြင်း ၁၂း၄၁-၄၄ ၂၁း၁-၄
အပိုင်း ၁၁ – ခရစ်တော်၏ သေခြင်းအတွက်ပြင်ဆင်ခြင်းတွင် ပရောဖက်ပြုချက်
သံလွင်တော်ပေါ်ဒေသာ – ဗိမာန်တော်နှင့်
ခရစ်တော် ပြန်လည်ကြွလာခြင်းအကြောင်း
ကြိုတင် ဟောတော်မူမြင်း
ဒေသနာတင်ဆက်မှု ၂၄း၁-၃ ၁၃း၁-၄ ၂၁း၅-၇
သားဖွားခြင်း ဝေဒနာအစ ၂၄း၄-၁၄ ၁၃း၂-၁၃ ၂၁း၈ – ၁၉
စိတ်မကောင်းစရာ ပျက်စီးယိုယွင်းခြင်းနှင့်ဘေးဒုက္ခ ၂၄း၁၅-၂၈ ၁၃း၁၄-၂၃ ၂၁:၂၀-၂၄
လူသား ပြန်ကြွလာခြင်း ၂၄း၂၉-၃၁ ၁၃း၂၄-၂၇ ၂၁:၂၅-၂၇
နီးကပ်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော်လည်း အချိန်ကိုမသိရ ၂၄း၃၂- ၄၁ ၁၃း၂၈-၃၂ ၂၁း၂၈-၃၃
သမ္မာသတိရှိခြင်းနှင့်စောင့်မျှော်ခြင်းကို ပုံဥပမာငါးခုနှင့် သွန်သင်ခြင်း ၂၄း၄၂- ၂၅း၃၀ ၁၃း၃၃-၃၇ ၂၁း၃-၃၆
လူသားပြန်ကြွလာခြင်း၌ တရားစီရင်ခြင်း ၂၅း၃၁-၄၆
လှည့်ဖျားရန် ကြံစည်ခြင်း
ယေရှုကို ဖမ်းဆီး၍ သတ်ရန် ယဇ်ပုရောဟိတ်အကြီး
အကဲများ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခြင်း ၂၆း၁-၅ ၁၄း၁၊ ၂ ၂၁း၃၇-၂၂း၂
ယေရှုကို လှည့်ဖြားရန် ယုဒသဘောတူခြင်း ၂၆း၄-၁၆ ၁၄း၃၀-၁၁ ၂၂:၃-၆
နောက်ဆုံးညစာစားပွဲ
ပသခါပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း ၂၆း၁၇-၁၉ ၁၄း၁၂-၁၆ ၂၂း၇-၁၃
ပသခါစားပွဲ အစပြုခြင်း ၂၆း ၂ဝ ၁၄း၁၇ ၂၂း၁၄ – ၁၆
တပည့်တော်များကို ဆေးကြောပေးခြင်း ၁၃း၁- ၂၀
လှည့်ဖြားသူကို ကြေညာခြင်း ၂၆း၂၁-၂၅ ၁၄း၁၈ – ၂၈ ၂၂း၂၁-၂၃ ၁၃း၂၁-၃ဝ
တပည့်တော်များကြား ကြီးမြတ်ခြင်းအကြောင်းငြင်းခုန်ခြင်း ၂၂း၂၄-၃၀
ပေတရု၏ ငြင်းပယ်ခြင်းကို ပထမအကြိမ်ကြိုတင်မိန့်တော်မူခြင်း ၂၂း၃၁-၃၈ ၁၃း၃၃-၃၈
စားပွဲ နှင့် သခင့်ညစာစားပွဲကို အဆုံးသတ်ခြင်း ၂၆း၂၆ – ၂၉ ၁၄း၂၂- ၂၅ ၂၂း၁၇ – ၂၁
(၁ ကော ၁၁း၂၃-၂၆)
အထက်ခန်းမှ ဂေသရှေမန်အထိ သွန်သင်ခြင်းနှင့်ဆုတောင်းခြင်း
သူ၏ ဖြစ်တည်ခြင်း၊ ခမည်းတော်နှင့်သန့်ရှင်းသော
ဝိညာဉ်တော်တိုအား အဖြေပေးသည့်မေးခွန်းများ ၁၄း၁-၃၁
စပျစ်နွယ်ပင်နှင့် အကိုင်းအခက်များ ၁၅း၁ – ၁၇
လောကီသားတို၏ မုန်းတီးတိုက်ခိုက်မှု
ဝိညာဉ်တော်၏ ကြွတော်မူခြင်းနှင့် သာသနာ ၁၆း၅-၁၅
ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၌ ဝမ်းမြောက်ခြင်းအကြောင်း
ကြိုတင်မိန့်တော်မူခြင်း ၁၆း၁၆-၂၂
ဆုတောင်းခြင်းကို နားညောင်းရန်နှင့် ငြိမ်သက်ခြင်း
ကို ကတိပေးခဲ့ခြင်း၊ ၁၆း၂၃-၃၃
သူ၏တပည့်တော်များနှင့် ယုံကြည်သူများအတွက်
ယေရှု၏ ဆုတောင်းခြင်း ၁၇း၁-၂၆
ပေတရု၏ ငြင်းပယ်ခြင်းအကြောင်း ဒုတိယအကြိမ်
ကြိုတင်မိန့်တော်မူခြင်း ၁၆း၃ဝ-၃၅ ၁၄း၂၆-၃၁ ၂၂း၃၉၊၄၀ ၁၈း၁
ဂေသရှေမန်တွင် ယေရှု၏နာကြင်သောဆုတောင်းချက် (၃) ခု ၂၆း၃၆-၄၆ ၁၄း၃၂-၄၂ ၂၂း၄၀-၄၆
အပိုင်း ၁၂ – ခရစ်တော်၏ သေခြင်း
လှည့်စားခြင်းနှင့် ဖမ်းဆီးခြင်း
ယေရှုလှည့်ဖြားခံရခြင်း၊ ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့်စွန့်ပစ်ခံရခြင်း
ဆင်းရဲဒုက္ခ ၂၆း၄၇-၅၆ ၁၄း၄၃-၅၂ ၂၂း၃၇-၂၃ ၁၈း၂-၁၂
အန္နတ်မင်းရှေ့တွင် ယုဒတို၏ ပထမဆင့်ခေါ်ဆောင်ခြင်း ၁၈း၁၃-၂၄
ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်း ကယာဖနှင့် ယဇ်ပုရောဟိတ်
အကြီးအကဲတိုရှေ့တွင် ယုဒတို၏ ဒုတိယ
အကြိမ် ဆင့်ခေါ်ခြင်း ၂၆း၅၇-၆၈ ၁၄း၅၃-၆၅ ၂၂:၅၄
ပေတရု၏ ငြင်းပယ်ခြင်း ၂၆း၆၉-၇၅ ၁၄း၆၆-၇၂ ၂၂:၅၅-၆၅ ၁၈း၂၅-၂၇
အကြီးအကဲတိုရှေ့တွင် ယုဒတို၏ တတိယအကြိမ်
ဆင့်ခေါ်ခြင်း ၂၇း၁ ၁၅း၁ ၂၂:၆၆-၇၁
ယုဒ ၏ ယူကြုံးမရဖြစ်ခြင်းနှင့် မိမိကိုယ်ကို
အဆုံးစီရင်ခြင်း (တ ၁း၁၈-၁၉) ၂၇း၃-၁၀
ပိလတ်မင်းရှေ့တွင် ရောမတို၏ ပထမအဆင့်ခေါ်ဆောင်ခြင်း ၂၇း၁၊ ၁၁-၁၄ ၁၅း၁-၅ ၂၃း၁-၅ ၁၈း၂၈-၃၈
ဟေရုဒ်အန္တိမရှေ့တွင် ရောမတို၏ ဒုတိယအဆင့်ခေါ်ဆောင်ခြင်း ၂၃း၆ – ၁ ၂
ပိလတ်မင်းရှေ့တွင် ရောမတို၏ တတိယအဆင့်ခေါ်ဆောင်ခြင်း ၂၇း၁၅-၂၆ ၁၂း၄၆- ၁၅ ၂၃း၁၃-၂၅ ၁၈း၉-၁၉း၁၆
ကားစင်တင်သတ်ခြင်း
ရောမစစ်သားတို့၏ လှောင်ပြောင်ခြင်း ၂၇း၂၇ – ၃၀ ၁၅း ၁၆ -၁၉
ဂေါလဂေါသသို ခရီးနှင်ခြင်း ၂၇း၃၁-၃၄ ၁၅း ၂၀-၂၃ ၂၃း၂၆-၃၃ ၁၉း၁၇
ကားစင်တင်သတ်ခြင်း၏ ပထမ သုံးနာရီ ၂၇း၃၅-၄၄ ၁၅း၂၄-၃၂ ၂၃း၃၃-၄၃ ၁၉း၁၈-၂၇
ကားစင်တင်သတ်ခြင်း၏ ဒုတိယသုံးနာရီ ၂၇း၄၅-၅၀ ၁၅း၃၃-၃၇ ၂၄း၄၄-၄၅/၄၆ ၁၉း၂၈-၃ဝ
ယေရှုသေခြင်း၏ သက်သေများ ၂၇း၅၁ – ၅၆ ၁၅း၃၈- ၄၁ ၂၃း၄၅၊ ၄၇-၄၉
သင်္ဂြုလ်ခြင်း
သေချာသော သေခြင်းနှင့် အလောင်းကိုစောင့်ခြင်း ၂၇း၅၇၊ ၅၈ ၁၅း၄၂-၄၅ ၂၃း၅၀-၅၂ ၁၉း၃၁-၃၈
ယေရှု၏ အလောင်းအား သင်္ချိုင်းဂူ၌ထားခြင်း ၂၇း၅၉၊၆၀ ၁၅း၄၆ ၂၃း၅၃၊၅၄ ၁၉း၃၉-၄၂
အမျိုးသမီးများက သင်္ချိုင်းကို ကြည့်ရှုပြီး၊ စစ်သား
များက စောင့်ကြခြင်း ၂၇း၆၁-၆၆ ၁၅း၄၇ ၂၃း၅၅၊ ၅၆
အပိုင်း ၁၃ – ခရစ်တော်၏ ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းနှင့်အထက်သို တက်ကြွတော်မူခြင်း
ဘာမျှမရှိသော သင်္ချိုင်း
အမျိုးသမီးများ သင်္ချိုင်းသိုလာခြင်း ၂၈း၁ ၁၆း၁
ကျောက်တုံးကြီး လိမ့်သွားခြင်း ၂၈း၂-၄
ဘာမျှမရှိသော သင်္ချိုင်းကို အမျိုးသမီးများတွေ့ရှိခြင်း ၂၈း၅- ၈ ၁၆း၂-၈ ၂၄း၁-၈ ၂၀း၁
ဘာမျှမရှိသော သင်္ချိုင်းကို ပေတရုနှင့်ယောဟန်တွေ့ရှိခြင်း ၂၄း၉-၁၁(၁၂) ၂၀း၂- ၁၀
ရှင်ပြန်ထမြောက်တော်မူပြီးနောက်ပေါ်ထွန်းတော်မူခြင်း
မာဂဒလမာရိထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း (၁၆း၉-၁၁) ၂၀း၁၁- ၁၈
အခြားအမျိုးသမီးများထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း ၂၈း၉ – ၁၀
ယုဒခေါင်းဆောင်များထံ စစ်သားများသတင်းပိုခြင်း ၂၈း၁၁-၁၅
ဧမောက်လမ်းတွင် တပည့်တော်နှစ်ပါးထံပေါ်ထွန်းခြင်း (၁၆း၁ ၂၊၁၃) ၂၄း၁၃-၃၂
အခြားတပည့်တော်များထံ တပည့်တော်နှစ်ဦးမှ
သတင်းပိုခြင်း (၁ ကော ၁၅:၅) ၂၄း၃၃-၃၅
စုဝေးနေသော တပည့် (၁၀) ပါးထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း (၁၆း၁၄) ၂၄း၃၆-၄၃ ၂၀း၁၉-၂၅
စုမနသော တပည့် (၁၁) ပါးထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း
(၁ ကော ၁၅း၅) ၂၀း ၂၆-၃၁
ငါးဖမ်းနေသော တပည့် (၇) ပါးထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း ၂၁း၁-၂၅
ဂါလီလဲတွင် (၁၁) ဦးထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း
(၁ ကော ၁၅း၆) ၂၈း၁၆- ၂၀ (၁၆း၁၅-၁၈)
သူ့ညီ ယာကုပ်ထံ ပေါ် ထွန်းတော်မူခြင်း
(၁ ကော ၁၅း၇)
ယေရုရှလင်မြို၌ တပည့်တော်များထံ ပေါ်ထွန်းခြင်း
(တ ၁း၃-၈) ၂၄း၄၄-၄၉
ကောင်းကင်သို တက်ကြွခြင်း
ခရစ်တော်၏ ကောင်းကြီးပေးခြင်းနှင့် ထွက်ခွါခြင်း
(တ ၁း၉-၁၂) (၁၆း၁၉၊ ၂၁) ၂၄း၅၀-၅၃
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်း (Matthew)
ယေရှုသည် ကတ်တော်မူခဲ့သော မေရှိယ
ခေါင်းစဉ်
“သခင်ဘုရား၏ ဆုကျေးဇူးဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိသော ရှင်မဿသည် လေဝိဟူသော အခြားအမည်ရှိခဲ့ပြီး (၉း၉)၊ ခရစ်တော်နောက်လိုက်ရန် အရာအားလုံးကို ထားခဲ့သည့် အခွန်ခံလည်း ဖြစ်သည် (လု ၅:၂၇၊ ၂၈)။ ရှင်မဿဲသည် တပည့်တော် (၁၂)ပါးတွင် တစ်ပါးဖြစ်သည် (၁၀း၃၊ မာ ၃း၁၈၊ လု ၆း၁၅၊ တ ၁း၁၃)။ သူကိုယ်တိုင် ရေးသားထားသော တစ်ဆယ့်နှစ်ပါး စာရင်းထဲတွင် သူ့ကိုယ်သူ “အခွန်ခံ”ဟု အတည့်အလင်း ဖော်ပြထားသည် (၁၀း၃)။ အခြားနေရာတွင် မည်အမည်နှင့် “အခွန်ခံသည် ဆက်နွယ်မှုမရှိပေ။ အချိုသော ဧဝံဂေလိဆရာတိုသည် သူ့အတိတ်က အပြစ်သားဘဝကို ရည်ညွှန်းသည့်အခါတွင် လေဝိဟူသောအမည်ဖြင့် ဖော်ပြကြသည်။ ထိုအရာသည် ရှင်မဿဲ၏ နှိမ့်ချမှုကို သိမြင်စေပါသည်။ အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်း သုံးကျမ်း နှင့်အတူ၊ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် စာရေးသူ၏ အမည်အားဖြင့် သိရပါသည်။
စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲ
ကျမ်းစာသတ်မှတ်ချက်တွင် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းကို လက်ခံခြင်းနှင့် ရှင်မဿဲ ရေးသားသူ ဖြစ်ခြင်းသည် ကနဦးအသင်းတော်တွင် ခက်ခဲခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ Eusebius (အေဒီ ၂၆၅-၃၃၉) သည် Origen (အေဒီ ၁၈၅-၂၅၄) ၏ ပြောဆိုမှုကို ဤသို ကိုးကားထားသည်။
ကောင်းကင်အောက်ရှိ ဘုရားသခင်၏ အသင်းတော်တို၌ မည်သူမျှ ငြင်းခုန်စရာမရှိ သော ခရစ်ဝင်ကျမ်း လေးကျမ်းမှ ပထမကျမ်းကို ရှင်မဿဲရေးသားခဲ့သည်။ ရှင်မသဲသည် တစ်ချိန်က အခွန်ခံတစ်ဦးဖြစ်သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ယေရှုခရစ်တော်နောက်လိုက်သော သူဖြစ်သည်။ သူရေးသားာကျမ်းသည် ယုဒဘာသာမှ ပြောင်းလဲသောသူများအတွက် ပြင်ဆင်ထားပါသည်. (Ecclesiastical History, 6;25)
ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းကို အေဒီ ၇၀ တွင် ဗိမာန်တော် မဖျက်ဆီးခင်အချိန် အစောပိုင်းကာ လတွင် ရေးသား ခဲ့ခြင်းကြောင်း ရှင်းလင်းသည်။ ကျမ်းတတ်ပညာရှင်အချိုက အေဒီ ၅၀ အထိ စောနိုင်သည်ဟု ပြောဆိုကြသည်။ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ စာရေးသူနှင့်အချိန်၊ အထူးသဖြင့် “အမြင် ပြဿနာများ”တိုနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြဿနာ များကို ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ နိဒါန်းတွင် ကြည့်ပါ။
နောက်ခံသမိုင်းကြောင်းနှင့် အနေအထား
ရှင်မဿဲ ခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ ယုဒလူမျိုး အနှစ်သာရသည် မှတ်သားဖွယ်ကောင်းသည်။ ထိုအရာသည် အာဗြဟံအထိသာ ရှင်မဿဲ ရည်ညွှန်းဖော်ပြထားသည့် မျိုးဆက်စာရင်း အစပြု “ ရှင်းလင်းလင်းဖြစ်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အဖြစ် ရှင်လုကာသည် ခရစ်တော်ကို လူသား အကယ်တင်သူအဖြစ် ဖော်ပြလိုသောကြောင့် အာဒံအထိ ပြန်လည်ရည်ညွှန်းဖော်ပြ ထားသည်။ ရှင်မဿသည် ခရစ်တော်ကို ရှင်ဘုရင်နှင့် ဣသရေလတို၏ မေရှိယဖြစ်ကြောင်းသိ ဖော်ပြလိုသောကြောင့် အာဗြဟံအထိ ယူခြင်းဖြစ်သည်။ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် မမ္မဟောင်း ကျမ်းမှ ကျမ်းပိုဒ်များကို အကြိမ် (၆၀) ထက်ပို၍ တိုးလာသည်။ ထိုသိုဖြင့် ခရစ်တော သည် ထိုကတိများကို မည်သိုပြည့်စုံစေသည်ကို အထူးပြုဖော်ပြသည်။
ရှင်မဿဲ၏ စဝင်လက်ခံသူများသည် ယုဒလူမျိုးများဖြစ်ကြောင်း အဖြစ်အပျက် တချိုမှ ထင်ရှားပြီး၊ ရှင်မသဲသည် အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားသူများနှင့်မတူဘဲ ယုဒထုံးစံများ ကို ရှင်းပြချက်မပါဘဲ ဖော်ပြသည် (မာ ၇း၃၊ ယော ၁၉၄၀)။ သူသည် ခရစ်တော်အား “ဒါဝိဒ်၏ သားတော် ”အဖြစ် ထပ်ခါထပ်ခါ ဖော်ပြထားသည် (၁း၁၊ ၉:၂၇၊ ၁၂:၂၃၊ ၁၅း၂၂။ ၂၀း၃၀၊ ၂၁း၉၊ ၁၅၊ ၂၂း၄၂၊ ၄၅)။ ရှင်မသဲသည် ယုဒလူတို၏ ခံစားချက်ကို နားလည်စွာဖြင့် အခြားသူများက “ဘုရားသခင်၏ နိုင်ငံတော်”ဟု ဖော်ပြသော်လည်း၊ ထာဝရဘုရား၏ အမည် နာမကို ရှောင်ပြီး “ကောင်းကင်နိုင်ငံတော်”ဟု ဖော်ပြသည်။ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ အဓိက အချက်များသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း၌ အခြေခံပြီး၊ ဣသရေလလူမျိုး၏ မေရှိယဆိုင်ရာ မျှော်လင့် ချက်များကို ဖော်ပြထားသည်။
ရှင်မဿဲ၏ ဂရိအသုံးအနှုန်းများကို လေ့လာသည့်အခါ၊ သူသည် ပါလက်စတိုင်းနှင့် ဟေလနစ်ဂျူး တစ်ဦး ဖြစ်နိုင်သည်ကို တွေ့ရသည်။ နာဇရတ်မြိုသား ယေရှု၏ စကားများနှင့် လုပ်ဆောင်မှုများအကြောင်း ကိုယ်တိုင်သက်သေခံခြင်းနှင့် သူဖော်ပြသည့် အဖြစ်အပျက်များ၏ မျက်မြင်သက်သေတစ်ဦးကဲ့သို ရေးသားခဲ့သည်။
သူ၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ရှင်းလင်းပြီး၊ ယေရှုသည် ယုဒလူမျိုးတို စောင့်မျှော်နေသော မေရှိယဖြစ် ခြင်းအကြောင်း ဖြစ်သည်။ သူ၏ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ကိုးကားချက်များသည် မေရှိယ အကြောင်း ကတိတော်နှင့် ခရစ်တော်၏ သမိုင်းကြောင်းကို အထူးဖော်ပြရန်ဖြစ်သည်။ ထိုရည် ရွယ်ချက်သည် ရှင်မဿဲ အလေးထားမှုတွင် ပျောက်မသွားဘဲ၊ ယေရှု၏ မေရှိယဖြစ်ခြင်း သက် သေကို ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှ ပရောဖက်ပြုချက်များဖြင့် အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည် (ဥပမာ-၂း၁၇၊ ၁၈၊ ၄း၁၃-၁၅၊ ၁၃း၃၅၊ ၂၁း၄၊ ၅၊ ၂၇း၉၊ ၁၀)။
ရှင်မဿဲ ခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိက ဇာတ်ကောင်များ
သခင်ယေရှု – ကတိထားခဲ့သော မေရှိယနှင့် ယုဒရှင်ဘုရင် (၁း၁-၂၈း၂၀) ၊
မာရိ – မေရှိယဖြစ်သော သခင်ယေရှု၏ မယ်တော် (၁း၁-၂း၂၃၊ ၁၃း၅၅)
နှစ်ခြင်းဆရာ ယောဟန် – ပရောဖတ်နှင့် ရှေ့ပြေးဖြစ်သူ၊ ခရစ်တော်၏ ကြွလာခြင်းကို ကြည့်သူ (၃း၁-၁၅၊ ၄း၁၂ ၉း၁၄၊ ၁၁း၂-၁၉၊ ၁၄း၁-၁၂)
တပည့်တော် (၁၂) ပါး – ရှိမုန်ပေတရု၊ အိန္ဒြေ၊ ယာကုပ်၊ ယောဟန်၊ ဖိလိပ္ပ၊ ဗာသောလမဲ၊ သောမ၊ မသဲ၊ ယာကုပ် (အာလဖဲသား)၊ သဒ္ဒဲ၊ ရှိမုန်၊ ယုဒရှကာယုတ်- လောကတွင် သူ့ အမှုတော်ကို ကူညီရန်အတွက် ယေ ရှုရွေး ချယ်သောသူ (၁၂) ဦး (၄း၁၈-၂၂၊ ၅း၁၊ ၈း၁၈-၂၇၊ ၉း၉- ၂၈း၂၀) ၊
ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များ – ဖာရိရှဲနှင့် ဇဒ္ဒုကဲတို့ ပါဝင်သော ယေရှုကို မုန်းတီးသည့်ဘာသာရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ (၃း၇-၁၀၊ ၅း ၂၀၊ ၉း၁၁-၃၄၊ ၁၂း၁ဝ-၄၅၊ ၁၅း၁- ၂၀၊ ၁၆း၁-၁၂၊ ၁၉း၁-၉၊ ၂၁:၂၃- ၂၈း၁၅)
ကယာဖ – ယဇ်ပုရောဟိတ်အကြီးနှင့် ဇဒ္ဒုကဲခေါင်းဆောင်၊ ယေရှုကိုသတ်ရန် မတရားသောအမှု ကို ရှာကြံဆွေးနွေးသူ (၂၆း၃၊ ၄၊ ၅၇-၆၈)
ပိလတ်မင်း – ယေရှုအား ဗာရဗ္ဗနေရာအစားထိုးပြီး ကားစင်တင်သတ်ရန် အမိန့်ပေးသည့်ရောမ ဘုရင်ခံ (၂၇း၁-၆၅)
မာဂဒလမာရိ – ယေရှု၏ ဆက်ကပ်သော နောက်တော်လိုက်တစ်ဦး၊ ယေရှုရှင်ပြန်ထမြောက်ပြီး နောက် ပထမဦးဆုံး မြင်ခွင့်ရခဲ့သူ (၂၇း၅၆-၂၈း၁၁)
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်း၌ ခရစ်တော်
ရှင်မဿဲသည် အဓိကအားဖြင့် ယုဒလူများထံသို ယေရှုသည် ဣသရေလ ရှင်ဘုရင်နှင့် မေရှိယအဖြစ် ရေးသားထားသည်။ သူသည် ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှ အကြိမ် (၆၀) ထက်ပိုပြီးကိုးကားထား၍ ခရစ်တော်၏ မေရှိယဖြစ်ခြင်းကျမ်းစကားပြည့်စုံမှုကို ထောက်ပြထားသည်။ ရှင်မသဲသည် “ဒါဝိဒ်၏ သားတော်”အဖြစ် သူ့အားရည်ညွှန်းခြင်းအားဖြင့် ယေရှုသည် တော်ဝင်မင်းမျိုးထဲကဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည် (၁၁၊ ၉:၂၇၊၁၂၂၃၊ ၁၅:၂၂၊ ၂၀း၃၀၊ ၂၁း၉၊ ၂၅၊ ၂၂း၄၂၊ ၄၅)။
သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဓမ္မအတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ
ရှင်မသဲသည် ယေရှုအား ယုဒရှင်ဘုရင်၊ မေရှိယအဖြစ် ဖော်ပြလိုက်ခြင်းကြောင့် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ နိုင်ငံတော်နှင့် ပတ်သက်သော ကတိ များ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ တွေ့ရှိရသည်။ ရှင်မဿဲ ဖော်ပြသည့် “ကောင်းကင်နိုင်ငံတော်”ဟူသော စကားစုသည် ဤစာအုပ်တွင် အကြိမ် (၃၂) ကြိမ်တွေ့ရသည် (ကျမ်းတစ်အုပ်လုံးတွင် မည်သည့်နေရာတွင်မျှ မတွေ့ရ)။
ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်းနှင့် အစပြု ခြင်းသည်လည်း ခရစ်တော်သည် ဣသရေ လ ရှင်ဘုရင်ဖြစ် ကြောင်းကို ယုံကြည်မှုရှိစေ သည့်အပြင်၊ ကျန်ရှိသောအပိုင်းများသည် ၄၂ ထိုအကြောင်းအရာကို ပြည့်စုံစေသည်။ ရှင် မသဲက ယေရှုသည် မင်းမျိုးမင်းနွယ်မှဆင်းသက်လာသူဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ သူသည် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ပရောဖတ်များ၏ ဟောပြောထားသော ကြွလာမည့် ရှင်ဘုရင်အဖြစ် ပြည့်စုံ ခြင်းအကြောင်းကို ဖော်ပြသည်။ ခရစ်တော်၏ ရှင်ဘုရင်ဖြစ်ခြင်း အခွင့်အာဏာကို သက်သေ တစ်ခုပြီးတစ်ခု ပြခဲ့သည်။ စာအုပ်၌ အခြား သမိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓမ္မအတွေးအမြင်များကို ဤ အရာ၏ အနီးနားတွင် လှည့်ပတ်နေသည်။
ရှင်မသဲသည် အဓိကကျသော သွန်သင်ချက်ငါးခုကို မှတ်သားထားပြီး၊ တောင်ပေါ်ဒေသနာ- (အခန်းကြီး ၅-၇)၊ တမန်တော်များကို စေလွှတ်ခြင်း (အခန်းကြီး ၁၀)၊ နိုင်ငံတော် အကြောင်းပုံဥပမာများ (အခန်းကြီး ၁၃)၊ ယုံကြည်သူများသည် ကလေးသူငယ်များနှင့်တူကြောင်း သွန်သင်ခြင်း (အခန်းကြီး ၁၈)၊ ဒုတိယအကြိမ် ကြွလာမည့်အကြောင်း သွန်သင်ခြင်း (အခန်းကြီး ၂၄၊ ၂၅) စသည်တိုဖြစ်သည်။ သွန်သင်ချက်တိုင်းသည် “ထိုဒေသနာတော်ကို ယေရှုဟော
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိကဝေါဟာရများ
ယေရှု – ဂရိဝေါဟာရ – lesous – ၁း၁၊ ၄း၂၃၊ ၈း၂၂၊ ၁၁း၄၊ ၁၉း၁၊ ၂၄း၁၊ ၂၆း၅၂၊ ၂၇း၃၇ -ဟေဗြဲနာမည် ယောရှနှင့် တူညီပြီး၊ မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ “ဘုရားသခင် ကယ်တင်တော်မူလိမ့်မည်”ဟုဖြစ်သည်။ ဓမ္မဟောင်းကျမ်းအချိန်တွင် ယေရှုဟူသော နာမည်သည် အသုံးများသော ယုဒအမည်ဖြစ်သည် (လု ၃း၂၉၊ ကော ၄း၁၁)။ သိုသော်လည်း ဤအမည်၏ အဓိပ္ပာယ်သည် လောက၌ယေရှု၏ ရွေးနှုတ်ကယ်တင်ခြင်းအလုပ်ကို ရှင်းပြသည်။ ယောသပ်ထံသိုလာသော ကောင်းကင်တမန်သည် ယေရှု၏ အရေးကြီးပုံကို “ထိုသားသည် မိမိလူတိုကို အပြစ်မှ ကယ်ချွတ်မည့်သူ ဖြစ်သောကြောင့်”ဟူ၍ ပိုပြီးထင်ရှားစေခဲ့သည် (၂:၂၁)။ ယေရှုသည် လူများအတွက် မိမိကိုယ်ကို စွန့်လွှတ်ပူဇော်ပြီး၊ သေခြင်းမှ ရှင်ပြန်ထမြောက်ပြီးလျှင် တမန်တော်များသည် ယေရှုအား တပါးတည်းသောကယ်တင်ရှင်အဖြစ် ဟောပြောခဲ့ကြသည် ( ၅း၃၁၊ ၁၃း၂၃)။
ခရစ်တော် – ဂရိဝေါဟာရ – Christos – ၁း၁၊ ၁၈၊ ၂၄၊ ၁၁း၂၊ ၁၆း၂၀၊ ၂၃း၈၊ ၂၆း၆၈၊၂၇း၂၂ – မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ “ဘိသိတ်ခံရသူ”ဖြစ်သည်။ လူအများတိုသည် ခရစ်တော်ဟူသောဂုဏ်ပုဒ်က ယုံကြည်ခြင်းကို အမှန်တကယ် ဝန်ခံခြင်းအကြောင်းဖြစ်သည်ကို နားမလည်ဘဲ ယေရှုခရစ်တော်ဟု ပြောခဲ့ကြသည်။ ခရစ်တော်နှင့် အနက်တူသည့် ဟေဗြဲဝေါဟာရ မေရှိယသည်ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ပရောဖက်များ (၃ ရာ ၁၉း၁၆) ယဇ်ပုရောဟိတ်များ (ဝတ် ၄း၅၊ ၁၆)နှင့်ရှင်ဘုရင်များ (၁ ရာ ၂၄း၆၊ ၁၀)အတွက် အသုံးပြုပြီး၊ ထိုအနှစ်သာရအရ ထိုသူများအားလုံးကိုဆီဖြင့် ဘိသိတ်ပေးခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုဘိသိတ်ပေးခြင်းသည် ထာဝရဘုရားမှ အမှုတော်မြတ်အတွက် အပ်နှင်းဆက်ကပ်သော သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ယေရှုခရစ်တော်၊ ဘိသိတ်ခံရသောသူသည်နောက်ဆုံးနှင့် အကြီးမြတ်ဆုံးသော ပရောဖက်၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်နှင့် ရှင်ဘုရင်ဖြစ်သည် (ဟေရှာ၆၁း၁၊ ယော ၃း၃၄)။ “ကိုယ်တော်သည် ခရစ်တော်တည်းဟူသော ဘုရားသခင်၏ သားတော်ဖြစ်တော်မူသည်”ဟု (၁၆း၁၆) သူ၏ ဇာတ်လမ်းဆန်ဆန် ဝန်ခံထားမှုမှာ ရှင်ပေတရုသည် ကတိထား သောမေရှိယကဲ့သို ယေရှု၌ သူ၏ ယုံကြည်ခြင်းကို ကြေညာခဲ့သည်။
မင်္ဂလာရှိခြင်း -ဂရိဝေါဟာရ – makrarios – ၅း၃-၅၊ ၁၁၊ ၁၆း၁၇၊ ၂၄း၄၆ – မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ“ကောင်းကျိုးခံစား ရခြင်း” (သို) “ပျော်ရွှင်ခြင်း”ဟု ဖြစ်သည်။ ရှေးဂရိစာပေတွင် တွေ့ရသောဤအသုံးအနှုန်းများသည် စက်တူးဂျင့် (Septuagint) (ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို ဂရိလို ဘာသာပြန်ထားခြင်း)နှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်းတိုတွင် ဘုရားသခင် ထံမှသာလာသော ပျော်ရွှင်ခြင်းအမျိုးအစားကို ဖော်ပြသည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင်၊ makcarios သည် ပုံမှန်အားဖြင့် ပြုခြင်းခံရသည့်ပုံစံဖြင့် ရေးသားပြီး၊ဘုရားသခင်သည် ကောင်းကြီးပေးသောသူ (သို) မျက်နှာသာပေး သောအရှင်ဖြစ်ခြင်းကို ဖြစ်သည်။
ကောင်းကင်နိုင်ငံတော် – ဂရိဝေါဟာရ – he basileio ton ouranon – ၃း၂၊ ၄း၁၇၊ ၅း၃၊ ၁၀၊၁၀း၇၊ ၂၅း၁ – မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ “ဘုရားသခင်၏ နိုင်ငံတော်”ဖြစ်သည်။ ရိုသေ လေးစားခြင်းကိုပြသရန်၊ ယုဒလူများသည် ဘုရားသခင်၏ အမည်နာမအား ကျယ်လောင်စွာပြောခြင်းကို ရှောင်ရှားကြသည်။ ထိုသိုပြောမည်အစား သူတိုသည် ဘုရားသခင်ကို ရည်ညွှန်းရာတွင် ကောင်းကင်ဟုသောစကားလုံးကို မကြာခဏ အသုံးပြုသည်။ ကောင်းကင်ဟူသော စကားလုံးသည် ယေရှု၏နိုင်ငံတော်ကိုလည်း ရည်ညွှန်းသည်။ ယေရှုက သူ၏ နိုင်ငံတော်သည် သူ၏ လူများနှင့် နှလုံးသားထဲ၌ ထာဝစဉ်တည်ရှိနေကြောင်း ဟောပြောခဲ့ပါသည်။ ဤဝိညာဉ်ရေးရာနိုင်ငံတော်သည် အပြင်ပိုင်းမှာသာ ဆက်ကပ်ပါဝင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ အတွင်းပိုင်းမှ နောင်တရခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ထိုအရာသည် မြောက်များစွာသော ယုဒလူများ အလိုရှိကြသည့် နိုင်ငံရေး ကယ်တင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ အပြစ်မှကယ်တင်တော်မူခြင်းဖြစ်သည်။
တော်မူသည်အဆုံး၌”ဟူသော စကားစုဖြင့် အဆုံးသတ်ထားသည် (၇း၂၈၊ ၁၁း၁၊ ၁၃း၅၃၊၁၉း၁၊ ၂၆း၁)။ ထိုအရာသည် ဇာတ်လမ်းအသစ်တစ်ပုဒ်အစပြုမည့် အမှတ်လက္ခဏာဖြစ်သည်။ရှည်လျားသော ဇာတ်လမ်းဖြင့် အစပြု၍ (အခန်းကြီး ၁-၄)၊ တိုသော ဇာတ်လမ်းဖြင့် အဆုံးသတ်ထားခြင်း (၂၈၁၆-၂၀)၊ ကျန်သောအရာများကို ခြုံငုံထားခြင်း၊ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းကို အပိုင်း(၅) ပိုင်းဖြင့် ပိုင်းထားခြင်း၊ တစ်ပိုင်းခြင်းစီတွင် သွန်သင်ချက်နှင့် ဇာတ်လမ်းများပါဝင်ခြင်းတိုဖြင့်တွေ့ရသည်။ အချိုက ထိုအပိုင်းငါးပိုင်းနှင့် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းရှိ မောရှေ၏ ကျမ်းငါးကျမ်းအကြား နှိင်းယှဉ်မှုများအဖြစ် မြင်ခဲ့ကြသည်။
ခရစ်တော်နှင့် ဖာရိရှဲတိုအကြား တိုက်ခိုက်မှုသည်လည်း ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် အခြားအဓိက အချက် ဖြစ်သည်။ သိုသော် ရှင်မသဲသည် သူ၏ စာဖတ်ပရိသတ်များ နားလည်ရန် ဖာရိရှဲတို၏ မှားယွင်းမှုကို ဂရုတစိုက် ဖော်ထုတ်ပေးသည်။ ထိုသို လုပ်ဆောင်ခြင်းသည်သူ၏ ကိုယ်ရေးအကြောင်း (သို) ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဂုဏ်ဖော်ရန်အတွက်မဟုတ်ပေ။ ဥပမာ ရှင်မသဲချန်ရစ်ခဲ့သည်မှာ ဖာရိရှဲနှင့် အခွန်ခံသူအကြောင်း ပုံဥပမာဖြစ် သည်။ သိုသော် ထိုပုံဥပမာသည် သူ့ အား မျက်နှာရခြင်းအခွင့်ကို ပေးလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။
ရှင်မသဲသည် အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းများထက် ဇကဲများအကြောင်းကို ပို၍ ရေးသားထားသည်။ ဖာရိရှဲနှင့် ဇကဲတိုကို အဆိုးဘက်မှ ဖော်ပြကာ၊ သတိထားရန် အသိပေးခြင်းအကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြသည်။ သူတို၏ ဩဝါဒသွန်သင်ချက်များသည် ရှောင်ကျဉ်ရမည့်“တဆေး”ဖြစ်သည် (၁၆း၁၁၊ ၁၂)။ ထိုအဖွဲနှစ်ခုသည် ယုံကြည်ခံယူချက်ချင်း ကွဲလွဲနေသော်လည်း ခရစ်တော်ကို မုန်းတီးခြင်းနေရာတွင် ညီညွတ်ကြသည်။ ရှင်မဿဲအတွက် သူတိုသည် ခရစ်တော်၏ ရှင်ဘုရင်ဖြစ်ခြင်း ငြင်းပယ်သော ဣသရေလ လူမျိုးအားလုံး၏ ပုံဥပမာဖြစ်သည်။
ဣသရေလလူမျိုးတို မေရှိယကို ငြင်းပယ်ခြင်းသည် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ဖော်ပြသော နောက်ထပ်အကြောင်းအရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းများတွင် ခရစ်တော်ကိုတိုက်ခိုက်ခြင်းအား ဤကဲ့သို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖော်ပြမထားပေ။ အီဂျစ်သို ထွက်ပြေးခြင်းမှ လက်ဝါးကားတိုင်တော်အထိ ဇာတ်ကွက်သည် အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားသူများထက် ရှင်မဿဲက ခရစ်တော်၏ ငြင်းပယ်ခံရခြင်းကို ပိုထင်ရှားစွာ ဖော်ပြထားည်။ ရှင်မဿဲရေးထားသော လက်ဝါးကပ်တိုင်ပေါ် အသေခံခြင်းတွင်၊ နောင်တရသောဓားပြမရှိ၊ မိတ်ဆွေများမရှိ၊ ကားတိုင်ခြေရင်းတွင် ရပ်ကြည့်နေသည့် မိတ်ဆွေများမရှိပေ။ သေခြင်းတွင်လည်း ခမည်းတော်၏ စွန့်ပစ်ခြင်းကို ခံရသည် (၂၇း၄၆)။ ငြင်းပယ်ခြင်းအရိပ်သည် ဇာတ်လမ်းတစ်လျှောက်တွင် မပျောက်ကွယ်သွားပေ။
မည်သိုပင်ဖြစ်စေ ရှင်မသဲသည် သူ့ကို အောင်နိုင်သော ရှင်ဘုရင်၊ တစ်နေ့တွင်“မိုးတိမ်ကိုစီး၍ ကြွလာတော်မူ”မည့် အရှင်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည် (၂၄:၃၀)။
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိကသြဝါဒများ
ယေရှုသည် မေရှိယဖြစ်ခြင်း – ခရစ်တော်ဟုလည်း ခေါ်ပြီး၊ လူတိုစောင့်မျှော်ခဲ့သည့်၏အပြစ်အတွက် အသေခံမည့်သူအဖြစ် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းတွင် ပရောဖက်ပြုခံထားခဲ့ရသူ (၂း၁၇၊ ၁၈၊ ၄း၁၃-၁၅၊ ၁၃း၃၅၊ ၂၁း၄၊ ၅၊ ၂၇း၉၊ ၁ဝ၊ က ၄၉း၁ဝ၊ တရားဟော၁၈း၁၅-၁၈၊ ၂ ရာ ၇း၁၂-၁၄၊ ဟေရှာ ၅၂း၁၃-၅၃း၁၂၊ ဒံ ၉:၂၆၊ မိ ၅း၂-၅။ မိ ၁း၁၊ လု ၂၃း၂၊ ၃၊ ယော ၄း၂၆၊ တ ၁၈း၂၈)
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်အင်္ဂါလက္ခဏာများ
ဘု ရားသခင်သည် ချဉ်းကပ်၍ ရသော ဘု ရား – ၆း၆၊ ၂၇း၅၁
ဘုရားသခင်သည် ကောင်းမြတ်သော ဘုရား – ၅း၄၅၊ ၁၉း၁၇
ဘုရားသခင်သည် သန့်ရှင်းသော ဘုရား – ၁၃း၄၁
ဘုရားသခင်သည် စိတ်ရှည်တော်မူသော ဘုရား – ၂၃း၃၇၊ ၂၄း၄၈-၅၁
ဘုရားသခင်သည် ပြည့်စုံတော်မူသော ဘုရား – ၅း၄၈
ဘုရားသခင်သည် တန်ခိုးကြီးသော ဘုရား – ၆း၁၃၊ ၁၀း ၂၈၊ ၁၉း၂၆၊ ၂၂:၂၉
ဘုရားသခင်သည် ကူညီမစသော ဘုရား – ၆:၂၆၊ ၃၃၊ ၃၄၊ ၁၉၊ ၂၉၊ ၃ဝ
ဘုရားသခင်သည် အနှိင်းမဲ့သော ဘု ရား – ၁၉း၁၇
ဘုရားသခင်သည် တစ်ဆူတည်းသော ဘု ရား – ၄း၁၀၊ ၁၉း၁၇
ဘုရားသခင်သည် ဉာဏ်ပညာရှိသော ဘုရား – ၆း၈၊ ၁၈၊ ၁၀း ၂၉၊ ၃၀၊ ၂၄း၃၆
ဘုရားသခင်သည် အမျက်ဒေါသထွက်သော ဘုရား – ၁၀:၂၈၊ ၂၅း၄၁
အနက်အဓိပ္ပာယ်ဆိုင်ရာ အခက်အခဲများ
အခက်အခဲတစ်မှာ ရှင်မဿ၏ အချိန်အပိုင်းအခြားဖြစ်သည်။ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများ နှိင်းယှဉ်ချက်တစ်ခုက ရှင်မဿဲသည် အကြောင်းအရာများကို အစီအစဉ်တကျ ရေးမထားသည်ကိုတွေ့ရသည်ဟု ဖြစ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ရှင်မသဲသည် ခရစ်တော်၏ သက်တော်စဉ်အကြောင်းအား ယေရှု၏ သွန်သင်ချက် ငါးခုကို အသုံးပြုပြီး ခေါင်းစဉ်အလိုက် (သို) အကြောင်းအရာအလိုက် ဖော်ပြထားသည်။
– တောင်ပေါ်ဒေသနာ (အခန်းကြီး ၅-၇)
– တမန်တော်များကို စေလွှတ်ခြင်း (အခန်းကြီး ၁၀)
– နိုင်ငံတော်အကြောင်း ပုံဥပမာများ (အခန်းကြီး ၁၃)
– ယုံကြည်သူများကို ကလေးသူငယ်များနှင့် ခိုင်းနှိင်းခြင်း (အခန်းကြီး ၁၈)
– ဒုတိယအကြိမ်ကြွလာခြင်းအကြောင်း သွန်သင်ချက် (အခန်းကြီး ၂၄-၂၅)
ရှင်မသဲသည် တိကျသော သမိုင်းမှတ်တမ်းဖြစ်ရန် မကြိုးစားခဲ့ပေ။ သူသည် အဓိက အကြောင်းအရာ များနှင့် ကျယ်ပြန့်သော အကြောင်းအရာများကို ဖော်ပြသည်။ အချိန်ဇယားကို ချပြခြင်းမဟုတ်ပေ။ ရှင်မာကုနှင့် ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတိုသည် ခေတ်ကာလကို ပို၍ နီးစပ် စွာ ရေးသားခဲ့သည်။ ပရောဖက်ဟောပြောခြင်း ပါသော ကျမ်းချက်များသည် အနက်အဓိပ္ပာယ်ဆိုင်ရာ ဖွင့်ဆိုမှုအတွက် ခက်ခဲခြင်းကို ဖော်ပြသည်။ ဥပမာ- ယေရှု၏ သံလွင်တောင်ပေါ်ဒေသနာသည် အေဒီ ၇၀ တွင် ပြင်းထန်သော ယေရုရှလင်ပျက်စီးခြင်းပုံရိပ်ကို မြင်သာစေပါသည်။ ၂၄း၃၄ တွင် ယေရှုပြောသောစကားကြောင့် အချိုတိုသည် ဤအကြောင်းအရာပြည့်စုံပြီဟု ပြောဆိုကြသည်။ သိုသော်လည်း မူရင်းအတိုင်း တိကျစွာ အနက်မပြန်သင့်ပေ။ ထိုအချိန်က ရောမ၏ အောင်ပွဲ သည် အနက်ပြန်သူအား ဤကျမ်းပိုဒ်ကို ဝိညာဉ်ရေးရာဆန်စွာ ယူရန် နှင့် ပုံဆောင်ခြင်းအဓိပ္ပာယ်များဖြင့် အနက်ပြန်ရန် တွန်းအားပေးထားသည်။ မှန်ကန်သော လေ့လာ အနက်ပြန်ခြင်းမှာ သဒ္ဒါနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ ဆက်စပ်မှုကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန်ဖြစ်သည်။
ယေရှု၏ ပုံဥပမာများ
ပုံဥပမာ ရှင်မဿဲ ရှင်မာကု ရှင်လုကာ
၁။ တောင်းဇလားအောက်ရှိ ဆီမီး ၅း၁၄-၁၆ ၄း၂၁၊ ၂၂ ၈း၁၆၊၁၇၊ ၁၁း၃၃-၃၆
၂။ ကျောက်ပေါ် အိမ်ဆောက်သော ပညာရှိ ၇း၂၄-၂၇ ၆း၄၇-၄၉
နှင့် သဲပေါ် အိမ်ဆောက်သော လူမိုက်
၃။ အဝတ်ဟောင်းပေါ်က အဝတ်သစ် ၉း၁၆ ၂း၂၁ ၅း၃၆
၄။ သားရေဗူးအဟောင်း၌ ဝိုင်အသစ် ၉း၁၇ ၂း၂၂ ၅း၃၇-၃၈
၅။ မျိုးစေ့ကြဲသောသူ ၁၃း၃-၂၃ ၃း၂-၂ဝ ၈း၄-၅
၆။ တောမျိုးစေ့ပင် ၁၃း၂၄-၃ဝ
၇။ မုန်ညင်းစေ့ ၁၃း၃၁၊ ၃၂ ၄း၃၀-၃၂ ၁၃း၁၈၊ ၁၉
၈။ တဆေး ၁၃း၃၃
၉။ ဝှက်ထားသော ဘဏ္ဍာ ၁၃း၄၄
၁၀။ တန်ဖိုးကြီးသော ပုလဲ ၁၃း၄၅၊၄၆
၁၁။ ငါးဖမ်းပိုက်ကွန် ၁၃း၄၇ -၅၀
၁၂။ ပျောက်သောသိုး ၁၈း၁၂-၁၄
၁၃။ ခွင့်မလွှတ်တတ်သောကျွန် ၁၈း၂၃-၃၅
၁၄။ စပျစ်ခြံ အလုပ်သမားများ ၂၀း၁-၁၆
၁၅။ သားနှစ်ယောက် ၂၁း၂၈-၃၂
၁၆။ ဆိုးယုတ်သော စပျစ်ဥယျာဉ်စောင့်များ ၂၁း၃၃-၄၅ ၁၂း၁-၁၂ ၂၀း၉-၁၉
၁၇။ မင်္ဂလာဆောင် ဧည့်ခံပွဲ ၂၂း၂-၁၄
၁၈။ သင်္ဘောသဖန်းပင် ၂၄း၃၂-၄၄ ၁၃း၂၈-၃၂ ၂၁း၂၉-၃၃
၁၉။ ပညာရှိနှင့် မိုက်မဲသော သတိုသမီးများ ၂၅း၁-၁၃
၂၀။ ငွေအခွက်ပေးခြင်း ၂၅း၁၄-၃ဝ
၂၁။ ကြီးထွားလာသော မျိုးစေ့ ၄း၂၆-၂၉
၂၂။ ခရီးထွက်သော အိမ်ရှင် ၁၃း၃၃-၃၇
၂၃။ ကြွေးရှင်တစ်ဦးနှင့် ကြွေးတင်သူနှစ်ဦး ၇း၄၁-၄၃
၂၄။ ကောင်းသော ရှမာရိ ၁၀း၃၀-၃၇
၂၅။ လိုအပ်မှုရှိသော မိတ်ဆွေ ၁၁း၅-၁၃
၂၆။ မိုက်မဲသော သူဌေး ၁၂း၁၆-၂၁
၂၇။ သမ္မာသတိရှိသော အစေအပါးများ ၁၂း၃၅-၄၀
၂၈။ သစ္စာရှိသူနှင့် ဆိုးသောအစေအပါး ၁၂း၄၂-၄၅
၂၉။ အသီးမသီးသော သဖန်းပင် ၁၃း၆-၉
၃၀။ ညစာစားပွဲကြီး ၁၄း၁၆-၂၄
၃၁။ ရဲတိုက်တည်သူနှင့် စစ်ထွက်ရန် ၁၄း၂၅-၃၅
ပြင်သော ဘုရင်
၃၂။ ပျောက်သော ဒင်္ဂါး ၁၅း၈ -၁၀
၃၃။ ပျောက်သော သား ၁၅း၁၁-၃၂
၃၄။ မကောင်းသော ဘဏ္ဍာစိုး ၁၆း၁-၁၃
၃၅။ သူဌေးနှင့် လာဇရု ၁၆း၁၉-၃၁
၃၆။ အကျိုးမပြုသော အစေအပါးများ ၁၇း၇-၁၀
၃၇။ စိတ်ပျက်အားလျှော့ခြင်းမရှိသော မုဆိုးမ ၁၈း၁-၈
၃၈။ ဖာရိရှဲနှင့် အခွန်ခံ ၁၈း၉-၁၄
၃၉။ ငွေဆယ်မိနာ့ (ငွေတစ်ပိဿာစီ ပေးခြင်း) ၁၉း၁၁-၂၇
John F. MacArthur, Jr., The MacArthur Study Bible (Dallas: Word Publishing) 1997.
အကျဉ်းချုပ် ကောက်နှုတ်ချက်
၁။ (နိဒါန်း) ရှင်ဘုရင်ကြွလာခြင်း (၁း၁-၄း၂၅)
က။ သူ၏ ဖွားမြင်ခြင်း (၁း၁-၂း၂၃)
၁) သူ၏ ဘိုးဘေးများ (၁း၁-၇)
၂) သူ၏ ရောက်ရှိလာခြင်း (၁း၈-၂၅)
၃) သူ၏ ချီးမြှောက်ခံရခြင်း (၂း၁-၁၂)
၄) သူ၏ ရန်သူများ (၂း၁၃-၂၃)
ခ။ သူ၏ လူထုအမှုတော်ထဲ ဝင်ရောက်ခြင်း (၃း၁-၄း၂၅)
၁) သူ၏ ရှေ့ပြေး (၃း၁-၁၂)
၂) သူ၏ ဗတ္တိဇံခံခြင်း (၃း၁၃-၁၇)
၃) သူ၏ ဖြားယောင်းသွေးဆောင်ခံရခြင်း (၄း၁-၁၁)
၄) သူ၏ အစောပိုင်း အမှုတော်မြတ် (၄း၁၂-၂၅)
၂။ ရှင်ဘုရင်၏ သြဇာအာဏာ (၅း၁-၉း၃၈)
က။ သွန်သင်ချက် ၁ – တောင်ပေါ်ဒေသနာ (၅း’၁-၇း၂၉)
၁) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် ပျော်ရွှင်ခြင်း (၅း၁-၁၂)
၂) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်း (၅:၁၃-၁၆)
၃) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် ကျမ်းစာ (၅း၁၇-၂၀)
၄) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် အကျင့်သိက္ခာ (၅း၂၁-၄၈)
၅) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် လက်တွေ့ကျသော ဘာသာရေး (၆း၁-၁၈)
၆) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် သာမန်ဖြစ်သောအရာများ (၆း၁၉-၃၄)
၇) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် လူသားချင်း ဆက်ဆံရေး (၇း၁-၁၂)
၈) ဖြောင့်မတ်ခြင်းနှင့် ကယ်တင်ခြင်း (၇း၁၃-၂၉)
ခ။ သမိုင်းဇာတ်ကြောင်း ၁ – ဩဇာအာဏာရှိစေသော နိမိတ်လက္ခဏာများ(၈း၁-၉း၃၈)
၁) နူနာစွဲသူ စင်ကြယ်ခြင်း (၈း၁-၄)
၂) တပ်မှူးတစ်ဦး၏ အစေအပါး ကျန်းမာခြင်း (၈း၅-၁၃)
၃) ရှင်ပေတရု၏ ယောက္ခမ ကျန်းမာခြင်း (၈း၁၄-၁၅)
၄) လူများစွာ ကျန်းမာခြင်း (၈း၁၆-၂၂)
၅) လေနှင့်ပင်လယ်ကို ဆုံးမခြင်း (၈း၂၃-၂၇)
၆) နတ်ဆိုးစွဲသူနှစ်ဦး လွှတ်မြောက်ခြင်း (၈း၂၈-၃၄)
၇) လေဖြတ်သူ အပြစ်လွှတ်ခြင်းနှင့် ကျန်းမာခြင်း (၉း၁-၈)
၈) အခွန်ခံကို ခေါ်တော်မူခြင်း (၉း၉-၁၃)
၉) မေးခွန်း ဖြေဆိုခြင်း (၉း၁၄-၁၇)
၁၀) မိန်းကလေးတစ်ဦးကို သေခြင်းမှ ရှင်ပြန်စေခြင်း (၉း၁၈-၂၆)
၁၁) မျက်စိကန်းသူနှစ်ဦးကို မျက်စိမြင်စေခြင်း (၉း၂၇-၃၁)
၁၂) ဆွံအသူကို စကားပြောစေခြင်း (၉း၃၂ -၃၄)
၁၃) လူထုအပေါ် ကြင်နာသောစိတ်ဖြင့် ကြည့်ခြင်း (၉း၃၅-၃၈)
၃။ ရှင်ဘုရင်၏ လုပ်ငန်းစဉ် (၁၀း၁-၁၂း၅၀)
က။ သွန်သင်ချက် ၂ – တစ်ဆယ့်နှစ်ဦးကို စေလွှတ်ခြင်း (၁၀း၄၂)
၁) သခင်၏ လူများ (၁၀း၁-၄)
၂) တပည့်တော်များကို စေလွှတ်ခြင်း (၁၀း၅- ၂၃)
၃) တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်းကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း (၁၀း ၂၄-၄၂)
ခ။၊ သမိုင်းဇာတ်ကြောင်း ၂ – ရှင်ဘုရင်၏ သာသနာ (၁၁း၁-၁၂း၅၀)
၁) ယောဟန်၏ တပည့်များအတွက် ယေရှုမည်သူဖြစ်ကြောင်းအတည်ပြုခြင်း(၁၁း၁-၉)
၂) နှလုံးခိုင်မာသူများအပေါ် အမင်္ဂလာဆိုခြင်း (၁၁း၂၀-၂၄)
၃) ပင်ပန်းသောသူများအား ချမ်းသာပေးခြင်း (၁၁း၂၅-၃ဝ)
၄) ဥပုသ်နေ့၏ အရှင်သခင်ဖြစ်ခြင်း (၁၂း၁-၁၃)
၅) ယုဒခေါင်းဆောင်များမှ ရန်ဘက်ပြုခြင်း (၁၂း၁၄-၄၅)
၆) ထာဝရဆက်ဆံရေးကို ဝိညာဉ်ရေးရာ ဘိုးဘေးများ ဖွင့်ဆိုခြင်း(၁၂း၄၆-၅၀)
၄။ ရှင်ဘုရင်၏ ပြိုင်ဘက်များ (၁၃း၁-၁၇း၂၇)
က၊ သွန်သင်ချက် ၃ – နိုင်ငံတော်အကြောင်း ပုံဥပမာများ (၁၃း၁-၅၂)
၁) မျိုးစေ့ (၁၃း၁-၂၃)
၂) စပါးနှင့် တောပင် (၁၃း၂၃-၃ဝ၊ ၃၄-၄၃)
၃) မုန်ညှင်းစေ့ (၁၃း၃၁-၃၄)
၄) တဆေး (၁၃း၃၃)
၅) ဝှက်ထားသော ဘဏ္ဍာ (၁၃း၄၄)
၆) တန်ဖိုးကြီးသော ပုလဲ (၁၃း၄၅-၄၆)
၇) ငါးဖမ်းပိုက်ကွန် (၁၃း၄၇-၅၀)
၈) အိမ်ရှင် (၁၃း၅၁-၅၂)
ခ။ သမိုင်းဇာတ်ကြောင်း ၃ – နိုင်ငံတော်အကြောင်း အငြင်းပွားခြင်း (၁၃း၅၃-၁၇း၂၇)
၁) နာဇရက်သည် ရှင်ဘုရင်ကို ငြင်းပယ်ခြင်း (၁၃:၅၃-၅၈)
၂) ဟေရုဒ်သည် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်အား သတ်ခြင်း (၁၄း၁-၁၂)
၃) ယေရှုသည် လူ (၅၀၀၀) ကို ကြွေးမွေးခြင်း (၁၄း၁၃-၂၁)
၄) ယေရှု ရေပေါ်လမ်းလျှောက်ခြင်း (၁၄း၂၂-၃၃)
၅) လူထုသည် အနာရောဂါငြိမ်းခြင်းကို ရှာခြင်း (၁၄း၃၄-၃၆)
၆) ကျမ်းတတ်ဆရာနှင့် ဖာရိရှဲတိုသည် ယေရှုကို စိန်ခေါ်ခြင်း (၁၅း၁-၂၀)
၇) ခါနာန်အမျိုးသမီး၏ ယုံကြည်ခြင်း (၁၅:၂၁-၂၈)
၈) ယေရှုသည် လူထုကို ကျန်းမာစေခြင်း (၁၅:၂၉-၃၁)
၉) ယေရှုသည် လူ (၄၀၀၀) ကို ကျွေးမွေးခြင်း (၁၅း၃၂-၃၉)
၁၀) ဖာရိရှဲနှင့် ဇက်တိုသည် နိမိတ်လက္ခဏာကို ရှာခြင်း (၁၆:၁-၁၂)
၁၁) ခရစ်တော်ကို ပေတရုဝန်ခံခြင်း (၁၆း၁၃-၂၀)
၁၂) ယေရှုသည် မိမိအသေခံခြင်းကို ကြိုတင်ပြောခြင်း (၁၆:၂၁-၂၈)
၁၃) ယေရှုသည် မိမိ၏ ဘုန်းအသရေတော်ကို ပြသခြင်း (၁၇း၁-၁၃)
၁၄) ယေရှုသည် သူငယ်တစ်ဦးကို ကျန်းမာစေခြင်း (၁၇း၁၄-၂၁)
၁၅) ယေရှုသည် မိမိ၏ လှည့်ဖြားသူကို ကြိုတင်ပြောခြင်း (၁၇း၂၂-၂၃)
၁၆) ယေရှုသည် ဗိမာန်တော်တွင် အခွန်ပေးခြင်း (၁၇း ၂၄- ၂၇)
၅။ ရှင်ဘုရင်၏ စီမံခန့်ခွဲမှု (၁၈း၁-၂၃း၃၉)
က။ သွန်သင်ချက် ၄ – ယုံကြည်သူများ ကလေးသူငယ်ကဲ့သိုဖြစ်ခြင်း (၁၈၁-၃၅)
၁) ကလေးသူငယ်ကဲ့သို ယုံကြည်ရန် ခေါ်ဖိတ်ခြင်း (၁၈း၁-၆)
၂) ရာဇဝတ်မှုများအား သတိပေးချက် (၁၈း၇-၉)
၃) ပျောက်သောသိုး ပုံဥပမာ (၁၈း၁၀-၁၄)
၄) အသင်းတော်စည်းကမ်း လမ်းညွှန်ချက် (၁၈း၁၅-၂၀)
၅) အပြစ်လွှတ်ခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၈း၂၁-၃၅)
ခ။ သမိုင်းဇာတ်ကြောင်း ၄ – ယေရုရှလင် သာသနာ (၁၉း၁-၂၃း၃၉)
၁) ရှင်ဘုရင်ပေးသော သင်ခန်းစာအချို့ (၁၉း၁-၂၃း၃၉)
က) ကွာရှင်းခြင်းအကြောင်း (၁၉း၁-၁၀)
ခ) အိမ်ထောင်မပြုဘဲ နေခြင်းအကြောင်း (၁၉း၁၁၊ ၁၂)
ဂ) ကလေးသူငယ်များအကြောင်း (၁၉း၁၃-၁၅)
ဃ) ဝန်ခံခြင်းအကြောင်း (၁၉း၁၆-၂၂)
င) ကယ်တင်ခြင်းရနိုင်မည့်သူများအကြောင်း (၁၉း၂၃-၃၀)
စ) နိုင်ငံတော်၌ တန်းတူဖြစ်ခြင်းအကြောင်း (၂၀း၁-၁၆)
ဆ) သူ၏ အသေခံခြင်းအကြောင်း (၂၀း၁၇-၁၉)
ဇ) စစ်မှန်သော ကြီးမြတ်ခြင်းအကြောင်း (၂၀း၂၀-၂၈)
၂) ရှင်ဘုရင်ပြုသော အမှုအချို့ (၂၀း၂၉-၂၁၂၇)
က) သူသည် မျက်စိကန်းသူနှစ်ဦးကို ကျန်းမာစေခြင်း(၂၀း၁၉-၃၄)
ခ) သူသည် ကိုးကွယ်ခြင်းကို ခံယူခြင်း (၂း၁-၁၁)
ဂ) သူသည် ဗိမာန်တော်ကို သန့်ရှင်းခြင်း (၂၁း၁၂-၁၇)
ဃ) သူသည် သဖန်းပင်ကို ကျိန်ခြင်း (၂၁း၁၈-၂၂)
င) သူသည် စိန်ခေါ်မှုကို ဖြေဆိုခြင်း (၂၁း ၂၃-၂၇)
၃) ရှင်ဘုရင် မိန့်တော်မူသော ဥပမာအချို (၂၁း၂၈-၂၂း၁၄)
က) သားနှစ်ယောက် (၂၁း၂၀-၂၂း၁၄)
ခ) ဆိုးယုတ်သော ခြံလုပ်သား (၂၁း၃၃-၄၆)
ဂ) မင်္ဂလာဆောင် ဧည့်ခံပွဲ (၂၂:၁-၁၄)
၄) ရှင်ဘုရင်ပေးသော အဖြေအချို့ (၂၂:၁၅-၄၆)
က) ဟေရုဒ်လူများ -အခွန်ပေးဆောင်ခြင်းအကြောင်း(၂၂း၁၅- ၂၂)
ခ) ဇဒ္ဒုကဲများ – ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းအကြောင်း (၂၂း၂၃-၃၃)
ဂ) ကျမ်းတတ်များ – အရေးအကြီးဆုံးနှင့် အကြီးမြတ်ဆုံးသော ပညတ်တော်အကြောင်း (၂၂း၃၄-၄၀)
ဃ) ဖာရိရှဲများ – ကြီးမြတ်သော ဒါဝိဒ်၏သားအကြောင်း(၂၂း၄၁-၄၆)
(၅) ရှင်ဘုရင်မိန့်မှာသာ ထုတ်ပြန်ချက်အချို (၂၃း၁-၂၉)
က) ကျမ်းတတ်များနှင့် ဖာရိရှဲများအပေါ် အမင်္ဂလာ (၂၃း၁-၃၆)
ခ) ယေရုရှလင်အပေါ် အမင်္ဂလာ (၂၃း၃၇-၃၉)
၆။ ရှင်ဘုရင်၏ အပြစ်ဖြေခြင်းအမှု (၂၄း၁-၂၈း၁၅)
က။ သွန်သင်ချက် ၅ – သံလွင်တောင် ဒေသနာ (၂၄း၁-၂၅း၄၆)
၁) ဗိမာန်တော် ပျက်စီးခြင်း (၂၄း၁-၂)
၂) အချိန်၏ လက္ခဏာများ (၂၄း၃-၃၁)
၃) သဖန်းပင် ပုံဥပမာ (၁၄း၃၂-၃၅)
၄) နောဧမှ သင်ခန်းစာ (၂၄း၃၆-၄၄)
၅) အစေအပါနှစ်ဦး ပုံဥပမာ (၂၄း၄၅-၅၁)
၆) သတိုသမီး (၁၀) ဦး ပုံပမာ (၂၅း၁-၁၃)
၇) ပင်ကိုယ်စွမ်းရည် ပုံဥပမာ (၂၅:၁၄-၃ဝ)
၈) တိုင်းနိုင်ငံများကို တရားစီရင်ခြင်း (၂၅း၃၁-၄၆)
ခ။ သမိုင်းဇာတ်ကြောင်း ၅ – လက်ဝါးကပ်တိုင်တွင် တင်သတ်ခြင်းနှင့် ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း (၂၁-၂၈း၁၅)
၁) ရှင်ဘုရင်အား သတ်ရန် ကြံစည်ကြခြင်း (၂၆း၁-၅)
၂) မာရိ၏ ဆီမွှေးဖြင့် လိမ်းခြင်း (၂၆း၆-၁၃)
၃) ယုဒရှကာရုတ်၏ လှည့်ဖြားခြင်း (၂၆း၁၄-၁၆)
၄) ပသခါပွဲတော် (၂၆း၁၇ – ၃၀)
၅) ပေတရုငြင်းပယ်မည်ကို ကြိုတင်ပြောခြင်း (၂၆း၃၁-၃၅)
၆) ယေရှု၏ နာကျင်မှု (၂၆း၃၆-၄၆)
၇) ယေရှုအား ဖမ်းဆီးခြင်း (၂၆း၄၇-၅၆)
၈) ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းရဲ့ အမှုစစ်ဆေးခြင်း (၂၆း၅၇-၆၈)
၉) ပေတရု၏ ပြင်းပယ်ခြင်း (၂၆း၆၉-၇၅)
၁၀) ယုဒရှကာရုတ်၏ မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်ခြင်း (၂၇း၁-၁၀)
၁၁) ပိလတ်မင်းရှေ့၌ အမှုစစ်ဆေးခြင်း (၂၇း၁၁-၂၆)
၁၂) စစ်သားများ၏ လှောင်ပြောင်ကြခြင်း (၂၇း၂၇-၃၁)
၁၃) လက်ဝါးကပ်တိုင်တွင် တင်သတ်ခြင်း (၂၇း၃၂-၅၆)
၁၄) သင်္ဂြိုဟ်တော်မူခြင်း (၂၇း၅၇-၆၆)
၁၅) ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း (၂၈း၁-၁၅)
၇။ (နိဂုံး) ရှင်ဘုရင်၏ တာဝန်ပေးအပ်ခြင်း (၂၈း၁၆-၂၀)
ခက်ခဲသော မေးခွန်းများအတွက် အဖြေများ
၁။ ပထမခရစ်ဝင်ကျမ်း သုံးကျမ်းတိုသည် ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းတွင် တူညီမှုများစွာရှိကြသည်။ မည်သူက မည်သူ့ထံမှ ကူးယူပါသနည်း။
ရှင်မဿဲ၊ ရှင်မာကုနှင့် ရှင်လုကာတိုကို သာမန်ဖတ်ရုံမျှဖြင့် တူညီမှုများစွာ ရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မ ၉:၂-၈၊ မာ ၂း၃-၁၂ နှင့် လူ ၅း၁၈-၂၆ တိုကို နှိင်းယှဉ်ကြည့်ပါ။ သိုသော် ယေရှု၏ သက်တော်စဉ်၊ သာသနာနှင့် သွန်သင်ခြင်းတိုအပေါ် စာရေးသူများသည် အရေးကြီးသော မတူညီသည့် ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးရှိကြ သည်။
၂။ အဘယ့်ကြောင့် ဆင်တူသော ခရစ်ဝင်ကျမ်းသုံးကျမ်း လိုအပ်ပါသနည်း။
ခရစ်ဝင်ကျမ်းများကို ဂရုတစိုက် ဆန်းစစ်ခြင်း၊ စာရေးသူများ၏ ရှုထောင့်များနှင့်ပတ်သက်သော အသေးစိတ်များကို မှတ်ယူခြင်းသည် အရေးကြီးသည့် အချုပ်နှစ်ခုကို ရရှိပြီး၊(၁) ခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ ထူးခြားမှုသည် သူတို၏ ကိုယ်ပိုင်ဆောင်ရွက်မှုနှင့် ပြည့်စုံသော ပုံရိပ်အဖြစ်သူတို၏ တန်ဖိုးကို ထင်ရှားစေခြင်း နှင့် (၂) တူညီချက်သည် သူတို၏ တရားနှင့် အကြောင်းအရာတူညီကြောင်း အတည်ပြုပေးခြင်းတို ဖြစ်သည်။ အဖြစ်အပျက်ဖော်ပြချက်များသည် ကွဲလွဲခြင်းမရှိသည့်အပြင် ပိုပြီးပြည့်စုံစေသည်။ အတူတကွ ကြည့်မြင်သည့်အခါတွင် သူတိုသည် ခရစ်တော်အကြောင်းကို ပိုပြီးပြည့်စုံစွာ နားလည်စေသည်။
၃။ ရှင်မသဲ ၂၄ နှင့် ၂၅ တိုတွင် တွေ့ရသည့် များစွာသော ပရောဖက်ပြုချက်များကိုမည်သို အနက်ဖွင့်မည်နည်း။
သံလွင်တောင်ပေါ်ဒေသနာ (မ ၂၄-၂၅)သည် အေဒီ ၇၀ တွင် ယေရုရှလင်ပျက်စီးခြင်းပုံရိပ် များအ ကြောင်း အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ ၂၄း၃၄ တွင် ယေရှုပြောသည့် ဝေါဟာရကိုထောက်၍ လူအချိုက ထိုအရာများ ပြည့်စုံခဲ့ပြီဟု ဆိုကြသည်။ သိုသော် မူရင်းအတိုင်း တိုက်ရိုက်မဟုတ်ပေ။ ထိုအချိန်က ရောမသည် အင်အားကြီးပြီး အောင်နိုင်သည့်ကာလ မဟုတ်ပေ။ ထိုအမြင်ကို “နောက်ဆုံးသောကာလ”ဟု ခေါ်သည်။ သိုသော်လည်း ထိုအရာသည် ကြီးမားသည့်အမှားဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံးသောကာလဟု အနက်ပြန်သူများသည် ဤကျမ်းပိုဒ်တွင်ရှိ သော ပုံဆောင်ချက်များ၏ အဓိပ္ပာယ်ကို ကျမ်းစာလေ့လာမှုနည်းလမ်းနှင့် ကိုက်ညီစွာ နားမလည်နိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျမ်းစာ၏ ဘာသာစကားနှင့် နောက်ခံသမိုင်းကို အလေးထားသော လေ့လာနည်း ကို သဒ္ဒါနည်းကျ-သမိုင်းနည်းကျသော ကျမ်းစာလေ့လာနည်းဟုခေါ်ပြီး၊ ကျမ်းချက်၏ဆိုလိုသော မူရင်းအဓိ ပ္ပာယ်ကို နားလည်ရန် သဒ္ဒါအသုံးအနှုန်းနှင့် သမိုင်းဆက်စပ်မှုတိုကိုသေချာ ဆန်းစစ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအရာသည် အရေးကြီးသော ပရောဖက်ပြုချက်၏ အနာဂတ်ကာလကို ရည်ညွှန်းခြင်းအဖြစ် မှန်ကန်စွာ နားလည်စေပြီး တိကျမှန်ကန်မှုရှိစေသည်။
၄။ အဘယ့်ကြောင့် ရှင်မဿဲတွင်ရှိသော ဆွေစဉ်မျိုးဆက်နှင့် ရှင်လုကာတွင်ရှိသော ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်း ကွဲပြားနေရပါသနည်း။
ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတို ရေးသားထားသော ယေရှု၏ ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်းသည်အရေးပါသော ခြားနားချက်နှစ်ခုရှိပြီး၊ (၁) ရှင်မဿဲ ရေးထားသော ဆွေစဉ်မျိုးဆက်စာရင်းသည် ယောသပ်အထိ ဆင်းသက်လာသော မျိုးဆက်ကို ဖော်ပြထားပြီး၊ ရှင်လုကာသည် မာရိအားဖြင့် ယေရှု၏ ဘိုးဘေးများစာရင်းကို ဖော်ပြထားခြင်း၊ (၂) ရှင်မသဲသည် ယုဒလူမျိုးနှင့်ခရစ်တော်၏ ဆက်စပ်မှုအား ကယ်တင်ခြင်းအတွက် ဘုရားသခင်၏ အကြံအစည်တော်ကိုဖော်ပြလိုသောကြောင့် အာဗြဟံအားဖြင့် မျိုးဆက်စာရင်းကို အစပြုပြီး ရှင်လုကာသည် လူသား၏ ကယ်တင်ခြင်းတွင် ခရစ်တော်၏ ကဏ္ဍကို ဖော်ပြလိုသောကြောင့် အာဒံအားဖြင့် မျိုးဆက်စာရင်းကို အစပြုထားသည်။
၅။ အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင်မရှိသော အကြောင်းအရာများကို ရှင်မသဲ ရေးခဲ့ပါသလား။
ရှင်မသဲသည် သူ၏ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင်သာ တွေ့ရသည့် ယေရှု၏ သက်တော်စဉ်အဖြစ်အပျက် ကိုးခုကို ဖော်ပြထားသည်။
– ယောသပ်၏ အိပ်မက် (၁း၂ဝ-၂၄)
> ပညာရှင်များ ရောက်လာခြင်း (၂း၁-၁၂)
> အီဂျစ်ပြည်သို ထွက်ပြေးခြင်း (၂း၁၃-၁၅)
– ကလေးသူငယ်များကို ဟေရုဒ်သတ်ခြင်း (၂း၁၆-၁၈)
> ယုဒရှကာရုတ်၏ ဝမ်းနည်းမှုနောင်တ (၂၇း၃-၁၀၊ သို့သော် ၊ တ ၁း၁၈၊ ၁၉ တွင်ကြည့်ပါ)
> ပိလတ်မင်း ဇနီးသည်၏ အိပ်မက် (၂၇း၁၉)
> အခြားသော ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း (၂၇း၅၂)
> စစ်သားများကို လိမ်ညာရန် လာဘ်ထိုးခြင်း (၂၈း၁၁-၁၅)
– မဟာစေစားချက် (၂၈း၁၉၊ ၂၀)
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ဆက်လက်လေ့လာရန်
၁။ ယေရှုအကြောင်းကို မိတ်ဆက်ပေးရာတွင် မည်သည့်အထူးနည်းလမ်းကို ရှင်မသဲက အသုံးပြုခဲ့သနည်း။
၂။ မ ၁၃ ထဲမှ နိုင်ငံတော်အကြောင်း ပုံဥပမာ တစ်ခု (သို) နှစ်ခုကို ရွေးပါ။ ထိုပုံဥပမာများတွင်ယေရှု၏ အဓိကသွန်သင်ချက်မှာ အဘယ်နည်း။
၃။ တောင်ပေါ်ဒေသနာ (မ ၅-၇) တွင် ယေရှုသည် မတူညီသည့် အကြောင်းအရာမည်မျှ မိန့်တော်မူခဲ့သနည်း။
၄။ ရှင်မသဲသည် သူ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ယေရှုအား ရှင်ဘုရင်အဖြစ် မည်သို ဖော်ပြသနည်း။
၅။ ရှင်မဿဲသည် သူ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းမှ မကြာခဏကိုးကားရခြင်းအကြောင်းကို သင်မည်သို ဆိုမည်နည်း။
၆။ ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် သင်နှင့်ယေရှုခရစ်တော်၏ ဆက်စပ်မှုကို မည်သိုပြောပြပါသနည်း။
ရှင်မာတု ခရစ်ဝင်ကျမ်း (Mark)
ယေရှုသည် ဒုက္ခဆင်းရဲခံရသော ကျွန်
ခေါင်းစဉ်
ခရစ်ဝင်ကျမ်းအတွက် အမည်ခံဖြစ်သော ရှင်မာကုသည် တမန်တော် ရှင်ပေတရုနှင့် အနီးကပ်လုပ်ဖော် ဆောင်ဘက်ဖြစ်၍ “မာကုဟုခေါ်သော ယောဟန်”ဟုလည်း ထင်ရှားပြီး ၊ ၁း၁၂၊ ၂၅၊ ၁၅း၃၇၊ ၃၉)၊ တမန်တော်ဝတ္ထုတွင် သူ့အကြောင်းကို ပြန်တွေ့ရသည်။ ပေတရုထောင်မှ လွတ်လာပြီးနောက် သွားခဲ့သော နေရာမှာ မာကုဟုခေါ်သော ယောဟန်၊ ၍ မိခင်နေအိမ်ဖြစ်သည် (တ ၁၂း၁၂)။
မာကုဟုခေါ်သော ယောဟန်သည် ရှင်ပေါလု၏ ပထမသာသနာခရီးစဉ်တွင် (တ ၁၂း၂၅၊ ၁၃း၅)လိုက် သွားခဲ့သည့် ဗာနဗ၏ တူဝမ်းကွဲဖြစ်သည် (ကော ၄း၁၀)။ သိုသော် သူသည် ပေရဂေ မြိုသိုရောက်သောအခါ သူတိုနှင့်ခွဲပြီး ယေရုရှလင်သို ပြန်လာခဲ့သည် (တ ၁၃း၁၃)။ ဒုတိယသာသနာပြုခရီးစဉ်တွင် သူ့ကိုထပ်ခေါ်သွားရန် ဗာနဗက ရှင်ပေါလုအား ပြောသောအ ခါ ရှင်ပေါလု ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ ထိုပဋိပက္ခ၏ ရလဒ်မှာ ရှင်ပေါလုနှင့် ဗာနဗ ကွဲကွာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည် (တ ၁၅း၃၈-၄၀)။ – သိုသော် မာကုဟုခေါ်သော ယောဟန်၏ အစောပိုင်း မပြတ်သားမှုမှ ကြီးမားသော ခွန်အားနှင့် ရင့်ကျက်မှုကို ဖြစ်စေခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သူ၏ ရင့်ကျက်မှုအား ရှင်ပေါလုကို သက်သေပြနိုင်ခဲ့သည်။ ရှင်ပေါလုက ကောလောသဲသြဝါဒစာကို ရေးသားသောအခါ မာကုဟု ခေါ်သော ယောဟန်လာလျှင် သူ့အားကြိုဆိုရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်(ကော ၄း၁၀)။ ရှင်ပေါလုသည် မာကု လုပ်ဖော် ဆောင်ဖက်တစ်ဦးအဖြစ်လည်း ဖော်ပြခဲ့သည် (ဖိလေ ၂း၄)။ နောက်ပိုင်းတွင် ရှင်ပေါလုက တိမောသေအား “မာကုကို သင်နှင့်အတူ ဆောင်လာခဲ့လော့။ အကြောင်းမူကား သူသည် ငါ့အတွက် အမှုတော်လုပ်ငန်း၌ အသုံးဝင်သူဖြစ်၏” (၂ တိ ၄း၁၁) ဟု ပြောခဲ့သည်။
မာကုဟုခေါ်သော ယောဟန်သည် သာသနာပြုခြင်းတွင် ပြန်လည်ပါ ဝင်ဆက်ကပ်ပြီး အသုံးဝင်ရခြင်း သည် ရှင်ပေတရု၏ သာသနာကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ မာကုနှင့် ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးရှိသည့် ရှင်ပေတရုသည် သူရေးသားခဲ့သည့် စာစောင်တွင် မာကုအား “ငါ့သား မာကု (၁ ပေ ၅း၁၃) ဟု ပြောခဲ့သည်။ ရှင်ပေတရုသည် သူကိုယ်တိုင် ကျရှုံးခြင်းနှင့် မစိမ်းသောကြောင့် ခွန်အားများ၊ ရင့်ကျက်ခြင်းများဖြင့် အလုပ်လုပ်ရန် ဘုရားသခင် ခေါ်တော်မူခြင်းခံထား သည့် လူငယ်လေးအပေါ် လွှမ်းမိုးမှုရှိပြီး အကူအညီပေးရန် တန်ဆာပလာ ဖြစ်လာသည် မှာ သံသယမရှိနိုင်ပေ။
စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲ ၊
ဩဝါဒစာစောင်များကဲ့သိုမဟုတ်ဘဲ၊ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများကို သူတို စာရေးသူများသည် အမည်ပေး မထားပေ။ သိုသော် ကနဦးဖခင်ကြီးများက ဤဒုတိယခရစ်ဝင်ကျမ်းအား ရှင်မာကု ရေးသားခဲ့သည်ဟု သဘေထားမကွဲလွဲဘဲ အတည်ပြုကြသည်။ Hieropolis ရှိ ဘုန်းတော်ကြီး Pipias က အေဒီ ၁၄၀ ခန့်တွင် ရေးသားခဲ့သည့်စာ၌ –
“ဘုန်းတော်ကြီး (တမန်တော် ယောဟန်)က မာကုသည် ရှင်ပေတရု၏ ကြားခံဆောင်ရွက်သူဖြစ်ပြီး သူမှတ်မိသမျှ အားလုံးကို အတိအကျရေးသားခဲ့သည်။ သိုသော်လည်း ထိုအရာ ခရစ်တော်ထံမှ တိုက်ရိုက် စကား (သို) လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် သူဆက်စပ် အတိအကျပြေးခြင်း မဟုတ်ပေ။ သူသည် သခင်သည်ကို ကြားခြင်း (သို) သခင်နှင့် တူသွားလာခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ သိုသော် နောက်ပိုင်းတွင် ရှင်ပေတရုနှင့်လက်တွဲပြီး လိုအပ်သည်။ အကြောင်းအရာများ (သူစာဖတ်သူများအတွက် ရေးသားပေးရန် ပြောကြားချက်အကြောင်း လုပ်ဆောင်ရသည်။ သိုသော် သခင်၏ ပြောဆိုချက်အကြောင်းများကို ပုံမှန်ဇာတ်ကြောင်းအရာ ရေးသားပေးရန် ရည်ရွယ်ခြင်းမျိုး မဟုတ်ပေ။ မာကုသည် သူသတိရသည့် အရာများကို ရေးသား ရာတွင်လည်း အမှားအယွင်း လုပ်လိမ့်မည်မဟုတ်ပေ။ အကြောင်းအရာတစ်ခုအတွက် သေ ချာစွာ ဂရုတစိုက် လုပ်ဆောင်သူ၊ သူကြားခဲ့ သည့်အရာများကို ချန်လှပ်မထားခဲ့သူ ဖော်ပြချက်များ တွင် ဖြစ်ရပ်မှန် မဟုတ်သည်များကို ထည့်သွင်း မည်သူလည်း မဟုတ်ပေ။” {From the Exposition of the Oracles of Lord (6)
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ရည်ညွှန်းဖော်ပြသည့် “ရှင်ပေတရု၏ ကိုယ်တွေ့မှတ်တမ်း” (“the memoirs of Peter”) ကို အေဒီ ၁၅၀ ခန့်က Justin Martyr မှ ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုအထဲတွင် ရှင်မာကုက ခရစ်ဝင်ကျမ်းအား သူအီတလီတွင်ရှိစဉ်အခါက ရေးသားခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ ရောမရှိ ခရစ်ယာန်များအကျိုးအတွက် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ရောမတွင် ရေးသား ခဲ့သည်ဟူသော ယူဆချက်သည် အစောပိုင်း ယုံကြည်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိသည်။ အေဒီ ၁၈၅ ခန့်က Irenaeus သည် မာကုအား “ရှင်ပေတရု၏ တပည့်တော်နှင့် စကားပြန်” (“the disciple and interpreter of Peter”) ဟုခေါ်ပြီး၊ ဒုတိယခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ရှင်ပေတရု ဟောပြောသော ခရစ်တော်အကြောင်းနှင့် ညီညွှတ်စွာ မလွဲချော်ဘဲ မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ အသင်းတော်ဖခင်ကြီးများ၏ သက်သေခံချက်များမှာ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် ရှင်ပေတရု မသေ ခင်လား (သို) သေပြီးချိန် (ခန့်မှန်း အေဒီ ၆၇-၆၈)တွင် ရေးသားခဲ့သလားဟု ကွဲပြားသည့်အပြင် များ ရှိကြသည်။
ဧဝံဂေလိဆိုင်ရာ ကျမ်းတတ်ပညာရှင်များက ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားခဲ့သည့် အချိန်ကို အေဒီ ၅၀ မှ ၇၀ အကြား ဖြစ်သည်ဟု အကြံပြုထားကြသည်။ အေဒီ ၇ဝ ၌ ယေရ ရှလင်မြိုနှင့် ဗိမာန်တော် မဖျက်ဆီးခင်အချိန် ဖြစ်မည်အကြောင်း မာ ၁၃;၂ ရှိ ယေရှု မိန့်မှာ ခဲ့သည့်အရာက ဖော်ပြသည်။ ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် တမန်တော်ဝတ္ထုမတိုင်မီ ရေးသား ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းသည် (တ ၁း၁-၃)။ တမန်တော် ဝတ္ထုရေးသားချိန်သည် – ခန့်ကဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ထိုအချိန်သည် သမိုင်းအဖြစ်အပျက်များ ပြီးဆုံး ခါစအချိန်ဖြစ်သည်။ ကျ အတိအကျမဟုတ်သော်လည်း အေဒီ ၅၀ နှစ်များတွင် ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ အစောပိုင်းကာလ ရေးသားခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။
နောက်ခံသမိုင်းကြောင်းနှင့် အနေအထား
ရှင်မဿဲခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် ဂျူးလူမျိုးများထံ ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ရှင်မာကု ခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် တပါး အမျိုးသားများဖြစ်သော ရောမယုံကြည် သူများထံ ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အာရေမိစကားနှင့် ပြောဆိုသောအခါ၊ ရှင်မာကုသည် သူ့စာဖတ်သူများ အ တွက် ဘာသာပြန်ဆိုပေးခဲ့သည် (၃း၁၇၊ ၅း၄၁၊ ၇း၁၁၊ ၃၄၊ ၁၀း၄၆၊ ၁၄း၃၆။ ၁၅း ၂၂၊ ၃၄)။ အချိုနေရာများတွင် သူ သည် ဂရိစကားကို အသုံးပြုရမည့် အစား လက်တင် စကားကို အသုံးပြုခဲ့ သည် (၅း၉၊ ၆း၂၇၊ ၁၂း၁၅၊ ၄၂၊ ၁၅း၁၆၊ ၃၉)။ သူသည် အချိန်သတ်မှတ်မှုကို ရောမစနစ်အတိုင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး (၆း၄၈၊ ၁၃း ၃၅)၊ ဂျူးထုံးစံကိုလည်း သေချာစွာ ရှင်းပြခဲ့သည် (၇း၃-၄၊ ၁၄း၁၂၊ ၁၅:၄၂)။ ရှင်မာကုသည် ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတွင် တွေ့ရသော မျိုးဆက်များ စာရင်းကဲ့သိုသော ဂျူးလူမျိုးများ၏ အကြောင်းများကို ချန်လှပ်ထားခဲ့သည်။ ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ကိုးကားမှု နည်းသည်ကို တွေ့ရပြီး၊ ဝေဖန် တိုက်ခိုက်သည့် ဂျူးများဖြစ်သော ဖာရိရှဲနှင့် ဇဒ္ဒုကဲတို၏ သီးသန့်အကြောင်း အရာများလည်း အနည်းငယ်သာ ပါဝင်သည် (ဇဒ္ဒုကဲ ကို တစ်ကြိမ်သာ ၁၂း၁၈ တွင် ဖော်ပြထားသည်)။ ကုရေနေမြိုသား ရှိမုန်ကို ဖော်ပြသောအခါ (၁၅း၂၁) မာကုက သူ့အား ရုဖု၏ ဖခင်ဟု ဖော်ပြခဲ့ပြီး ထိုသူသည် ရောမရှိ အသင်းတော်တွင် အရေးပါသူ တစ်ဦးဖြစ်သည် (ရော ၁၆း၁၃)။ ထိုဖော်ပြထားသည့် အရာအားလုံးသည် ရှင်မာကု သည် တပါးအမျိုးသားများအတွက်၊ အထူးသဖြင့် ရောမရှိ ယုံကြည်သူများအတွက် ရေးသားခြင်း ၊ ဖြစ်ကြောင်းကို ထောက်ခံချက်ပေးကြသည်။
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိက ဇာတ်ကောင်များ
ယေရှု – လောကလူသားများ၏ အပြစ်များအတွက် မိမိကိုယ်ကို ယဇ်ကောင်အဖြစ် ပူဇော်သော အစေခံဖြစ်သူ (၁း၁-၁၆း၁၉)
တပည့်တော် (၁၂) ပါး – ရှိမုန်ပေတရု၊ အိန္ဒြေ၊ ယာကုပ်၊ ယောဟန်၊ ဖိလိပ္ပု၊ ဗာသောလမဲ၊ သောမ၊ မဿဲ၊ ယာကုပ် (အာလဖဲသား)၊ သဒ္ဒဲ၊ ရှိမုန်၊ ယုဒရှကာယုတ် – လောကတွင် သူ့အမှုတော်ကို ကူညီရန်အတွက် ယေရှုရွေးချယ်သောသူ (၁၂) ဦး (၁း၁၆- ၁၆း၂၀)
ပိလတ်မင်း – ယေရကား ဗာရတ္ထနေရာအစားထိုးပြီး ကားစင်တင်သတ်ရန် အမိန့်ပေး ရောမ ဘုရင်ခံ (၁၅း၁-၄၅)
ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များ – ဖာရိရှဲနှင့် ဇဒ္ဒုကဲများ ပါဝင်သည်။ ယေရှုကို မုန်းတီးနေရာတွင် အတူတူပူး ပေါင်းကြသည့် ဘာသာရေးအဖွဲနှစ်ခု (၃း၂၂၊ ၁၁း ၂၇-၁၅း၃၂ )
သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဓမ္မအတွေးအခေါ်က အကြောင်းအရာများ
ရှင်မာကုက သခင်ယေရှုအား ဘု ရားသခင်၏ ဒုက္ခဆင်းရဲခံရသော အစေခံ ကျွန်အဖြစ် ဖော်ပြ ထားသည် (၁၀း၄၅)။ သူသည် ယေရှု၏ သွန်သင်ခြင်းထက် အသက်ရှင်မှုပုံစံကို ပိုအလေး အနက်ထား ပြီး၊ အထူးသဖြင့် အစေခံခြင်းနှင့် ဆက်ကပ် ခြင်းဖြစ်သည်။ ရှင်မာကုသည် အခြားသော ခရစ်ဝင်ကျမ်းများတွင် တွေ့ရသည့် ရှည် လျားသော သွန်သင်ချက်များကို ချန်လှပ်ထားပြီး၊ ယေရှု၏ သွန်သင်ခြင်းကိုလည်း အကျဉ်းသာ ဖော်ပြသည်။ ရှင်မာကုသည် ယေရှု၏ မွေးဖွားခြင်းနှင့် မျိုးဆက်များ အကြောင်းကို ချန်လှပ်ထား ပြီး တော၌နေသော နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ နှစ်ခြင်းပေးခြင်းနှင့်အတူ၊ ယေရှု၏ သာသနာ အစပြုခြင်းဖြင့် အစပြုထားသည်။
ရှင်မာကုသည် ခရစ်တော်၏ လူသားဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကို အခြားသော ဧဝံဂေလိ ကျမ်းများထက် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြထားပြီး၊ ခရစ်တော်၏ လူသားခံစားချက်များ ရှိခြင်း (၁၄၁၊ ၃၅၊ ၆း၃၄၊ ၈၁၂၊ ၉၃၆)၊ သူသားအတိုင်း အကန့်အသတ်ရှိခြင်း (၄၃၈၊ ၁၁း၁၂ ၁၃း၃၂)၊ ဘုရားသခင်၏ သားတော်ကို လူသားဖြစ်ခြင်း အပြင်ဘက်မှ မီးမောင်းထိုးပြသည့် အခြားအသေးစိတ်အချက် အလက်တိုကို အလေးထားဖော်ပြထားသည် (ဥပမာ ၇း၃၃၊ ၃၄၊ ၈း၁၂၊ ၉း၃၆၊ ၁၀း၁၃-၁၆)။
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိကဩဝါဒများ
ခရစ်တော်၏ နှိမ့်ချခြင်း – ယေရှုသည် မိမိကိုယ်ကို နှိမ့်ချပြီး၊ လူသားနှင့် ဘုရားအကြား ရန်ငြိမ်းခြင်းဖြစ်ရန် လူသားတစ်ဦးဖြစ်လာခြင်း (၁း၄၁၊ ၃း၅၊ ၄း၃၈၊ ၆း၃၄၊ ၈း၁၂၊ ၉း၃၆၊ ၁၁း၁၂၊ ၁၃း၃၂၊ ဟေရှာ ၅၀း၆၊ ၅၃း၇၊ မိ ၅း၂၊ လု ၂း၄-၇၊ ယော ၁း၁၄၊ ရော ၁း၃၊ ၄၊ ၈း၃၊ ဖိ ၂း၆-၁၁၊ ကော ၂း၉၊ ဟေဗြဲ ၄း၁၅၊ ၅း၇)
အစေခံဖြစ်ခြင်း – သခင်ယေရှုသည် အသေခံရလျှင်တောင်မှ စစ်မှန်သော အစေခံဖြစ်ခြင်း ပြီးပြည့်စုံသည့် ပုံဥပမာဖြစ်သည် (၈း၃၄-၃၇၊ ၉း၃၅၊ ၁၀း၄၃-၄၅၊ ဇာ ၉း၉၊ မ ၂၀း၂၈၊ ၂၁း၅၊ လု ၂၂း ၂၇၊ ယော ၁၃း၅၊ ၂ကော ၈း၉၊ ဖိ ၂း၇)
–
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်အင်္ဂါလကဏာများ
ဘုရားသခင် သည် နားလည်မှုပေးနိုင်သူ – ၁၅း၃၈
ဘုရားသခင်သည် အနှိုင်းမဲ့သူ – ၂း၇၊ ၁၂:၂၉
အနက်အဓိပ္ပာယ်ဆိုင်ရာ အခက်အခဲများ
မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းကို အနက်ဖွင့်သူများ ရင်ဆိုင်ရသည့် အရေးကြီးသောမေးခွန်းသုံး ၁) ရှင်မာကုသည် ရှင်လုကာ၊ ရှင်မသဲတိုနှင့် ဆက်စပ်သည့်အရာမှာ အဘယ်နည်း တကျမ်း ပြဿနာတွင်ကြည့်ပါ)။ ၂) နောက်ဆုံး သောကာလအကြောင်း ဆွေးနွေးထားမှု ပိုဒ်များကို မည်သို အနက်ပြန်ရမည်နည်း။ ၃) အခန်းကြီး (၁၆) ရှိ နောက်ဆုံး အပိုဒ်ငယ် တိုသည် ရှင်မာကု၏ မူရင်းဖြစ်ပါသလား။ (ခက်ခဲသည့် မေးခွန်းများအတွက် အဖြေများ ကဏ္ဍ ၂ နှင့် ၃ တွင် ကြည့်ပါ။)
အမြင်တူကျမ်း ပြဿနာ (The Synoptic Problem)
ရှင်မဿဲ၊ ရှင်မာကု၊ ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများကို အပေါ်ယံဖတ်လျှင်တောင် တူညီ သည့် သိသာ ထင်ရှားသော အကြောင်းအရာများကို တွေ့ရပြီး (မာ ၂း၃-၁၂၊ မ ၉း၂-၈၊ လု ၈း၁၈-၂၆)၊ ယေရှု၏ အသက်တာ၊ သာသနာပြုခြင်း၊ သွန်သင်ခြင်းများတွင် ကွဲပြားချက်များလည်း တွေ့ရသည်။ တူညီမှုများနှင့် ကွဲပြားမှုများကို မည်သို ရှင်းပြရမည်ဆိုသည့် မေးခွန်းကို “အမြင်တူကျမ်း ပြဿနာ”ဟုလည်း သိကြသည်။ (Syn – အတူတကွ Optic – မြင်ခြင်း)
ခေတ်ပေါ်ဖြေရှင်းချက် – ဧဝံဂေလိလုပ်ဆောင်သူများသည်ပင် အမြင်တူ ခရစ်ဝင်ကျမ်း များအကြား စာပေသဘောအတိုင်း ဖြစ်တည်မှုကို လက်ခံကြသည်။ စာပေသဘောအတိုင်း ဖြစ်တည်မှုကို ရှင်းပြရာတွင် အများလက်ခံထားသော သီအိုရီမှာ “ရင်းမြစ်နှစ်ခု” (Two-Source) ဖြစ်သည်။ ထိုအယူအဆအရ ရှင်မာကုသည် ပထမရေးသားသော ခရစ်ဝင်ကျမ်းဖြစ် ပြီး၊ ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် ရှင်မာကုအထဲမှ အရင်းအမြစ် များကို အသုံးပြု ရေးသားခဲ့ သည်ဟု မြင်ကြသည်။ ဒုတိယရင်းမြစ် မရှိဘဲနှင့် စိတ်ကူးပုံဖော်ထားမှုအား ထောက်ခံသူများကို Q(ဂျာမန် ဝေါဟာရ Quelle မှလာပြီး “အရင်းအမြစ်”ဟု ဖြစ်သည်)ဟု အမည်တပ်ထားပြီး၊ ထိုသူများက ရှင်မဿဲနှင့် ရင်လုကာတွင်ရှိသော အရင်းအမြစ်များသည် ရှင်မာကုတွင်မရှိဟု ဖြစ်သည်။ သူတိုထင်မြင်ထားသည့်အရာကို သက်သေအထောက်အထားများဖြင့် ပြနိုင်ရန် ပိုမို လုပ်ဆောင်ကြသည်။
ပထမမှာ ရှင်မာကုတွင် ပါဝင်သော အကြောင်းအရာများသည် ရှင်မသဲနှင့် ရှင်လုကာ ဝင်သော အကြောင်းအရာများနှင့် တူညီမှုရှိသည်။ ရှင်မာကုသည် ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတို့ထက် တိုသောကြောင့် ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် ရှင်မာကုကို အကျယ်ချဲ့ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။ ဒုတိယမှာ ခရစ်ဝင်ကျမ်း သုံးကျမ်းတွင် တူညီသည့် သမိုင်းအစဉ်အတိုင်း အသေး ထားသည်။ သိုသော် ရှင်မသဲ (သို) ရှင်လုကာ တစ်ခုခုသည် ရှင်မာကု၏ သမိုင်းဖြစ်စဥ်နှင့် မတူညီသောအခါ တစ်ခုခုက ရှင်မာကု၏ သမိုင်းအစဉ်နှင့် ကိုက်ညီမှုရှိသည်။ တစ်နည်း ဆိုသော် ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် တစ်နေရာထဲတွင် ရှင်မာကု၏ သမိုင်းဖြစ်စဉ်များမှ ခွဲထွက်မသွားပေ။ ထိုသိုဆိုခြင်းမှာ ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် သူတို၏ သမိုင်းကြောင်း တည်ဆောက်ပုံကို ရှင်မာကုထံမှ အသုံးပြုထားခြင်းဟု ဖြစ်သည်။ တတိယမှာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းသုံး ကျမ်းတွင်ရှိ သော ကျမ်းပိုဒ်များတွင် ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာရှိ ရှားပါးသော ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်း သည် ရှင်မာကုနှင့် ကွဲပြားသွားသောအခါ သဘော တူညီမှုရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။ Two-Source ” သီအိုရီက ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာတို့ သည် ရှင်မာကုထဲမှ အရင်းအမြစ်တစ်ခုကဲ့သို အသုံးပြုထားကြောင်း အတည်ပြုကြသည်။
သိုသော် ထိုအမြင်များက ရှင်မသဲနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းကို အရင်းအမြစ် တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ပေ။ များပြားသည့် သက်သေ အထောက်အထားများသည် ထိုသီအိုရီကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
၁) ၁၉ ရာစုတိုင် တစ်သဘောတည်းရှိသည့် အသင်းတော်၏ သက်သေခံချက်တွင် ရင်မသဲသည် ပထမဆုံး ရေးသားသည့် ခရစ်ဝင်ကျမ်းဖြစ်သည်။ ထိုသို မှတ်သားဖွယ်ကောင်း သော သက်သေအ ထောက်အထားများကို လျစ်လျူမရှုသင့်ပေ။
၂) ခရစ်တော်၏ သက်တော်စဉ်ကို မျက်မြင်သက်သေရှိသော တမန်တော် ရှင်မဿဲ သည် သူ၏ ပြောင်းလဲ မှုမှတ်တမ်းအတွက်ပင် ရှင်မာကု (မျက်မြင်သက်သေတစ်ဦးမဟုတ်)၏ ရေးသားချက်ကို အဘယ့်ကြောင့် မှီငြမ်းရသနည်း။
၃) အမြင်တူခရစ်ဝင်ကျမ်းများ၏ အရေးပါသော အချက်အလက်များ ခွဲခြမ်းစိစစ်မှုတွင် ထိုကျမ်းများအကြား တူညီသောရေးသားချက်များသည် ပို၍ နည်းပါးခြင်းနှင့် ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့ရသည့်ကွဲပြားချက်များသည် လူများထင်မြင်ချက်ထက် ပို၍ အရေးကြီးသည်။ တစ်ဦးချင်း အလိုက် ကွဲပြားခြင်းများသည် ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသူများအကြား စာပေမှီငြမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ပြော ဆိုနေသည်။
၄) ခရစ်ဝင်ကျမ်းများသည် ဖြစ်ရပ်မှန် သမိုင်းကြောင်း အဖြစ်အပျက်များကို ရေးမှတ် ထားခြင်းကြောင့်၊ တူညီသော သမိုင်းဖြစ်စဉ်များကို မရေးသားပါက ထိုအရာသည် အံ့ဩစရာ ဖြစ်လိမ့်မည်။ ဥပမာ အမေရိကန် သမိုင်း စာအုပ် (၃) အုပ်တွင် တော်လှန်ရေးစစ်ပွဲ၊ ပြည်တွင်း စစ်ပွဲ၊ ပထမကမ္ဘာစစ်၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်၊ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၊ ပင်လယ်ကွေ့စစ်ပွဲစသည့် တူညီသော သမိုင်းအကြောင်းများကို အစဉ်လိုက် တူညီစွာ ဖော်ပြခြင်းသည် စာရေးဆရာတစ်ဦးက အခြား ဆရာများထံမှ ဖတ်ရှုမှီငြမ်းသည်ဟု သက်သေပြနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။ မာတိကာတွင် ယေဘုယျ သဘောတူညီချက်သည် စာပေမှီငြမ်းမှုကို သက်သေပြနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။
၅) ရှင်မဿဲနှင့် ရှင်လုကာရှိ ကျမ်းပိုဒ်များသည် ရှင်မာကုနှင့် ကွဲပြားချက်သည် (“Two-Source” သီအိုရီအား ပြန်လည်ငြင်းဆိုမှု ၃ တွင်ကြည့်ပါ)၊ ရှင်မဿဲတွင် ခြောက်ပုံတစ်ပုံနီးပါး၊ ရှင်လုကာတွင် ခြောက်ပုံတစ်ပုံနီးပါး ဖြစ်သည်။ သူတိုသည် ရှင်မာကုအား အရင်းအမြစ်တစ်ခု အဖြစ် အသုံးပြုပါက၊ ရှင်မသဲနှင့် ရှင်လုကာတိုသည် ရှင်မာကုရေးသားသည့် ဝေါဟာရများကို အဘယ့်ကြောင့် တူညီစွာ ပြောင်းလဲအသုံး ပြုကြသနည်းဟူသော အချက်အတွက် ကျေနပ်ဖွယ် ကောင်းသည်ကို ရှင်းပြချက်မရှိပေ။
၆) “Two-Source” သီအိုရီသည် ရှင်မာကု၌ ရှင်လုကာချန်လှပ်ခဲ့သော အရေးကြီး – အပိုင်းအတွက် (၆း၄၅-၈း ၂၆) မဖြေရှင်းပေးနိုင်ပေ။ ထိုချန်လှပ်ထားခြင်းမှာ ရှင်လုကာ သ ခရစ်ဝင်ကျမ်းကိုရေးသားသည့်အခါ ရှင်မာကု၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းကို မမြင်သေးသောကြောင့် ဟု ဖော်ပြသည်။
၇) Q အချက်အလက်များသည် အမှန်တကယ်ရှိခဲ့ကြောင်း သမိုင်း (သို) မူရင်းအရေး နှင့် ပက်သက်၍ အထောက်အထားများမရှိခဲ့ပေ။ ထိုအရာများသည် ခေတ်ပေါ် ယုံကြည် ခြင်းမဲ့ဝါဒမှ ဖန်တီးမှု သက်သက် ဖြစ်သည်။ ပိုဆိုးသည်မှာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းများအား ဘုရားသခင် မှုတ်သွင်းခြင်းကို ငြင်းဆန်ခြင်း ဖြစ်သည်။
၈) ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားသူများအကြား မည်သည့်မှီငြမ်းမှု သီအိုရီမဆို သူတို၏တစ်ဦး တစ်ဦး အချင်းချင်း ဆက်သွယ်မှုကို လျစ်လျူ ရှူနေသည်။ ရှင်မာကုနှင့် ရှင်လုကာသည် ရှင်ပေါလု၏ အပေါင်းအပါများ ဖြစ်ပြီး (ဖိလေ ၂၄)၊ ကနဦးအသင်းတော်သည် (ရှင်မဿဲအပါအဝင်) အချိန်တစ်ခုတွင် ရှင်မာကု၏ မိခင်အိမ်တွင် တွေ့ဆုံကြပြီး (တ ၁၂း၁၂)၊ ရှင်ပေါလု ကဲသရိမြို တွင် (၂) နှစ် အကျဉ်းကျစဉ် ရှင်လုကာသည် ရှင်မဿဲနှင့် အလွယ်တကူ တွေ့ဆုံနိုင်ခဲ့လိမ့်မည် ( တ ၂၇း၁)။ ထိုသိုသော စာရေးသူများအကြား ဆက်စပ်မှုများက စာပေမှီငြမ်းမှုသည် မလို အပ်သော သီအိုရီများဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားစေသည်။
အမြင်တူကျမ်း ပြဿနာကို ရိုးရှင်းစွာ ဖြေရှင်းချက်မှာ ပြဿနာများ မရှိခဲ့ခြင်းပင်ဖြစ် သည်။ အဘယ့် ကြောင့်ဆိုသော် ဝေဖန်သူများသည် ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားသူများအကြား စာပေမှီငြမ်းမှုကို သက်သေ မပြနိုင် သောကြောင့် ထိုအရာအတွက် ရှင်းပြစရာမလိုပေ။ ထုံးတမ်းစဉ်လာ အရ ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားသူများသည် ဘုရားသခင်၏ မှုတ်သွင်းခြင်းခံရ၍ ထိုသုံးယောက်လုံး သည် သန့်ရှင်းသောဝိညာဉ်တော်၏ တိုက်တွန်းနှိး ဆော်မှုဖြင့် ရေးသားခဲ့ကြသည် (၂ ပေ ၁း၂၁)။ ၄င်းသည် တစ်ခုတည်းသော မှန်ကန်သည့်အမြင်ဖြစ်သည်။
ခရစ်ဝင်ကျမ်းများရှိ အမျိုးမျိုးသော အမြင်များကို နှိင်းယှဉ်ဖတ်ရခြင်းကြောင့် ထို အရာများသည် သဟဇာတဖြစ်ပြီး ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖြစ်လာစေပြီး၊ အဖြစ်အပျက်တစ်ခုလုံး (သို) သတင်းစကားတစ်ခုလုံးကို ပို၍ ပြည့်စုံသော အမြင်ရရှိစေသည်။ ဖော်ပြသော အကြောင်း အရာများသည် ကွဲပြားမှု ရှိတတ်သည်။ သိုသော် အချင်းချင်း ပို၍ ပြည့်စုံစေသည်။ ၄င်းတို့ကို အတူတူ စုစည်းဖတ်ရွတ်သည့်အခါ ပို၍ ပြည့်စုံသော နားလည်မှုကို ရရှိစေသည်။
ယေရှုပြုသော နိမိလက္ခဏာများ
နိမိတ်လက္ခဏာ မဿဲ မာကု လုကာ ယောဟန်
၁။ နူနာစွဲသူကို သန့်ရှင်းခြင်း ၈း၂ ၁း၄၀ ၅း၁၂
၂။ တပ်မှူး၏အစေခံကို အနာငြိမ်းခြင်း(လေဖြတ်) ၈း၅ ၇း၁
၃။ ပေတရုယောက္ခမကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁း၄ ၁း၃၀ ၄း၃၈
၄။ ညနေချမ်းအချိန်၌ လူနာများကို အနာငြိမ်းခြင်း ၈း၁၆ ၁း၃၂ ၄း၄၁
၅။ မုန်တိုင်းကို ငြိမ်စေခြင်း ၈း ၂၃ ၄း၃၅ ၈း၂၂
၆။ နတ်ဆိုးကို ဝက်အုပ်စုထဲသို ဝင်စေခြင်း ၈း ၂၈ ၅း၁ ၈း၂၆
၇။ လေဖြတ်သူကို အနာငြိမ်းခြင်း ၉း၂ ၂း၃ ၅း၁၈
၈။ အရာရှိသမီးကို အသက်ပြန်ရှင်စေခြင်း ၉း၁၈၂၃ ၅ ၂၂၊၃၅ ၈း၄၀၊၄၉
၉။ သွေးသွန်နာစွဲသော မိန်းမကို အနာငြိမ်းခြင်း ၉း၂၀ ၅း ၂၅ ၈း၄၃
၁၀။ မျက်မမြင် နှစ်ဦးကို အနာငြိမ်းခြင်း ၉း၂၇
၁၁။ လူအထဲမှ နတ်ဆိုးကို နှင်ထုတ်ခြင်း ၉း၃၂
၁၂။ လက်တစ်ဖက်သေသူကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁၂း၉ ၃း၁ ၆း၆
၁၃။ မျက်မမြင် ဆွံအသူထံမှ နတ်ဆိုးကိုနှင်ထုတ်ခြင်း ၁၂:၂၂ ၁၁း၁၄
၁၄။ လူငါးထောင်ကို ကျွေးမွေးခြင်း ၁၄း၁၃ ၆း၃၀ ၉း၁၀ ၆း၁
၁၅ ။ ရေပေါ်တွင် လမ်းလျှောက်ခြင်း ၁၄း၂၅ ၆း၄၈ ၆း၁၉
၁၆။ တပါးအမျိုးသမီး၏ သမီးကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁၅း၂၁ ၇း၂၄
၁၇။ လူလေးထောင်ကို ကျွေးမွေးခြင်း ၁၅း၃၂ ၈း၁
၁၈။ ဝက်ရူးပြန်သူငယ်ကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁၇း၁၄ ၉း၁၇ ၉း၃၈
၁၉။ ငါးပါးစပ်မှ ငွေနှင့် ဗိမာန်တော် အခွန်ပေးခြင်း ၁၇း၂၄
၂၀။ မျက်မမြင်နှစ်ဦးကို အနာငြိမ်းခြင်း ၂၀း၃၀ ၁၀း၄၆ ၁၈း၃၅
၂၁။ အသီးမသီးသော သဖန်းပင် ၂၁း၁၈ ၁၁း ၁၂
၂၂။ ညစ်ညူးသောနတ်ကို နှင်ထုတ်ခြင်း ၁း၂၃ ၄း၃၃
၂၃။ နားပင်းဆွံ့ အသောသူကို အနာငြိမ်းစေခြင်း ၇း၃၁
၂၄။ ဗက်ဇဲဒမှ မျက်မမြင်ကို အနာငြိမ်းစေခြင်း ၈း ၂၂
၂၅။ ရန်သူများအလယ်မှ ထွက်ကြွခြင်း ၄း၃၀
၂၆။ ငါးများ ဖမ်းမိခြင်း ၅း၁
၂၇။ နာဣနုမြိုမှ မုဆိုးမသားကို ပြန်ရှင်စေခြင်း ၇း၁၁
၂၈။ ကျောကုန်း၍ ကိုယ်မဆန့်နိုင်သူကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁၃း၁၁
၂၉။ ရေဖျဉ်းစွဲသူကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁၄း၁
၃၀။ အနာကြီးရောဂါသည် (၁၀) ဦးကို အနာငြိမ်းခြင်း ၁၇း၁၁
၃၁။ အစေခံ၏ နားရွက်ကို ပြန်တပ်ပေးခြင်း ၂၂း၅၁
၃၂။ ရေမှ စပျစ်ရည်သို ပြောင်းသွားခြင်း ၂း၁
၃၃။ မှူးမတ်၏သားကို အနာငြိမ်းခြင်း (ဖျားနာ) ၄း၄၆
၃၄။ ဗေသေသ ဒရေကန်နားရှိလူကို အနာငြိမ်းခြင်း ၅း၁
၃၅။ မွေးရာပါမျက်မမြင်ကို အနာငြိမ်းခြင်း ၉း၁
၃၆။ လာဇရုကို ထမြောက်စေခြင်း ၁၁း၄၃
၃၇။ ဒုတိယအကြိမ် ငါးများ ဖမ်းမိခြင်း ၂း၁၁
အကျဉ်းချုပ် ကောက်နှုတ်ချက်
၁။ နိဒါန်းစကား – တောထဲတွင် (၁း၁-၁၃) ၊
က။ ယောဟန်၏ သတင်းစကား (၁း၁-၈)
ခ။ ယေရှု နှစ်ခြင်းခံခြင်း (၁း၉-၁၁)
ဂ။ ယေရှု စုံစမ်းသွေးဆောင်ခံရခြင်း (၁း၁၂၊ ၁၃) ၊
၂။ သူ၏ သာသနာအစပြုခြင်း – ဂါလိလဲနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်နယ်မြေများ (၁း၁၄-၇း၂၃)
က။ သူ၏ သတင်းစကားကို ကြေညာခြင်း (၁း၁၄-၁၅)
ခ။ တပည့်တော်များကို ခေါ်ခြင်း (၁း၁၆-၂၀)
ဂ။ ကပေရနောင်တွင် သာသနာပြုခြင်း (၁း၂၁-၃၄)
ဃ။ ဂါလိလဲသို ရောက်ရှိခြင်း (၁း၃၅-၄၅) ၊
င။ သူ့သာသနာအတွက် ခုခံကာကွယ်ခြင်း (၂း၁-၃၆)
စ။ လူများစွာကို သာသနာပြုခြင်း (၃း၇-၂၁)
ဆ။ တမန်တော် (၁၂) ပါးကို ရွေးကောက်ခြင်း (၃း၁၃-၁၉)
ဇ။ ဖာရိရှဲနှင့် ကျမ်းတတ်များကို ဆုံးမခြင်း (၃း၂၀-၃ဝ)
ဈ။ ဝိညာဉ်ရေးရာ မိသားစုကို ဖော်ပြခြင်း (၃း၃၁-၃၅)
ည။ ပုံဥပမာများဖြင့် ဟောကြားခြင်း (၄း၁-၃၄)
၁။ မျိုးကြဲသူ (၄း၁-၉)
၂။ ပုံဥပမာပေးခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက် (၄း၁၀-၁၂) ၊
၃။ မျိုးကြဲသူ ပုံဥပမာကို ပြန်ရှင်းပြခြင်း (၄း၁၃-၂၀)
၄။ ဆီမီး ပုံဥပမာ (၄း၂၆-၂၉) ၊
၅။ မျိုးစေ့ ပုံဥပမာ (၄း၂၆-၂၉) ၊
၆။ မုန်ညင်းစေ့ ပုံဥပမာ (၄း၃၀-၃၄) ၊
ဋ။ သူ၏ တန်ခိုးတော်ကို ဖော်ပြခြင်း (၄း၃၅-၅း၄၃)
၁။ လေနှင့်ပင်လယ်ကို ဆုံးမခြင်း (၄း၃၅-၄၁) ၊
၂။ ညစ်ညူးသော နတ်ကို နှင်ထုတ်ခြင်း (၅း၁-၂၀)
၃။ နာမကျန်းသူကို အနာငြိမ်းခြင်း (၅း၂၁-၃၄)
၄။ သေသောသူကို ထမြောက်စေခြင်း (၅း၃၅-၄၃)
ဌ။ သူ့မွေးရပ်မြေကို ပြန်ရောက်ခြင်း (၆း၁-၆)
ဍ။ တပည့်တော်များကို စေလွှတ်ခြင်း (၆း၇-၁၃)
ၓ။ တန်ခိုးကြီးသော ရန်သူတစ်ဦးကို အနိုင်ရခြင်း (၆း၁၄-၂၉)
ဏ။ တပည့်တော်များကို ပြန်ဖွဲစည်းခြင်း (၆း၃၀-၃၂)
တ။ လူငါးထောင်ကို ကျွေးမွေးခြင်း (၆း၃၃-၄၄)
ထ။ ရေပေါ်တွင် လမ်းလျှောက်ခြင်း (၆း၄၅-၅၂)
ဒ။ လူများကို အနာငြိမ်းခြင်း (၆း၅၃-၅၆) ၊
ဓ။ ဖာရိရှဲများကို အဖြေပေးခြင်း (၇း၁-၂၃)
၃။ သူ၏ သာသနာ ကျယ်ပြန့်ခြင်း – တပါးအမျိုးသား နယ်မြေများတွင် (၇း၂၄-၉း၅၀)
က။ တုရုနှင့် ဇိဒုန် – တပါးအမျိုးသမီး၏ သမီးအား ကယ်တင်ခြင်း (၇း၂၄-၃ဝ)
ခ။ ကာပေါလိ – နားပင်းပြီး စကားအသူကို အနာငြိမ်းခြင်း (၇း၃၁-၃၇)
ဂ။ ဂါလိလဲအိုင်အရှေ့ပိုင်း – လူလေးထောင်ကို ကျွေးမွေးခြင်း (၈း၁-၉)
ဃ။ ဒါလမနုသ ကျေးရွာ – ဖာရိရှဲများကို အပြစ်တင်ခြင်း ( ၈း၁၀-၁၂)
င။ အိုင်၏ အခြားတစ်ဖက် – တပည့်တော်များကို ဆုံးမခြင်း (၈း၁၃-၂၁)
စ။ ဗက်ဇ်မြို – မျက်မမြင်ကို အနာငြိမ်းခြင်း (၈း၂၂-၂၆)
ဆ။ ဖိလိပ္ကဲသရိမြိုနှင့် ကပေရနောင် – တပည့်တော်များကိုညွှန်ကြားခြင်း (၈း၂၇-၉း၅၀) ၊
၁။ ယေရှုသည် ခရစ်တော်ဖြစ်ကြောင်း ပေတရု ဝန်ခံခြင်း (၈း၂၇-၃၀)
၂။ သူသေမည်ကို ကြိုပြောခြင်း (၈း၃၀-၃၀)
၃။ တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်း အကျိုးအပြစ်ကို ရှင်းပြခြင်း (၈း၃၄-၃၈)
၄။ သူ့ ဘုန်းတော်ကို ဖွင့်ပြခြင်း (၉း၁-၁၀)
၅။ ဧလိယ၏ အခန်းကဏ္ဍကို ရှင်းပြခြင်း (၉း၁၁-၁၃)
၆။ ခက်ခဲသော နတ်ဆိုးကို နှင်ထုတ်ခြင်း (၉း၁၄-၂၉) ၊
၇။ သူ၏သေခြင်းနှင့် ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းကို ထပ်မံပြောခြင်း (၉း၃၀-၃၂)
၈။ နိုင်ငံတော်တွင် အကြီးမြတ်ဆုံးဖြစ်သူကို ရှင်းပြခြင်း (၉း၃၃-၃၇)
၉။ စစ်မှန်သော ဝိညာဉ်အသီးကို ရှင်းပြခြင်း (၉း၃၈-၄၁) ၊
၁၀။ ထိမိ၍ လဲစရာဖြစ်ခြင်းအကြောင်း သတိပေးခြင်း (၉း၄၂-၅၀)
၄။ သူ၏သာသနာအဆုံးပိုင်း – ယေရုရှလင်သိုသွားသော လမ်းခရီး (၁၀း၁-၅၂)
က။ အိမ်ထောင်ကွာရှင်းခြင်းအကြောင်း သွန်သင်ခြင်း (၁၀း၁-၁၂)
ခ။ ကလေးများကို ကောင်းကြီးပေးခြင်း (၁၀း၁၃-၁၆)
ဂ။ ကြွယ်ဝသော လူငယ်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း (၁၀း၁၇-၂၇)
ဃ။ တပည့်တော်များ၏ ဆုလဒ်ကို ဖော်ပြခြင်း (၁၀း ၂၈-၃၁)
င။ သူသေမည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တပည့်တော်များကို ပြင်ဆင်ပေးခြင်း (၁၀း၃၂-၃၄)
စ။ တပည့်တော်များကို နှိမ့်ချစွာ အစေခံရန် ပြောဆိုခြင်း (၁၀း၃၅-၄၅)
ဆ။ မျက်မမြင်ကို အနာငြိမ်းခြင်း (၁၀း၄၆-၅၂) ၊
၅။ သူ၏ သာသနာ အလုပ် ပြီးမြောက်ခြင်း – ယေရုရှလင် (၁၁း၁-၁၆ ၂၀)
က။ အောင်ပွဲခံ ဝင်ရောက်ခြင်း (၁၁း၁-၁၁)
ခ။ သန့်ရှင်းခြင်း (၁၁း၁၂-၁၉)
၁။ သင်္ဘောသဖန်းပင်ကို ကျိန်ခြင်း (၁၁း၁၂-၁၄)
၂။ ဗိမာန်တော်ကို သန့်ရှင်းခြင်း (၁၁း၁၅-၁၉)
ဂ။ လူများနှင့် တစ်ဦးချင်းစီကို သွန်သင်ခြင်း (၁၁း၂ဝ-၁၃း၃၇)
၁။ လူများကို သွန်သင်ခြင်း – ဗိမာန်တော်တွင် (၁၁း၂၀-၁၂၄၄)
က။ ပဏာမ- သင်္ဘောသဖန်းပင်ကိုကျိန်ခြင်း သင်ခန်းစာ(၁၁း၂၀-၂၆)
ခ။ သူ၏ အခွင့်အာဏာနှင့် ပတ်သက်ခြင်း (၁၁း၂၇-၃၃)
ဂ။ သူ့ကို ငြင်းဆန်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်ခြင်း (၁၂း၁-၁၂)
ဃ။ အခွန်ပေးခြင်းနှင့် ပတ်သက်ခြင်း (၁၂း၁၃-၁၇)
င။ ထမြောက်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်ခြင်း (၁၂း၁၈-၂၇)
စ။ ကြီးမြတ်သော အမိန့်တော်နှင့် ပတ်သက်ခြင်း ( ၁၂း၂၈-၃၄)
ဆ။ မေရှိယ၏ စစ်မှန်သောသားဖြစ်ခြင်းအကြောင်း (၁၂း၃၅-၂၇)
ဇ။ ကျမ်းပြုဆရာများနှင့် ပတ်သတ်ခြင်း (၁၂း၃၈-၄၀)
ဈ။ စစ်မှန်သော ပေးကမ်းခြင်းနှင့် ပတ်သက်ခြင်း (၁၂း၄၁-၄၄) ၊
၂။ သီးသန့် သွန်သင်ခြင်း – သံလွင်တောင်တွင် (၁၃း၁-၃၇)
က။ နောက်ဆုံးသောအချိန်အကြောင်း တပည့်တော်များမေးခြင်း (၁၃း၁)
ခ။ သခင်၏ အဖြေ (၁၃း၂-၃၇)
ဃ။ အပ်နှံခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း (၁၄း၁-၂၊ ၁ဝ-၁၁)
င။ ဘိသိတ်ခံခြင်း၊ နောက်ဆုံးသော ညစာစားပွဲ၊ အပ်နှံခံရခြင်း၊ ဖမ်းဆီးခံရခြင်း၊ စစ် ဆေးခံရခြင်း (ယုဒဖာရိရှဲများ) (၁၄း၃-၉၊ ၁၂-၇၂) ၊
၁။ ဘိသိတ်ခံခြင်း – ဗေသနိ (၁၄း၃-၉)
၂။ နောက်ဆုံးသော ညစာစားပွဲ – ယေရုရှလင် (၁၄း၁၂-၃၁)
၃။ ဆုတောင်းခြင်း – ဂေသရှေမန် ဥယျာဉ် (၁၄း၃၂-၄၂)
၄။ အပ်နှံခြင်း – ဂေသရှေမန် ဥယျာဉ် (၁၄း၄၃-၅၂)
၅။ ဂျူးများ စစ်ဆေးခြင်း – ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းကြီးအိမ် (၁၄း၅၃-၇၂)
စ။ စစ်ဆေးခြင်း (ရောမသို လွှပြောင်းခြင်း)၊ ကားစင်တင်ခြင်း (၁၅း၁-၄၁)
၁။ ရောမတွင် စစ်ဆေးခြင်း – ပိလတ်မင်း၏ မေးမြန်းခြင်း (၁၅း၁-၁၅) ၊
၂။ ကားစင်တင်ခြင်း – ဂေါလဂေါသ ( ၁၅း၁၆-၄၁)
ဆ။ အရိမဿာမြိုသား ယောသပ်၏ ဂူတွင် သဂြိုဟ်ခြင်း (၁၅း၄၂-၄၇)
ဇ။ ထမြောက်ခြင်း (၁၆း၁-၈)
ဈ။ ကျမ်းပို (၁၆း၉-၂၀)
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်း အချိန်ကာလ၌ ကမ္ဘာကြီးရှိ အခြားသောနေရာများ
တရုတ်ပြည်တွင် ဟန်မင်းဆက် စတင်ပြီး၊ နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး လူ့ကျင့်ဝတ် ဆိုင်ရာအဖွဲကြီးကို အစပြုခဲ့သည်။
ခက်ခဲသော မေးခွန်းများအတွက် အဖြေများ
၁။ ရှင်မာကုသည် တမန်တော်များထဲမှ တစ်ယောက်မဟုတ်ဘဲ ခရစ်ဝင်ကျမ်း တစ်ကျမ်း ကို မည်သို ရေးသားခဲ့သနည်း။
ရှင်မာကုသည် သခင်ယေရှု၏ တမန်တော်များထဲမှ တစ်ယောက်မဟုတ်သော်လည်း၊ ဓမ္မသစ် ကျမ်းရှိ အဖြစ်အပျက်အတော်များများတွင် သူ့အကြောင်း ပါဝင်သည်။ တမန်တော်ဝတ္ထု တစ်လျှောက်တွင် မကြာခ ဏတွေ့ရ၍ ရှင်ပေတရု၏ အပေါင်းအပါအဖြစ် သူသည် ခရီးပြုခဲ့ပြီး၊ ထိုနေရာတွင် သူ့အား “မာကုဟုခေါ်သော ယောဟန်”ဟု (တ ၁၂း၁၂၊ ၂၅၊ ၁၅း၃၇၊ ၃၉) ၊ တွေ့ရသည်။ ရှင်ပေတရုသည် အကျဉ်းထောင်မှ အံ့ဖွယ်လွတ်မြောက်လာချိန်တွင်၊ ယေရုရှလင်ရှိ မာန်ဟုခေါ်သော ယောဟန်၏ ယောက္ခမအိမ်သို ပထမဆုံးသွား ခဲ့သည် (တ ၁၂း၁၂)။ မာကု ဟုခေါ်သော ယောဟန်သည် သာသနာတွင် ပြန်လည်အသုံးခံပြီး၊ ခရစ်ဝင်ကျမ်း ရေးသားခြင်း အတွက် ပြင်ဆင်မှုသည် ရှင်ပေတရုနှင့် နီးကပ်သည့် ဆက်စပ်၍ လုပ်ဆောင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်(၁ ပေ ၅း၃)။ ရှင်မာကု၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် အဓိကအားဖြင့် ရှင်ပေတရု၏ ရှုထောင့် မှ သခင်ယေရှု၏ အသက်တာအကြောင်းကို ကိုယ်စားပြုသည်။
၂။ ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ နောက်ဆုံးသောကာလနှင့်ပတ်သက်သည့် ကျမ်းပိုဒ်များကို အနက်ဖွင့်မှုတွင် မည်သို အနက်ဖွင့်ရမည်နည်း။
မာ ၁၃ ရှိ ယေရှု၏ ဒေသနာကို သံလွင်တောင်တွင် ဟောကြားခြင်းဖြစ်သောကြောင့်
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိက ဝေါဟာရ
ယုံကြည်ခြင်း – ဟေဗြဲဝေါဟာရ – pisfis – ၂:၅၊ ၄း၄၀၊ ၅း၃၄၊ ၃၆၊ ၁၀:၅၂၊ ၁၁း၂၂ – “ကိုးစားခြင်း” (သို) “ယုံကြည်ခြင်း” ဖြစ်သည်။ ယုံကြည်ခြင်းရှိခြင်းသည် မိမိကိုယ်ကို မကိုးစားဘဲ အခြားအရာ တစ်ခုခု (သို) တစ်ဦးဦးကို ပြောင်းလဲကိုးစားခြင်းဖြစ်သည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာ သွေးသွန်နာစွဲသော အမျိုးသမီးသည် ဆရာဝန် များကို ပထမ သူအားကိုးသည်။ ပြီးနောက် သခင်ယေရှုသည် သူမအား ကုသပေးနိုင်သည်ကို ယုံ ကြည်ပြီး ကိုးစားခြင်းကြောင့် သခင်ယေရှု၏ ဝတ်ရုံကို တိုထိခဲ့သည် (မ ၈း၁ဝ၊ ၉း၂၂၊ ၂၉၊ ၁၅:၂၈ လု ၇း၅၀၊ ၈း၄၈)။ ဩဝါဒစာစောင်များတွင်လည်း pisfis ဟူသော ဝေါဟာရသည် ကျမ်းစာတွင် ဘုရားသခင် ဖော်ပြထားသည့်အရာများကို တစ်ဦးတစ်ယောက်က ယုံကြည်ခြင်းအဖြစ်ကို ရည်ညွှန်းသည် (ဂလ ၁း၂၃)။
ဧဝံဂေလိ – ဟေဗြဲဝေါဟာရ – endangelio1 – ၁း၁၊ ၁၄၊ ၁၅၊ ၁၃း၁ဝ၊ ၁၄း၉၊ ၁၆း၁၅ – မူရင်း အဓိပ္ပာယ်မှာ “သတင်းကောင်း” (သို) “ကောင်းသောသတင်းစကား” ဖြစ်သည်။ စစ်ပွဲတွင် အောင် မြင်မှုသတင်းကို ယူဆောင်လာသည့် သံတမန်များက ဤဂရိဝေါဟာရကို မူရင်း အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဓမ္မသစ်ကျမ်းတွင် ထိုဝေါဟာရသည် ကယ်တင်ခြင်း သတင်းကောင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ ၄င်းမှာယေရှုခရစ်တော် သည် ကားတိုင်တွင် ပြီးပြည့်စုံသော ယဇ်ကောင်အဖြစ် မိမိကိုယ်ကို ပူဇော်ခြင်းဖြင့် သူ့လူမျိုးများ၏ အသက်တာ၌ အပြစ်၏တန်ခိုးကို ချေဖျက်ရန် လောကသို ဆင်းကြွလာခြင်းဖြစ်သည်။ ခရစ်တော်က ယုံကြည်သူများအား ဤသတင်းကောင်းကို မြေကြီးစွန်းတိုင်အောင် ပြောကြားရန် အမိန့်ပေးသည်။ ဤသတင်းကောင်းသည် သေလျက်ရှိနေသော လောကသားများအတွက် ခရစ်တော် ၏ အသက်ပေးသည့်အကြောင်း သတင်းစကားဖြစ်သည် (၁း၁၅)။
ကျမ်းပြုဆရာများ၊ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းများ – ဟေဗြဲဝေါဟာရ – grannnnateaus – ၂း၆၊ ၃း၂၂၊ ၈း၃၁၊ ၉း၁၄၊ ၁၁း၁၈၊ ၁၂း၃၈၊ ၁၅း၃၁ – မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ “စာရေးသူများ”ဖြစ်သည်။ မူလတွင်၊ ကျမ်းပြုဆရာများသည် ပညတ္တိကျမ်းကို လက်နှင့်ကူးရေးပြီး ကျမ်းစာကို ဖတ်ကြားသူများအဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် သူတိုသည် ဥပဒေပညာရှင် (ကျမ်းတတ်ပုဂ္ဂိုလ်)၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ဘာသာရေး ပညတ်များကို အနက်ဖွင့်ပေးသည့် ဘာသာရေးပညာရှင်များအဖြစ် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းအတွက် ဂရိဝေါဟာရကို “ယဇ်ပုရောဟိတ်များကို ဦးဆောင်သူ”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရှိ သည်။ ထိုအဖွဲတွင် ယဇ် ပုရောဟိတ်မင်းနှင့် ကျမ်းစာကျွမ်းကျင်သော အခြားယဇ်ပုရောဟိတ်များ ပါဝင်သည်။ သိုသော် ထိုယဇ်ပုရောဟိတ်များသည် သခင်ယေရှုအား ပျက်ရယ်ပြုခြင်းဖြင့် မေရှိယနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဟေရှာယ ပရောဖက်ပြုချက်ဖြစ်သည့် “မထီမဲ့မြင်ပြုခြင်းကို ခံ၍၊ လူတိုတွင် အယုတ်ညံ့ ဆုံးသောသူ ဖြစ်၏။ ငြိုငြင်သောသူ၊ နာကြဉ်းခြင်း ဝေဒနာနှင့် ကျွမ်းဝင်သောသူ ဖြစ်၏”ကို (ဟေရှာ ၅၃း၃) သူတိုအားဖြင့် ပြည့်စုံခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း နားမလည်ခဲ့ပေ။
သံလွင်တောင်ဒေသနာဟု ထင်ရှားသည်။ ဤနေရာတွင် သူက ဗိမာန်တော် ဖျက်ဆီးခြင်းအ ကြောင်းကို ကြိုတင်ပြောထားသည်။ နောက်ဆုံးသောကာလ၏ ပုံရိပ်လက္ခဏာများနှင့် ပက်သက် သော မေးခွန်းများကိုမေးရန် တပည့်တော်များကို လှုဆော်ခဲ့သည်။ “နောက်ဆုံးသောနေ့ရက်” အကြောင်းကို သခင်ယေရှုပြောသောအခါ ဤကပ်ကမ္ဘာ ကုန်ဆုံးသည့်အချိန်ကို ဆိုလိုသည်။ သူသည် အနာဂတ်တွင် ဘေးဒဏ်ကြီးကာလဖြစ်မည့် အကြောင်း၊ ဘုန်းတန်ခိုးနှင့် ကြွလာမည့် အကြောင်းများကို ထပ်မံ၍ ကြိုတင်ပြောကြားခဲ့သည်။
၃။ အခန်းကြီး ၁၆ ရှိ နောက်ဆုံး အပိုဒ်ငယ် (၁၂)ခုသည် ရှင်မာကု၏ မူရင်းခရစ်ဝင် ကျမ်းတွင် ပါပါသလား။
အပြင်သက်သေများက မာ ၁၆း၉-၂၀ သည် ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ မူရင်းကျမ်းတွင် မပါဝင်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောဆိုသည်။ အများစု ဂရိလက်ရေးမူကျမ်းများတွင် ထိုကျမ်းပိုဒ်များ ပါဝင်သော်လည်း အစောပိုင်းနှင့် ယုံကြည်စိတ်ချ၍ ရနိုင်သော ကျမ်းများတွင် မပါပေ။ ပို၍တိုသော နိဂုံးအဖြစ် ရှိခဲ့သော်လည်း အချိုကျမ်းများတွင် မပါပေ။ ထိုပြင် ထိုကျမ်းပိုဒ်ပါဝင်သော အချိုသော လက်ရေးမူကျမ်းများက ၄င်းကျမ်းပိုဒ်သည် ယခင်ပြန်ကူးယူသော ဂရိကျမ်းများတွင် ပျောက်နေသည်ဟု မှတ်ချက်ပေးသည်။ အချိုမှာ ကျမ်းရေးသူများက သံသယရှိဖွယ် ကျမ်းပိုဒ်များ ဖြစ်သည်ဟု အမှတ်အသားပြုသည်။ လေးရာစုနှစ် အသင်းတော်ဖခင်ကြီးများဖြစ်သည့် Eusebius နှင့် Jerome တိုက သူတိုအချိန်က ရနိုင်သမျှသော ဂရိလက်ရေးမူကျမ်း အားလုံး နီးပါးတွင် အခန်းငယ် ၉-၂ဝ မပါရှိခဲ့ဟု မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
ဤကျမ်းပိုဒ်၏ အတွင်းသက်သေကလည်း ရှင်မာကု ရေးသားခြင်းကို လေးနက်စွာ ဆန့်ကျင်ထားသည်။ အခန်းငယ် ၈ နှင့် ၉ အကြား သဒ္ဒါပြောင်းလဲမှုမှာ ရုတ်တရက် ဖြစ်သည့် အကြောင်းအရာ၊ ဆက်စပ်မှုမရှိသည့် အကြောင်း တွေ့ရသည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်များရှိ ဝေါဟာရများ သည် အခြားနေရာများတွင် ရှင်မာကု၏ အသုံးအနှုန်းများနှင့် မကိုက်ညီပေ။ ဤကျမ်းပိုဒ်၌ ဖော်ပြထားသည့် အဖြစ်အပျက်များနှင့် လူများသည်ပင် ဟန်ပန်မကျမချောမွေ့ဖြစ်လာသည့် ပုံစံမျိုးဖြစ်သည်။ ဥပမာ၊ မာဂဒလမာရိကို ရှင်မာကုက သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဖော်ပြထားသည့်သူနှင့် မတူဘဲ အခြားမာဂဒလမာရိအသစ်ပမာ မြင်ရသည် (အငယ် ၁၊ ၁၅း ၄၀၊ ၄၇)။ ရှင်းလင်းစွာဖြင့်၊ မာ ၁၆း၉-၂၀ သည် ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းအား ဖြည့်ဆည်းရန် အစောပိုင်းကြိုးစားမှုတစ်ခု အဖြစ် ရှိသည်။
ကျမ်းစာရှိ အခြားနေရာတွင် သမ္မာတရား အကြောင်းအရာများကို သွန်သင်ထားသော ကြောင့်၊ ဤကျမ်းပိုဒ်များကို အခြားစာများနှင့် အမြဲတမ်း နှိင်းယှဉ်ရမည်။ ဤကျမ်းပိုဒ်များကို အခြေပြု၍ မည်သည့်ဩဝါဒယုံကြည်ချက်ကိုမှ တည်ဆောက်ခြင်း မပြုသင့်ပေ။ ထိုပြင် ဤကဲ့သို ယုံကြည်စိတ်ချ၍ မရနိုင်သော အကြောင်းအရာများ ရှိသလို၊ ဤအချက်များသည် မှားယွင်း နိုင်သည်။ ထိုကြောင့် ဤကျမ်းပိုဒ်နှင့် ဆင်တူသော အခြားကျမ်းပိုဒ်များဖြစ်သည့် ယော ၇း၅၃-၈း၁၁ တွင် တွေ့ရသည့်နည်းတူ ကျမ်းပိုဒ်၏အဓိပ္ပာယ်ကို ဆင်ခြင်ပြီး၊ ကျမ်းပိုဒ်၏အဓိပ္ပာယ် အတိုင်း ထားလိုက်ခြင်းသည် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။
၄။ ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် အခြားသော ခရစ်ဝင်ကျမ်းများ၌ မပါသော အကြောင်း အ ရာများ ရှိပါသလား။
ရှင်မာကုထဲတွင်သာ ဖော်ပြထားသည့် ကျမ်းပိုဒ် (၃) ပိုဒ်တွေ့ရသည်။
ကြီးထွားလာသော မျိုးစေ့ပုံဥပမာ (၄း၂၆-၂၉)
နားပင်၍ စကားအသူတစ်ဦးကို ကျန်းမာစေခြင်း (၇း၃၁-၃၇)
မျက်စိမမြင်သူကို ပြန်မြင်ခြင်း (၈း၂၂-၂၆) ၊
ရှင်မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ဆက်လက်လေ့လာရန်
၁။ ရှင်မာကုက ယေရှု၏ အစေခံဖြစ်ခြင်း စိတ်နေသဘောထားကို သူ၏ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် မည်သို ထူးခြားစွာ ပုံဖော်ထားသနည်း။
၂။ ယေရှုက သူ့တပည့်တော်များအား “သင်တိုသည် ငါ့ကို အဘယ်သူဖြစ်သည် ဆိုကြသနည်း (မာ ၈း၂၉) ဟု မေးသောအခါ သခင်ယေရှုက မည်သည့်အဖြေကို မျှော်လင့်သနည်း။
၃။ ရှင်မာကု ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် သခင်ယေရှုက သူသည် ဘုရားသခင်၏ သားတော်ဖြစ်ကြောင်း မည်သိုဖွင့်ပြသနည်း။ ။
၄။ ရှင်မာကုတွင် သခင်ယေရှု၏ အထူးဖြစ်ခြင်း ဖော်ပြခြင်း၌ နိမိတ်လက္ခဏာများသည် မည်သည့် ကဏ္ဍတွင် အလုပ်လုပ်သနည်း။
၅။ ယေရှုကို ယုံကြည်သောသူများသည် ဧဝံဂေလိသတင်းကောင်းကား အခြားလူများကို တွေ့ရ မည်ဖြစ် ကြောင်း ရှင်မာကုက သူ့ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် မည်သိုဖော်ပြသနည်း
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်း (Like)
ယေရှုသည် လူသားဖြစ်ခြင်း
ခေါင်းစဉ်
အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်း သုံးကျမ်းကဲ့သို၊ ခေါင်းစဉ်သည် စာရေးသူ၏ အမည်မှလာသည်။ က်များအရ ရှင်လုကာသည် တပါးအမျိုးသားဖြစ်သည်။ တမန်တော်ရှင်ပေါလုက သူ့အား အားလုံးခြင်းကို ခံသောသူ တိုတွင်”(ကော ၄း၁၁၊ ၁၄)ဟု ခွဲခြားပြီး ပြောထားခြင်းဖြင့် ယ်ပြုထားသည်။ ထိုအချက်က ကျမ်းစာရေးသား သူများအနက် လုကာသည် တစ်ဦးတည်း တစ်ပါးအမျိုးသားဖြစ်သည်ကို သိမြင်စေသည်။ သူသည် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းနှင့် တမန်တော် ကို ရေးသားခဲ့သည်ဖြစ်၍ ဓမ္မသစ်ကျမ်း၏ အရေးကြီးသောအပိုင်းတွင် တာဝန်ရှိသူတစ်ဦး ဖြစ်သည် (စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲတွင်ကြည့်ပါ)။
စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲ
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းနှင့် တမန်တော်ဝတ္ထု တိုသည် စာရေးသူတစ်ဦးတည်း ရေးသားခဲ့ ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာတွေ့ရသည် (၁း၁၄၊ တ ၁း၁)။ သူ၏ အမည်ကို မဖော်ပြသော်လည်း တမန်တော်ဝတ္ထု အတော်များများတွင် “ငါတို”ဟူသော အသုံးအနှုန်းအားဖြင့် သူသည် ရှင်ပေါလု နှင့် နီးစပ်သော အပေါင်းအဖော်ဖြစ်သည်ကို တွေ့ရသည် (တ ၁၆း၁၀-၁၇၊ ၂၀း၅-၁၅ ၂၁း၁-၁၈၊ ၂၇း၁-၂း၁၆)။ ရှင်ပေါလု၏ စာစောင်များတွင် (ကော ၄း၁၄၊ ၂ တိ ၄း၁၁၊ ဖိလေ ၂း၄) ဖော်ပြထားသော လုပ်ဖော်ဆောင်ဖက်များအနက် ဤစာအုပ်များကို ရေးသားခဲ့သူမှာ ရှင်လုကာ သာ ဖြစ်နိုင်သည်။ ထိုအချက်ကြောင့် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းသည် အသင်းတော်၏ အစောဆုံးသော ခံယူချက်များနှင့် ပြည့်စုံစွာ ကိုက်ညီမှုရှိသည်။
ရှင်လုကာအကြောင်း အနည်းငယ်သာ သိရသည်။ သူသည် သူ့အကြောင်းကို အသေး စိတ် ဘယ်တော့မှ ဖော်မပြဘဲ၊ သူ့နောက်ခံအကြောင်းနှင့် ကယ်တင်ခြင်းရခြင်းအကြောင်း တိကျစွာ မသိရပေ။ Eusebius နှင့် Jerome တိုသည် သူ့ကို အန္တိအုတ်မြို သားဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည် (တမန်တော်ဝတ္ထုတွင် အန္တိအုတ်မြို အကြောင်း များစွာဖော်ပြထားသည် – တ ၁၁း၁၉-၂၇၊ ၁၃း၁-၃၊ ၁၄း၂၆၊ ၁၅:၂၂၊ ၂၃၊ ၃ဝ-၃၅၊ ၁၈း၂၂၊ ၂၃)။ ရှင်လုကာသည် ရှင်ပေါလု နှင့် မကြာခဏ အပေါင်းအပါအဖြစ် လိုက်ပါခဲ့ပြီး၊ ရှင်ပေါလု၏ မာကေဒေါနိသို သွားရန်၊ ရူပါရုံရချိန်မှ (တ ၁း၉၊ ၁၀) သူ၏ မာတုရဖြစ်ချိန်အထိ (၂ တိ ၄း၁၁) ဖြစ်နိုင်သည်။
ရှင်ပေါလုသည် ရှင်လုကာအား ဆေးဆရာအဖြစ်ဖော်ပြသည် (ကော ၄း၁၄)။ ယေရှု လုပ်ဆောင်သော အနာရောဂါငြိမ်းခြင်းအကြောင်း ရေးသားခြင်းတွင် လုကာ၏ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စိတ်ဝင်စားမှုအကြောင်း ပေါ်လွင်စေသည် (ဥပမာ- ၄း၃၈-၄၀၊ ၅း၁၅-၂၅၊ ၆း၁၇-၁၉၊ ၇း၁၁၁၅၊ ၈း၄၃-၄၇၊ ၄၉-၅၆၊ ၉း၂ ၊ ၆၊ ၁၁၊ ၁၃း၁၁-၁၃၊ ၁၄း၂-၄၊ ၁၇း၁၂-၁၄၊ ၂၂း၅၀၊ ၅၁)။ ခေတ်ကာလတွင် ဆရာဝန်များသည် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝေါဟာရ မရှိသေးခြင်းကြောင့် လုကာသည် ယေရှု၏ အနာပျောက်စေခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေးကိစ္စများကို ဆွေးနွေးရာတွင် သူ၏ ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းများမှာ အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းအသုံးအနှုန်းများနှင့် မတူပေ။
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းနှင့် တမန်တော်ဝတ္ထုတိုသည် တစ်ချိန်တည်းတွင် ရေးသည် ဖြစ်နိုင်သည်။ ရှင်လူကရစ်ဝင်ကျမ်းကို ရေးသားခဲ့ပြီးနောက် တမန်တော်ကို ရေး ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ လသံသို ပေးပိုသော ကျမ်းနှစ်အဖြစ် ပေါင်းစပ်က ခြင်းဖြစ်သည် (၁း၃၊ တ ၁း၁၊ နောက်ခံသမိုင်းနှင့် အခြေအနေကို ကြည့်ပါ)။ ခရစ်ယာန် ဖြစ်တည်ခြင်း၊ ခရစ်တော်၏ မွေးဖွားခြင်းမှစ၍ ရောမ၌ ရှင်ပေါလု၏ အိမ်တွင်အထ ချုပ်ခံရခြင်းအထိ သမိုင်းကြောင်းကို ပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်သည် (တ ၂၈း၃၀၊ ၃၁)။
တမန်တော်ဝတ္တုသည် ရောမ၌ ရှင်ပေါလု ရှိနေခြင်းဖြင့် အဆုံးသတ်ထားသည်။ ထိုအရာအားဖြင့် ရှင်လုကာသည် ဤကျမ်းစာအုပ်ကို ရှင်ပေါလု ရောမထောင်၌ရှိစဉ် (အေဒီ ၆၀- ၆၂) တွင် ရေးသားခဲ့ ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိနိုင်သည်။ ယေရုရှလင်မြိုပျက်စီးခြင်းအကြောင်းကို ယေရှုကြိုတင်မိန့်တော်မူခြင်းကိုလည်း ရှင်လုကာ ရေးသားခဲ့သည် (၁၉း၄၂-၄၄၊ ၂၁း၂၀-၂၄) သိုသော်လည်း ထိုကြိုတင်မိန့်တော်မူချက်၏ ပြည့်စုံခြင်းကို ဤခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင်လည်းကောင်း တမန်တော်ဝတ္ထုတွင်လည်းကောင်း ရေးမထားပေ။ ရှင်လုကာသည် ထိုပရောဖက်ပြုချက် ပြည့်စုံခြင်း၏ ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခုကို ရေးမှတ်ထားသည် (တ ၁၁း၂၈)။ ထိုကြောင့် ဘ ကို ယေရုရှလင်ပျက်စီးပြီးနောက်မှ ရေးသားခဲ့ခြင်း မဖြစ်နိုင်ပေ။ တမန်တော်ဝတ္ထုတွင် နီရိုးလက် ထက် အေဒီ ၆၄ ၌ စတင်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့် ကြီးမားသော ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းကို ဖော်ပြထား ပေ။ ထိုအပြင် ပညာရှင်များတိုသည် ရှင်ယာကုပ်၏ အသတ်ခံရခြင်းကို အေဒီ ၆၂ ဟု သတ် မှတ်ကြပြီး၊ ထိုအရာသည် သူ၏ သမိုင်းကို ရှင်လုကာ မရေးခင်က ဖြစ်ပါက၊ ဖော်ပြခဲ့မည် သေချာသည်။ ထိုကြောင့် ဤခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ ရက်စွဲသည် အေဒီ ၆ဝ (သို) ၆၁ တွင် ဖြစ်နိုင်ချေ အရှိဆုံးဖြစ်သည်။
နောက်ခံသမိုင်းကြောင်းနှင့် အနေအထား
ရှင်လုကာသည် သူ၏ ရေးသားခြင်းကို “မြတ်သော သော်ဖိလု” (မူရင်း- “ဘုရားသခင် ၏ ချစ်သူ” ၁း၃၊ တ ၁း၁)အတွက် လိပ်မူရေးသားပေးပိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ သူ၏ ချစ်စနိုးအမည် (သို) ရေးချထားသော အမည် ဂုဏ်ပုဒ်သည် သမားရိုးကျ ဆန်သော ခေါ်ဆိုခြင်း “မြတ်သော သော်ဖိလု”ဖြစ်၍ “သော်ဖိလု”သည် လူသိများ သော လေးစားဖွယ် ရောမလူကြီးတစ်ဦးဖြစ်ပြီး “ဆီဇာဘုရင်၏ နန်းတော်၌” (ဖိ ၄း၂၂) ရှိသော ခရစ်တော်ထံသို ပြောင်းလဲလာသူများမှ တစ်ဦး ဖြစ်နိုင်သည်။
သိုသော်လည်း ရှင်လုကာသည် ထိုလူတစ်ဦးထက်ပို၍ လူအများကို ရည်ရွယ်ပြီး ရေး သားခဲ့ခြင်းမှာ သေချာသည်။ ရှင်လုကာနှင့် တမန်တော်ဝတ္ထုတိုတွင် ရည်စူးခြင်းသည် ခေတ်ပေါ် ရည်စူးခြင်းနှင့် တူသည်။ ထိုအရာတို့သည် စာစောင်အဖြစ် သီးသန့်ရေးသားခြင်း မဟုတ်ပေ။ ရှင်လုကာသည် သူ၏ အဖြစ်အပျက်များ သိရှိလာခြင်းတွင် ခရစ်တော်ကို မျက်မြင်သက်သေ ရှိသော သူများထံမှ ရရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည် (၁း၁၊ ၂)။ ထိုအချက်အားဖြင့် သူကိုယ်တိုင်သည် မျက်မြင်သက်သေရှိသူ မဟုတ်ကြောင်း သက်ရောက်စေသည်။ သူ၏နိဒါန်းတွင် ရှင်းလင်းစွာ မြင်ရသည်မှာ သူ၏ ရည်မှန်း ချက်သည် ယေရှု၏ သက်တော်စဉ် အဖြစ် အပျက်များကို အစီအစဉ်တကျ ရေးသားရန် ဖြစ်သည်။ သိုသော် သူသည် ခေတ်ကာလကို တသွေမတိမ်း လိုက်၍ စီစဉ်သည်ဟု မဆိုလိုပေ။
သူသည် အရင်းအမြစ်အမျိုးမျိုးမှ စုစည်းဖွဲစည်းသည်ကို သိမှတ်ခြင်းအားဖြင့် သူ၏ ရေးသားချက် များကို ဘုရားသခင် မှုတ်သွင်းခြင်း မဟုတ်ဟုလည်း မဆိုလိုပေ။ မှုတ်သွင်းခြင်းအမှုသည် စာရေးသူများ၏ ကိုယ်ပိုင်ဟန်များ၊ ဝေါဟာရများနှင့် ပုံစံများ ကို ကျော်လွန်မသွားပေ။ ကျမ်းတစ်အုပ်လုံးတွင် စာရေးသူများ၏ ကိုယ်ပိုင်ထူးခြားမှုကို မြင်တွေ့ ရပါသည်။ ရှင်လုကာ၏ ရှာဖွေရေးသားခြင်းသည် ထိုကဲ့သိုဖြစ်သည်။ စူးစမ်းရှာဖွေခြင်းကပင် ဘုရားသခင်၏ လမ်းပြပိုဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုအပြင် ရှင်လုကာသည် ရေးသားနေစဉ်တွင် သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်၏ တိုက်တွန်းနှိးဆော် ပိုဆောင်ခြင်းကို ခံရပါသည် (၂ ပေ ၁း၂၁)။ ထိုကြောင့် သူ၏ မှတ်တမ်းတင်ခြင်းသည် မမှားယွင်းနိုင်အောင် မှန်ကန်မှုရှိသည်။
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိက ဇာတ်ကောင်များ
ယေရှု – အပြစ်သားများအား ဘုရားသခင်နှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်စေရန် ပြည့်ဝစုံလင်သောအသက်တာဖြင့် အသက်ရှင်ခဲ့သူ (၁း၂၆-၂၄း၅၃)
ဧလိရှဗက် – ဘုရားသခင်ကို ကြောက်ရွံသော ဇာခရိ၏ ဇနီး၊ နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ မိခင် (၁း၅-၆၀)
ဇာခရိ – ယုဒယဇ်ပုရောဟိတ်နှင့် နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်၏ ဖခင် (၁း၄-၇၉)
နှစ်ခြင်းဆရာ ယောဟန် – ပရောဖတ်နှင့် ရှေ့ပြေးဖြစ်သူ၊ ခရစ်တော်၏ ကြွလာခြင်းကို ကြေညာ သူ (၁း၁၃-၈၀၊ ၃း၂-၉း၉)
မာရိ – ယေရှု၏ အပျိုကညာ မိခင် (၁း၂၆- ၂း၅၁)
တပည့်တော် (၁၂) ပါး – ရှိမှန်ပေတရု၊ အိန္ဒြေ၊ ယာကုပ်၊ ယောဟန်၊ ဖိလိပ္ပု၊ ဗာသောလမဲ။ သောမ၊ မဿဲ၊ ယာကုပ် (အာလဖဲသား)၊ သဒ္ဒါ၊ ရှိမုန်၊ ယုဒရှကာယုတ် – လောကတွင် သူ့အမှုတော်ကို ကူညီရန်အတွက် ယေရှုရွေးချယ်သောသူ (၁၂) ဦး (၁း၂၊ ၅းး၃၀.. ၁၂:၅၅၊ ၁၆း၁-၂၄း၅၃)
မြိုစားဟေရုဒ် – ဟေရုဒ်မင်းကြီး၏ သား၊ နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်ကို သတ်ခဲ့သူ၊ ယေရှုအား အမှုစစ်ဆေးခြင်းတွင် ပါဝင်သူ (၃း၁-၂၀၊ ၉း၇-၉၊ ၂၃း၆-၁၆) ၊
ပိလတ်မင်း – ယေရှုအား ဗာနဗနေရာအစားထိုးပြီး ကားစင်တင်သတ်ရန် အမိန့်ပေးသည့် ရောမ ဘုရင်ခံ (၃း၁၊ ၁း၃၀၊ ၂၃း၁-၅၂)
မာဂဒလမာရိ – ယေရှု၏ ဆက်ကပ်သော နောက်လိုက်တစ်ဦး၊ ယေရှုရှင်ပြန်ထမြောက်ပြီး နောက် ပထမဦးဆုံး မြင်ခွင့်ရခဲ့သူ (၈း၂၊ ၂၄း၁၀)
သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဓမ္မအတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများ
ရှင်လုကာ၏ စာရေးဟန်သည် စာကို ကောင်းမွန်စွာဖတ်တတ်သူ ပညာရှင်ကဲ့သိုဖြစ် သည်။ အသေးစိတ်ရေးတတ်သော သမိုင်းဆရာကဲ့သို အဖြစ်အပျက်များ၏ သမိုင်းနောက်ခံ ဆက်စပ်မှုကို နားလည်စေသော အချက်အလက်များကို မကြာခဏဖော်ပြတတ်သည် (၁း၅၊ ၂း၁၊ ၂၊ ၃း၁၊ ၂၊ ၁၃း၁-၄)။
ခရစ်တော်ဖွားမြင်ခြင်းအကြောင်း သူ၏ ရေးသားခြင်းသည် ခရစ်ဝင်ကျမ်းအားလုံးတွင် အပြည့်အစုံဖြစ် ပြီး၊ မူရင်းဟန်ပန်အတိုင်း (ရှင်လုကာ၏ အခြားရေးသားချက်များကဲ့သို) ဖော်ပြ ခြင်း ပိုများသည်။ မွေးဖွားခြင်းဇာတ်လမ်းတွင် ချီးမွမ်းခြင်းဆာလံများကိုလည်း ထည့်သွင်းရေး သားထားသည် (၁း၄၆-၅၅၊ ၁း၆၈-၇၉၊ ၂း၁၄၊ ၂း၂၉-၃၂၊ ၃၄၊ ၃၅)။ နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန် ၏ မွေးဖွားခြင်း၊ မာရိထံသတင်းပိုခြင်း၊ နွားစာခွက်၊ သိုးထိန်းများ၊ မောင်နှင့် အန္ဒတိုအကြောင်း၊ စသည့် ထူးခြားသော အခြေအနေများကို သူတစ်ဦးတည်းသာလျှင် ဖော်ပြရေးသားထားသည် (၂း၂၅-၃၈)။
ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိက ဝေါဟာရများ
ဗတ္တိဇံ/နှစ်ခြင်း – ဂရိဝေါဟာရ – baptiz၀ – ၃း၇၊ ၁၂၊ ၁၆၊ ၂၁၊ ၇း၂၉၊ ၃၀၊ ၁၂း၅၀ – မူရင်း အဓိပ္ပာယ်မှာ “နှစ်သည်” (သို) “နှစ်မြှုပ်သည်”ဟု ဖြစ်သည်။ လူများသည် ယောဟန်၏ နှစ်ခြင်းကို ယောဒန်မြစ်ထဲတွင် ခံယူရန် ယောဟန်ထံသို လာရောက်ကြသည်။ ယုဒဘာသာသို ပြောင်းလဲသွား သည့် တပါးအမျိုးသားများ နှစ်ခြင်းခံခြင်းသည် ယုဒလူတိုအတွက် မထူးဆန်းပေ။ သိုသော်လည်း ဤကဲ့သိုသော နှစ်ခြင်းမျိုးသည် ယုဒလူမျိုးအတွက် ထူးဆန်း၍ အသစ်သော နှစ်ခြင်းကဲ့သိုဖြစ် သည်။ ယောဟန်က သူတို၏ အရင်ဘဝဟောင်းကို စွန့်လွှတ်ရန် လူများရှေ့တွင် ကတိပြုသည့် အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်ဖို ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။ သူတို၏ နှစ်ခြင်းခံခြင်းသည် မေရှိယကြွလာခြင်းအတွက် နှလုံးသားများကို ပြင်ဆင်ခြင်းလက္ခဏာဖြစ်သည်။ ရှင်ပေါလုသည် နှစ်ခြင်းခံခြင်းကို ယုံကြည်သူ များနှင့် ခရစ်တော်၏ တူညီမှုအဖြစ် ဆက်စပ်ထားသည်။ ဆိုးဆေးထဲတွင် နစ်ထည့်လိုက်သည့် အဝတ်သည် ဆိုးဆေး၏ အရောင်အတိုင်း ထွက်ပေါ်လာသည်နည်းတူ၊ ခရစ်တော်၌နစ်မြှုပ်ခြင်းကို ခံရသောသူသည် ခရစ်တော်၏ သဘောသဘာဝကို ယူတင်ဝတ်ဆင်ရမည်။
စည်းစိမ် – ဂရိဝေါဟာရ – momonus – ၁၆း၉၊ ၁၁၊ ၁၃ – မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ “စည်းစိမ်” “ငွေ” (သို) “ပိုင်ဆိုင်မှု”ဖြစ်သည်။ လု ၁၆ တွင် ထိုစကားလုံးသည် “စည်းစိမ်ချမ်းသာခြင်းအတွက်” အသုံးပြုထားသည်။ စည်းစိမ်သည် ရုပ်တု (သို) စစ်မှန်သော ဘုရားသခင်နှင့် မတည့်သည့် လူသား တို၏ နှလုံးသားရှိ ဘုရားဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် ဤလောက၏ ဘုရားနှင့် စစ်မှန်သော ဘုရားကိုအစေခံရန် မဖြစ်နိုင်ဟု သမ္မာကျမ်းစာက ပြောထားသည်။
ပရဒိ – ဂရိဝေါဟာရ – paradeisos – ၂၃း၄၃ – မူရင်းအဓိပ္ပာယ်မှာ “ဥယျာဉ်” (သို) “ပန်းခြံ” ဖြစ်သည်။ စက်တူးဂျင့် (Septuagint) က ထိုစကားလုံးသည် ဧဒင်ဥယျာဉ်ကိုလည်း ရည်ညွှန်းသော် လည်း (က ၂း၈ ကိုကြည့်ပါ)၊ ဒေ ၂း၅ နှင့် ရှောလမုန်သီချင်း ၄း၁၃ တွင် မူရင်းအတိုင်း အသုံး ၊ ပြုထားသည်။ ထိုနောက် ပရဒိကို သေဆုံးသွားသော ဖြောင့်မတ်သူတို ရောက်သည့်နေရာအဖြစ် ဖော်ပြထားသည် (လု ၁၆း၁၉-၃၁)။ လက်ဝါးကပ်တိုင်ပေါ်ရှိ ဓားပြအား ယေရှုက ထိုနေ့တွင်သူနှင့် အတူ ပရဒိသုဘုံ၌ရှိမည်ဟု ပြောခဲ့သည် (၂၃း၄၂-၄၃)။ ထိုအရာသည် သေသောသူများအနက် ဖြောင့်မတ်သောသူတို ရောက်မည့် သာယာသောနေရာ ဖြစ်ပုံရှိသည်။ ဗျာ ၂း၇ တွင် ပရဒိသုဘုံကို ပြန်လည်ပေးအပ်သော ဧဒင်ကဲ့သို၊ ယုံကြည်သူများအတွက် ထာဝရအိမ်တော်ကဲ့သို ဖော်ပြထား သည် (က ၂ နှင့် ဗျာ ၂၂ တိုကို နှိင်းယှဉ်ပါ)။
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းတစ်လျှောက် တွေ့ရသော အဓိကအကြောင်းအရာမှာ တပါး အမျိုးသားများ၊ ရှမာရိလူများ၊ အမျိုးသမီးများ၊ ကလေးများ၊ အခွန်ခံများ၊ အပြစ်သားများနှင့် လူတို၏ အပယ်ခံရသူများအပေါ် ခရစ်တော်၏ ကြင်နာမှုများ ဖြစ်သည် (၃း၁၂၊ ၅:၂၇၊ ၇း၂၉၊ ၁၅း၁၊ ၁၈း၁၀-၁၃၊ ၁၉း၂)။ သိုသော်လည်း ရှင်လုကာသည် ချမ်းသာသောသူများနှင့် လေးစား ဖွယ်ကောင်းသောသူများ၏ ကယ်တင်ခြင်းကိုလည်း လျစ်လျူရှူမထားပေ (ဥပမာ- ၂၃း၅၀-၅၃)။ ယေရှု၏ လူထုရှေ့အမှုတော်မြတ်မှ (၄း၁၈) ကားတိုင်ပေါ် သခင်ဘုရား၏ နောက်ဆုံး စကားအထိ (၂၃း၄၀-၄၃) အပယ်ခံရသော သူများအပေါ် ခရစ်တော်၏ သာသနာတော်ကို အဓိကထား၍ ဖော်ပြသွားသည်။ ကြီးမြတ်သော သမားတော်သည် မိမိ၏ လိုအပ်မှုကို နားလည် သောသူများအား ပြုစုခြင်းသာသနာတော်ကို အကြိမ်ကြိမ်ဖော်ပြသည် (၅း၃၁၊ ၃၂၊ ၁၅း၄-၇၊ ၃၁၊ ၃၂၊ ၁၉း၁၀)။ ။
အမျိုးသမီးများအတွက် မြင့်မြတ်သော ကိုယ်ရေးအကျဉ်းများကို မှတ်တမ်းတင်ခြင်း သည်လည်း အထူးအရေးပါလှသည်။ မာရိ၊ ဧလိရှဗက်နှင့် အန္ဒတိုကို အသားပေးသော နေရာ ဖြစ်သည့် မွေးဖွားခြင်းအကြောင်းမှအစ (အခန်းကြီး ၁၊ ၂) အမျိုးသမီးများ အရေးပါသော ဇာတ်ဆောင်များအဖြစ် ရှင်ပြန်ထမြောက်သောနံနက်ခင်းတွင် နောက်တစ်ဖန် ဖော်ပြထားပြီး (၂၄း၁၊ ၁၀)၊ ရှင်လုကာသည် ကျွန်ုပ်တိုသခင်၏ အသက်တာနှင့်သာသနာတွင် အမျိုးသမီးများ ၏ အရေးပါသောကဏ္ဍကို အထူးပြုပါသည် (ဥပမာ- ၇း၁၂-၁၅၊ ၃၇-၅၀၊ ၈း၂၊ ၃၊ ၄၃-၄၈၊ ၁၀း၃၈-၄၂၊ ၁၃း၁၁-၁၃၊ ၂၁း၂-၄၊ ၂၃း၂၇-၂၉၊ ၄၉၊ ၅၅၊ ၅၆)။
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းတစ်လျှောက်တွင်တွေ့ရသော အခြားအရေးကြီးသည့် အ ကြောင်းများ ရှိသေးသည်။ ထိုအတွက် ဥပမာများမှာ ဘုရားသခင်၏ မျက်မှောက်တော်တွင် လူသား၏ ကြောက်လန့်ခြင်း၊ အပြစ်လွှတ်ခြင်း (၃း၃၊ ၅း၂၀-၂၅၊ ၆း၃၇၊ ၇း၄၁-၅၀၊ ၁၁း၄၊ ၁၂း၁၀၊ ၁၇း၃၊ ၄၊ ၂၃း၃၄၊ ၂၄း၄၇)၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း၊ ဘုရားသခင် သမ္မာတရား၏ လျှိဝှက် နက်နဲမှုကို အံ့ဩခြင်း၊ သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်၏ ကဏ္ဍ (၁း၁၅၊ ၃၅၊ ၄၁၊ ၆၇၊ ၂း၂၅-၂၇၊ ၃း၁၆၊ ၂၂၊ ၄း၁၊ ၁၄၊ ၁၈၊ ၁၀း၂၁၊ ၁၁း၁၃၊ ၁၂း၁၀၊ ၁၂)၊ ယေရုရှလင်ဗိမာန်တော် (၁၉-၂၂၊ ၂း၂၇-၃၈၊ ၄၆-၄၉၊ ၄း၉-၁၃၊ ၁၈း၁၀-၁၄၊ ၁၉း၄၅-၄၈၊ ၂၀း၁-၂၁း၆၊ ၂၁း၃၇၊ ၃၈၊ ၂၄း၅၃)နှင့် ယေရှု၏ ဆုတောင်းခြင်းများဖြစ်သည်။
၉း၅၁ မှအစပြု၍ ရှင်လုကာသည် ယေရှု၏ ယေရုရှလင်မြိုသို နောက်ဆုံးသာသနာခရီးစဉ်ကို ရေးသားရန် သူ၏ဇာတ်ကြောင်း အခန်းကြီး ၁၀ ခန်းကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤအပိုင်း တွင် သူရေးသားသော အကြောင်းအရာများတိုသည် ထူးခြားသည်။ ထိုအချက်သည် ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်း၏ အဓိကအကြောင်း အရာဖြစ်သည်။ ညှာတာမှုကင်းမဲ့သော ယေရှု၏ လက်ဝါး ကပ်တိုင်သို လှမ်းသည့်ခြေလှမ်းကို ဖော်ပြသည်။ ထိုအရာသည် လောကသို ခရစ်တော်ကြွလာ ခြင်း၏ အဓိကရည်ရွယ်ဖြစ်၍ (၉း ၂၂၊ ၂၃၊ ၁၇း၂၅၊ ၁၈း၃၁-၃၃၊ ၂၄း၂၅၊ ၂၆၊ ၄၆)၊ သူသည် စိတ်ပျက်အားလျော့ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ အပြစ်သားများကို ကယ်တင်ခြင်းအမှုသည် သူ၏သာသနာ အချုပ်အချာဖြစ်သည် (၁၉း၁၀)။
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ အဓိကဩဝါဒများ
ဘုရားသခင်မျက်မှောက်တော်တွင် လူသား၏ ကြောက်လန့်ခြင်း – ဘုရားသခင်၏ ကြီးမားသော အမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရသည့်အခါ ထိုအရာအတွက် သင့်တော်သော တုန့်ပြန်ခြင်း (၁း၃၀၊ ၆၅၊ ၂း၉၊ ၁ဝ၊ ၅း၁ဝ၊ ၂၆၊ ၇း၁၆၊ ၈း၂၅၊ ၃၇၊ ၅၀၊ ၉း၃၄၊ ၄၅၊ ၁၂း၅၊ ၂၃း၄၀၊ ဝတ် ၁၉း၁၄၊ ၃၂၊ ၂၅း၁၇၊ ၃၆၊ ၄၃၊ တရားဟော ၊၂၅း၁၈ သူကြီး ၆း၂၂၊ ၂ ရာ ၂၃း၃၊ ၆ ရာ ၂၀း၂၉၊ ၂၆း၅၊ သု ၁း၇၊ နေ ၅း၁၅၊ ၁၃း၂၂၊ မာ ၁၆း၅၊ တ ၉း၃၁၊ ၁ တိ ၅း၂၀)
ဘုရားသခင် သမ္မာတရား၏ လျှိဝှက်နက်နဲမှု – အံ့သြဖွယ်ကောင်းသော ခရစ်တော်၏ အမှု တော်များနှင့် စကားတော်များ၏ လျှိဝှက်နက်နဲမှု (၁း၂၁၊ ၆၃၊ ၂း၁၈၊ ၁၉၊ ၃၃၊ ၄၇၊ ၄၈၊၅း၉၊ ၈း၂၅၊ ၉း၄၃-၄၅၊ ၁၁း၁၄၊ ၂၀း၂၆၊ ၂၄း၁၂၊ ၄၁၊ ယောဘ ၁၁း၇၊ ဒံ၂း၄၇။ မ ၁၃း၃၅၊ မာ ၄း၁၀-၂၀၊ ရော ၁၁း၂၅၊ ၁ ကော ၂း၇၊ ၄း၁၊ ဧ ၅း၃၂၊ ကော ၁း၂၅-၂၇၊ ၄၃၊ ၁ တိ ၃း၁၆၊ ဗျာ ၁၀း၇)
အပြစ်လွှတ်ခြင်း – လူသားတို၏ ဘဝ၌ လိုအပ်ချက် (၃း၃၊ ၅း၂၀-၂၅၊ ၃၇၊ ၇း၄၁-၅၀။ ၁၁း၄၊ ၁၂း၁ဝ၊ ၁၇း၃၊ ၄၊ ၂၃း၃၄၊ ၂၄း၄၇၊ က ၅၀း၂၀၊ ၂၁၊ ဆာ ၇း၄၊ သု ၁၉း၁၁၊ မ ၆း၁၊ ၁၅၊ ၁၈း၂၂၊ မာ ၁၁း၂၅၊ ၂ ကော ၂၅-၁၁၊ ယာ ၂း၁၃၊ ၁ ပေ ၄း၈)
သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်၏ ကဏ္ဍ – ကျွန်ုပ်တိုအသက်တာ၌ ဝိညာဉ်တော်တည်ရှိနေခြင်း (၁း၁၅၊၃၅၊ ၄၁၊ ၆၇၊ ၂း၂၅-၂၇၊ ၃း၁၆၊ ၂၂၊ ၄း၁၊ ၁၄၊ ၁၈၊ ၁၀း၂၁၊ ၁၁း၁၃၊ ၁၂း၁ဝ၊ ၁၂၊ က ၁း၂၊ ယောဘ ၂၆း၁၃၊ ဆာ ၁၀၄း၃၀၊ ယေဇ ၃၇း၁၁-၁၄၊ ဇာ ၄း၇၊ မ ၁၂း၂၈၊ ယော ၁၄း၁၆၊ ၁၅း၂၆၊ တ ၁း၈၊ ၈း၂၉၊ ရော ၈း၁၁၊ ၁၅:၁၉၊ ၁ ကော၂း၄၊ ၁၃၊ ၁ သက် ၁း၅၊ ၁ ပေ ၃း၁၈)
လက်ဝါးကပ်တိုင်ပေါ် ခရစ်တော်၏ အသေခံခြင်း – လောကသို ခရစ်တော်ကြွလာရခြင်း၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက် (၉း ၂၂-၂၃၊ ၁၇း၂၅၊ ၁၈း၃၁-၃၃၊ ၂၄း ၂၅၊ ၂၆၊ ၄၆၊ ဟေရှာ ၅၃း၇-၉၊ တ ၁၃း၂၉၊ ၁ ကော ၁း၁၈၊ ၅း၇၊ ဂလ ၅း၁၁၊ ၆း၁၄၊ ဧ ၅း၂၊ ဖိ ၂း၈၊ ကော ၂း၁၄၊ ဟေဗြဲ ၁၀း၁၊ ၁၂)
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းရှိ ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်အင်္ဂါလက္ခဏာများ
ဘုရားသခင်သည် ချဉ်းကပ်၍ ရသော ဘုရား – ၂၃း၄၅
ဘုရားသခင်သည် သန့်ရှင်းသော ဘုရား -၁း၄၉ ၊
ဘုရားသခင်သည် စိတ် ရှည်တော်မူသော ဘုရား – ၁၃း၆ – ၉
ဘုရားသခင်သည် ကရုဏာရှိသော ဘု ရား – ၁း၅၀၊ ၇၈
ဘုရားသခင်သည် တန်ခိုးကြီးသော ဘုရား – ၁၁း၂၀၊ ၁၂:၅
ဘုရားသခင်သည် ကတိတော်ကို စောင့်ထိန်းသော ဘုရား – ၁း၃၈၊ ၄၅၊ ၅၄၊ ၅၅၊ ၆၉-၇၃
ဘုရားသခင်သည် ကူညီမစသော ဘုရား – ၂း၁-၄၊ ၂၁း၁၈၊ ၃၂၊ ၃၃၊ ၂၂း၃၅)
ဘုရားသခင်သည် ဉာဏ်ပညာရှိသော ဘုရား – ၁၆း၁၅
ဓမ္မသစ်ကျမ်းမှ အမျိုးသမီးများ
ယေရှု၏ အပျိုကညာမိခင် မာရိသည် ဓမ္မသစ်ကျမ်းရှိ အမျိုးသမီးများတွင် အလေးစားခံရဆုံးဖြစ်သည်။ သူ မသည် ယုံကြည်ခြင်း၊ နှိမ့်ချခြင်း၊ အစေခံခြင်းတိုတွင် ကောင်းမွန်သော ပုံပမာဖြစ်သည် (လု ၁း၂၆-၅၆)။ ) အခြားမှတ်သားထားသော ဓမ္မသစ်ကျမ်းမှ အမျိုးသမီးများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
အမည် ဖော်ပြချက် ကျမ်းကိုး
အန္န မေရှိယကိုစောင့်မျှော်သကဲ့သို ယေရှုကိုသိမြင်သူ လု ၂း၃၆-၃၈
ဗေရနိတ် အဂြိပ္ပ၏ ညီမ၊ ရှင်ပေါလုသည် သူမရှေ့တွင် ခုခံပြောဆိုမှုပြုရခြင်း တ ၂၅း၁၃
ကန္ဒက် အီသီယိုးပီးယား ဘုရင်မ တ ၈း ၂၇
ခလောက္က ကောရိန္ဒူအသင်းတော်၏ ကွဲပြားခြင်းကို သိသူ ၁ ကော ၁း၁၁
ကလောဒိ ရောမခရစ်ယာန် ၂ တိ ၄း၂၁
ဒမာရိ ရှင်ပေါလု၏ သာသနာမှ ပြောင်းလဲလာသော အေသင်မြိုသူ တ ၁၇း၃၄
ဒေါ်ကာ (တဗိသ) ရှင်ပေတရု သေခြင်းမှ ထမြောက်စေသော ယုပွေမြိုရှိ ခရစ်ယာန် တ ၉း၃၆-၄၁
ဣသိလေ ယုဒအစိုးရမင်း ဖလဇ်၏ မိန်းမ တ ၂၄း၂၄
ဧလိရှဗက် ဗတ္တိဇံဆရာယောဟန်၏ မိခင် လု ၁း၅၊ ၁၃
ဥနိတ် တိမောသေ၏ မိခင် ၂ တိ ၁း၅
ဟေရောဒိ ဗတ္တိဇံဆရာယောဟန်အား သတ်ရန် တောင်းဆိုသော မိဖုရား မ ၁၄း၃-၁၀
ယောဟန် သခင်ယေရှုလိုအပ်သော အရာများကို ထောက်ပံ့ကူညီခဲ့သူ လု ၈း၃
လောက္က တိမောသေ၏ အဘွား ၂ တိ ၁း၅
လုဒီ ဖိလိပ္ပိတွင် ပေါလု၏ သာသနာတော်အားဖြင့် ပြောင်းလဲခဲ့သူ တ ၁၆း၁၄
မာရိနှင့်မာသ လာဇရု၏ အစ်မများ၊ ယေရှု၏ မိတ်ဆွေများ လု ၁၀း၃၈-၄၂
မာဂဒလ မာရိ သူမအထဲမှ နတ်ဆိုးကို ယေရှုနှင်ထုတ်ခဲ့သူ မ ၂၇း၅၆-၆၁၊ မာ ၁၆း၉
ဖိဗေ ကင်ခြေမြိုရှိ အသင်းတော်မှ အစေခံ အသင်းထောက်တစ်ဦးဖြစ်နိုင် ရော ၁၆း၁၊ ၂
ပြစ်ကိလ အာကုလ၏ဇနီး၊ ကောရိန္ဒူနှင့်ဧဖက်တွင် ပေါလု၏လုပ်ဖော်ဆောင်ဖက် တ ၁၈း၂၊၁၈၊ ၁၉
ဆလုမ် ယေရှုတပည့်တော် ယာကုပ်နှင့်ယောဟန်တို၏ မိခင် မ ၂၀း၂၀-၂၄
ရှဖိရေ ကနဦးခရစ်ယာန်အသိုင်းအဝိုင်းမှ မိမိပိုင်ဆိုင်မှုကို ဝှက်ထားသူ တ ၅း၁
ရှုရန္ဒ ယေရှုလိုအပ်သော ဥစ္စာများကို ထောက်ပံ့ကူညီခဲ့သူ လု ၈း၃
အနက်အဓိပ္ပာယ်ဆိုင်ရာ အခက်အခဲများ
ရှင်မဿဲနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည့် ရှင်မာကုကဲ့သို ရှင်လုကာသည် တပါးအမျိုးသား စာဖတ်သူများ အား ဦးတည်ချက်ထားပြီး ဖော်ပြထားသည် (အမြင်တူကျမ်း ပြဿနာများအတွက် ဆွေးနွေးရန် ရှင်မာကု နိဒါန်း၊ အနက်အဓိပ္ပာယ်ဆိုင်ရာ အခက်အခဲများတွင် ကြည့်ပါ)။ သူသည် ယုဒလူများ ရင်းနှီးသော နေရာများကို ဖော်ပြထားသည် (ဥပမာ ၄း၃၁၊ ၂၃း၅၁၊ ၂၄း၁၃)။ ဆို လိုသည်မှာ သူ၏ ပရိသတ်များသည် ပါလက်စတိုင်း ပထဝီအခြေအနေကို သိထားကြသူများ ဖြစ်ကြသည်။ ဟေဗြဲအသုံးအနှုန်းထက် ဂရိစကားကို အမြဲလိုလိုပင် နားလည်သည် (ဥပမာ“ဂေါလဂေါသ” အစား “ကရာနီ” ၂၃း၃၃)။ အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းအားလုံးသည် “အဗ္ဗ” (မာ ၁၄း၃၆) “ရဗ္ဗိ” (မ ၂၃း၇၊ ၈၊ ယော ၁း၃၈၊ ၄၉)၊ နှင့် “ဟောရှဏ္ဏ” (မ ၂၁း၉၊ မာ ၁၁၉၊ ၁၀၊ ယော ၁၂း၁၃) စသည်တို့ ကဲ့သို အခါအားလျော်စွာ Semitic အသုံးအနှုန်းများကို သုံးထားသော် လည်း၊ ရှင်လုကာသည် ထိုအရာများကို ချန်ထားခြင်း (သို) တူညီသော ဂရိစကားကို အသုံးပြု သည်။
ရှင်လုကာသည် ရှင်မသဲထက် ဓမ္မဟောင်းကျမ်းကို ကိုးကားမှုပိုနည်းပြီး၊ ဓမ္မဟောင်း ကျမ်းမှ ကိုးကား သည့်အခါ ဟေဗြဲကျမ်းစာကို ဂရိဘာသာပြန်ဆိုထားသည့် စက်တူးဂျင့်မှယူသည်။ ထိုမျှမက ရှင်လုကာ၏ ဓမ္မဟောင်းကျမ်း ကိုးကားမှုအများစုသည် တိုက်ရိုက်ထက် သွယ်ဝိုက် ကိုးကားချက် ပိုများပြီး၊ အများစုသည် ရှင်လုကာ၏ ဇာတ်ကြောင်းမရှိကြဘဲ ယေရှု၏ စကား တွင် ပါဝင်သည် (၂း၂၃၊ ၂၄၊ ၃း၄-၆၊ ၄း၄၊ ၈၊ ၁၀-၁၂၊ ၁၈၊ ၁၉၊ ၇း၂၇၊ ၁၀း၂၇၊ ၁၈း၂ဝ၊ ၁၉း၄၆၊ ၂၀း၁၇၊ ၁၈၊ ၃၇၊ ၄၂၊ ၄၃၊ ၂၂း၃၇)။
အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းများထက် ရှင်လုကာသည် တစ်လောကလုံးအတွက် ဧဝံဂေလိဖိတ် ခေါ်ခြင်းကို အထူးပြုရေးသားထားသည်။ ယေရှု၏ လူသားဖြစ်ခြင်း၊ ဣသရေလူတို၏ ငြင်းပယ် ခံရသူအဖြစ် ဖော်ပြပြီး လောကကြီးကို ပေးအပ်လိုက်သည်။ အထက်က မှတ်သားခဲ့သည့်အတိုင်း (သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဓမ္မအတွေး အခေါ်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကိုကြည့်ပါ)၊ ရှင်လုကာသည် တပါးအမျိုးသားများ၊ ရှမာရိများနှင့် ယေရှု၏ ကရုဏာထားခံရသော အငြင်းပယ်ခံလူသားများ အကြောင်းကို မကြာခဏ ဆက်နွယ်ပေးသည်။ ထိုအထူးပြုချက်သည် “တစ်ပါးအမျိုးသားတိုနှင့် ဆိုင်သော တမန်တော်” (ရော ၁း၁၃)၏ ရင်းနှီးသော အပေါင်းအ ဖော်မှ ဖြစ်လာနိုင်သော သဘောရှိသည်။
သိုသော် ဝေဖန်ချက်အချိုသည် ရှင်လုကာ၏ ဓမ္မတွေးခေါ်မှုနှင့် ရှင်ပေါလုအကြား ၊ ကြီးမားသော ကွာဟချက်ရှိသည်ဟု ပြောဆိုကြသည်။ ရှင်လုကာ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ရှင်ပေါ် လူနှင့် တူညီသော စကားလုံး အသုံးအနှုန်း မရှိသလောက်ပင်ဖြစ်သည်။ ရှင်လုကာသည် သူ၏ ကိုယ်ပိုင်ဟန်ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ သိုသော်လည်း သူဖော်ပြသွားသော ဓမ္မပညာများသည် တမန်တော်များနှင့် ပြည့်စုံစွာ တူညီမှုရှိသည်။ ရှင်ပေါလု၏ အဓိကကျသော သမ္မာတရားမှာ ယုံကြည်ခြင်းအားဖြင့် ဖြောင့်မတ်ရာသို ရောက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ရှင်လုကာသည်လည်း ယုံကြည် Lင်းအားဖြင့် ဖြောင့်မတ်ရာသိုရောက်ခြင်းအား ဇာတ်ကွက်များ၊ ပုံဥပမာများ၊ ဖာရိရှဲနှင့်အခွန် ခံများ (၁၈း၉-၁၄) လူသိများသည့် ပျောက်သောသား ပုံဥပမာ (၁၅း၁၁-၃၂) ရှိမုန်၏ အိမ်၌ အဖြစ်အပျက် (၇း၃၆-၅ဝ)နှင့် ဇက္ခဲ၏ ကယ်တင်ခြင်း (၁၉း၁-၁၀) စသည်တိုဖြင့် ဖော်ပြရေးသားထားပါသည်။
အကျဉ်းချုပ် ကောက်နှုတ်ချက်
၁။ ခရစ်တော်၏ သာသနာနိဒါန်း (၁း၁-၄း၁၃)
က။ ကြိုတင်ကြေညာချက် (၁း၁-၄)
ခ။ ယေရှု ဖွားမြင်ခြင်း (၁း၅- ၂း၃၈)
၁) ဇာခရိထံ ကြေညာခြင်း (၁း၅-၂၅)
၂) မာရိထံ ကြေညာခြင်း (၁း၂၆-၃၈)
၃) အလည်လာခြင်း (၁း၃၉-၄၅)
၄) မာရိ၏ ချီးမွမ်းခြင်း (၁း၄၆-၅၆)
၅) ရှေ့ပြေးသူ ဖွားမြင်ခြင်း (၁း၅၇-၈၀)
၆) ခရစ်တော် ဖွားမြင်ခြင်း (၂း၁-၃၈) ၊
ဂ။ ယေရှု၏ ငယ်ဘ၀ (၂း၃၉-၅၂) ၊
၁) နာဇရတ်မြို၌ (၂း၃၉၊ ၄၀)
၂) ဗိမာန်တော်၌ (၂း၄၁-၅၀)
၃) သူ့မိသားစု၌ (၂း၅၁၊ ၅၂)
ဃ။ ယေရှု၏ ဗတ္တိဇံခံခြင်း (၃း၁-၄း၁၃) ၊
၁) နှစ်ခြင်းဆရာ ယောဟန်၏ တရားဟောခြင်း (၃း၁-၂၀) ၊
၂) ကောင်းကင်၏ သက်သေခံချက် (၃း၂၁၊ ၂၂)
၃) လူသား၏ ဆွေစဉ်မျိုးဆက် စာရင်း (၃း၂၃-၃၈)
၄) လူသား၏ ဖြားယောင်းသွေးဆောင်ခံရခြင်း (၄း၁-၁၃)
၂။ ဂါလိလဲပြည်သာသနာ (၄း၁၄-၉း၅၀)
က။ သူ၏ သာသနာအစ (၄း၁၄-၄၄)
၁) နာဇရက် (၄း၁၄-၃ဝ)
၂) ကပေရနောင် (၄း၃၁-၄၂)
က) နတ်ဆိုးနှင်ထုတ်ခြင်း (၄း၃၁-၃၇)
( ခ) လူများ ကျန်းမာခြင်း (၄း၃၈-၄၂)
၃) ဂါလိလဲပြည်ရှိ မြိုများ (၄း၄၃၊ ၄၄)
ခ။ သူ့ တပည့်တော်များကို ခေါ်ခြင်း (၅း၁-၆း၁၆)
၁) တံငါသည် လေးဦး (၅း၁-၂၆)
က) လူကိုများခြင်း (၅း၁-၁၁)
ခ) နာမကျန်းသူများအား ကျန်းမာစေခြင်း (၅း၁၂-၁၆)
ဂ) အပြစ်ခွင့်လွှတ်ခြင်း (၅း၁၇-၂၆)
၂) လေဝိ (၅း၂၇-၆း၁၁)
က) ဧဝံဂေလိ- ဖြောင့်မတ်သူအတွက်မဟုတ်၊ အပြစ်သားများ အတွက် (၅း၂၇-၃၂)
ခ) စပျစ်ရေဗူး- အဟောင်းမဟုတ်၊ အသစ် (၅း၃၃-၃၉) ၊
ဂ) ဥပုသ်နေ့- ကျွန်ပြုခံရန်မဟုတ်၊ ကောင်းသောအမှုကိုပြုရန် (၆း၁-၁၁)
၃) တစ်ဆယ့်နှစ်ပါး (၆း၁၂-၁၆)
ဂ) သူ၏သာသနာ ဆက်လက် ပြုလုပ်ခြင်း (၆း၁၇-၉း၅၀)
၁) တောင်ပေါ်ဒေသနာဟောပြောခြင်း (၆း၁၇-၄၉)
က) မင်္ဂလာရှိသူများ (၆း၁၇-၄၉)
ခ) အမင်္ဂလာများ (၆း၂၄-၂၆)
ဂ) အမိန့်တော်များ (၆း၂၇-၄၉)
၂) မြိုများ၌ သာသနာပြုခြင်း (၇း၁-၈း၂၅)
က) တပ်မှူးတစ်ဦး၏ အစေအပါးကို ကျန်းမာစေခြင်း (၇း၁-၁၀)
ခ) မုဆိုးမ၏ သားကို ပြန်ရှင်စေခြင်း (၇း၁၁-၁၇) ၊
ဂ) နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်တပည့်များကို ခွန်အားပေးခြင်း (၇း၁၈-၃၅)
ဃ) ပြစ်မှားသောမိန်းမကို အပြစ်လွှတ်ခြင်း (၇း၃၆-၅ဝ)၊
င) ချစ်သော တပည့်တော်များကို စုရုံးခြင်း (၈း၁-၃)
စ) လူထုအား ပုံဥပမာဖြင့် သွန်သင်ခြင်း (၈း၄-၂၁)
ဆ) ပင်လယ်နှင့်လှိင်းများကို အမိန့်ပေး၍ ငြိမ်စေခြင်း (၈း၂၂-၂၅)
၃) ဂါလိလဲပြည်တွင် လှည့်လည်ခြင်း (၈း၂၆-၉း၅၀) ၊
က) နတ်ဆိုးစွဲသူကို ကျန်းမာစေခြင်း (၈း၂၆-၃၉)
ခ) မိန်းမတစ်ဦးကို ကျန်းမာစေခြင်း (၈း၄၀-၄၈)
ဂ) မိန်းကလေးကို သေခြင်းမှ ထမြောက်စေခြင်း (၈း၄၉-၅၆)
ဃ) တစ်ဆယ့်နှစ်ပါးကို စေလွှတ်ခြင်း (၉း၁-၆)
င) ဟေရုဒ်ကို ရှုပ်ထွေးစေခြင်း (၉း၇-၉)
စ) လူထုကို ကျွေးမွေးခြင်း (၉း၁၀-၁၇)
ဆ) ကားတိုင်တွင် အသေခံခြင်းကို ကြိုပြောခြင်း (၉း၁၈-၂၆)
ဇ) ဘုန်းတန်ခိုးကို ထင်ရှားစေခြင်း (၉း၂၇-၃၆)
ဈ) နတ်ဆိုးများကို နှင်ထုတ်ခြင်း (၉း၃၇-၄၂) ၊
ည) တပည့်တော်များကို သွန်သင်ခြင်း (၉း၄၃-၅၀)
၃။ ယေရုရှလင် ခရီးစဉ် (၉း၅၁-၁၉း၂၇)
က။ ရှမာရိ (၉း၅၁-၁၀း၃၇) ၊
၁) သူ့အားအဝေးသို သွားစေသော ရွာ (၉း၅၁-၅၆)
၂) စိတ်နှစ်ခွရှိသူများကို ပြန်စေခြင်း (၉း၅၇-၆၂)
(၃) တပည့်တော် (၇၀) ကို စေလွှတ်ခြင်း (၁၀း၁-၂၄)
၄) ကောင်းသောရှမာရိ ပုံဥပမာကို ပြောခြင်း (၁၀း၂၅-၃၇)
ခ။ ဗေသနိနှင့် ယုဒ (၁၀း၃၈-၁၃း၃၅) ၊
၁) မာရိနှင့် မာသ (၁၀း၃၈-၄၂)
၂) ပဌနာတော် (၁၁း၁-၄) ၊
၃) တောင်းလျှောက်ခြင်း၏ အရေးပါပုံ (၁၁း၅-၁၃)
၄) ကြားနေဝါဒ လက်မခံခြင်း (၁၁း၁၄-၃၆) ၊
၅) ဖာရိရှဲနှင့် ကျမ်းတတ်များအပေါ် အမင်္ဂလာ (၁၁း၃၇-၅၄)
၆) လမ်းပေါ်မှ သင်ခန်းစာ (၁၂း၁-၅၉)၊
က) ယောင်ဆောင်မှုကို ဆန့်ကျင်ခြင်း (၁၂း၁-၁၂)
ခ) လောကအရာများကို ဆန့်ကျင်ခြင်း (၁၂း၁၃-၂၁)
ဂ) စိုးရိမ်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်ခြင်း (၁၂း၂၂-၃၄)
ဃ) သစ္စာမရှိခြင်းကို ဆန့်ကျင်ခြင်း (၁၂း၃၅-၄၈)
င) ပျင်းရိခြင်းကို နှစ်သက်ခြင်းအား ဆန့်ကျင်ခြင်း (၁၂း၄၉-၅၃)
(စ) ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုမရှိခြင်းကို ဆန့်ကျင်ခြင်း (၁၂း၅၄-၅၆)
ဆ) ကွဲပြားခြင်း (၁၂:၅၇-၅၉) ၊
၇) မေးခွန်းများကို ဖြေဆိုခြင်း (၁၃း၁-၃၀)
က) ဘုရားသခင်၏ တရားတော်မူခြင်းအကြောင်း (၁၃း၁-၉)
ခ) ဥပုသ်နေ့အကြောင်း (၁၃း၁၀-၁၇)
ဂ) နိုင်ငံတော်အကြောင်း (၁၃း၁၈-၂၁)
ဃ) ကယ်တင်ခြင်းရသော လူအနည်းစုအကြောင်း (၁၃း၂၂-၃ဝ)
၈) ခရစ်တော်၏ မြည်တမ်းခြင်း (၁၃း၃၁-၃၅)
ဂ။ ပေရိယ (၁၄း၁-၁၉း၂၇)
၁) ဖာရိရှဲတစ်ဦး၏ ဧည့်သည် (၁၄း၁-၂၄)
က) ဥပုသ်နေ့အကြောင်းကို စုံစမ်းစစ်ကြောခြင်း (၁၄း၁-၆)
ခ) နှိမ့်ချခြင်းအကြောင်းကို သွန်သင်ခြင်း (၁၄း၇-၁၄)
ဂ) ကောင်းကင်ပွဲတော်ကြီးအကြောင်း ပြောပြခြင်း (၁၄း၁၅-၂၄)
၂) လူများ၏ ဆရာ (၁၄း၂၅-၁၈း၃၄)
က) တပည့်တော်ဖြစ်ခြင်း၏ အဖိုးအခ (၁၄း၂၅-၃၅) ၊
ခ) ပျောက်သောသိုး ပုံဥပမာ (၁၅း၁-၇) ၊
ဂ) ပျောက်သော ဒင်္ဂါး ပုံဥပမာ (၁၅း၈-၁၀)
ဃ) ပျောက်သောသား ပုံဥပမာ (၁၅း၁၁-၃၂)
င) မသမာသော ဘဏ္ဍာစိုး ပုံဥပမာ (၁၆း၁-၁၈)
စ) သူဌေးနှင့်လာဇရု (၁၆း၁၉-၃၁)
ဆ) အပြစ်လွတ်ခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၇း၁-၄)
ဇ) သစ္စာရှိခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၇း၅-၁၀) ၊
ဈ) ကျေးဇူးတင်တတ်ခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၇း၁၁-၁၉)
ည) အသင့်ပြင်ဆင်ခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၇း၂ဝ-၃၇)
ဋ) စိတ်ပျက်အားလျော့ခြင်းမရှိသော မုဆိုးမ ပုံဥပမာ (၁၈း၁-၈)
ဌ) ဖာရိရှဲနှင့် အခွန်ခံ ဥပမာ (၁၈း၉-၁၄)
ဍ) ကလေးသူငယ်များကဲ့သို သင်ခန်းစာ (၁၈း၁၅-၁၇)
ဎ) ဆက်ကပ်ခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၈း၁၈-၃ဝ)
ဏ) ရွေးနှုတ်ကယ်တင်ခြင်းအကြောင်း သင်ခန်းစာ (၁၈း၃၁-၃၄)
၃) အပြစ်သားများ၏ မိတ်ဆွေ (၁း၈၃၅-၁၉း၁၀)
က) လူကန်းကို ပြန်မြင်စေခြင်း (၁၈း၃၅-၄၃)
ခ) ပျောက်သောသူများကို ရှာ၍ ကယ်တင်သူ (၁၉း၁-၁၀)
၄) လောကတစ်ခုလုံး၏ တရားသူကြီး (၁၉း၁၁-၂၇)
က) ရှည်လျားသော ခရီးအဆုံး (၁၉း၁၁) ၊
(ခ) ငွေတစ်ပိဿာစီ ပေးခြင်း ပုံဥပမာ (၁၉း၁၂-၂၇)
၄။ ဆင်းရဲဒုက္ခခံရသော ရက်သတ္တပတ် (၁၉း၂၈-၂၃း၅၆)
က၊ တနင်္ဂနွေနေ့ (၁၉း၂၈-၄၄) ၊
၁) အောင်ခြင်းဖြင့် ကြွဝင်တော်မူခြင်း (၁၉း၂၈-၄၀)
၂) မြို အတွက် ခရစ်တော်၏ ငိုကြွေးခြင်း (၁၉း၄၁-၄၄)
ခ။ တနင်္လာနေ့ (၁၉း၄၅-၄၈)
၁) ဗိမာန်တော်ကို သန့်ရှင်းစေခြင်း (၁၉း၄၅၊ ၄၆)
၂) ပသခါပွဲလာသူများကို သွန်သင်ခြင်း (၁၉း၄၇၊ ၄၈)
ဂ။ အင်္ဂါနေ့ (၂၀း၁-၂၁း၃၈)
၁) ယုဒခေါင်းဆောင်များနှင့် ရင်ဆိုင်ခြင်း (၂၀း၁-၈)
၂) ပသခါပွဲလာသူများကို သွန်သင်ခြင်း (၂၀း၉-၁၉)
က) ဆိုးယုတ်သော စပျစ်ခြံစောင့်များ ပုံဥပမာ (၂၀း၉-၁၉)
ခ) အခွန်ပေးဆောင်ခြင်းဆိုင်ရာ ဖာရိရှဲတိုအား ပြောဆိုခြင်း (၂၀း၂၀-၂၆)
ဂ) ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်းအကြောင်း ဇဒ္ဒုကဲတိုအား ပြောဆိုခြင်း (၂၀း၂၇-၄၀)
ဃ) မေရှိယအကြောင်း ကြိုတင်ပရောဖတ်ပြုချက်ဆိုင်ရာကို ကျမ်းတတ်များ မေးမြန်းခြင်း (၂၀း၄၁-၄၇)
င) မုဆိုးမ၏ အလှူမှ သင်ခန်းစာ (၂၁း၁-၄)
စ) အချိန်ကာလ၏ အချိုသော နိမိတ်လက္ခဏာများ (၂၁း ၂၅-၃၈) ၊
ဃ။ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (၂၂း၁-၆)
၁) ယေရှုအား သတ်ရန် ကြံစည်ခြင်း (၂၂း၁၊ ၂)
၂) လျှိဝှက်ကြံစည်ခြင်း၌ ယုဒရှကာရုတ်ပါဝင်ခြင်း (၂၂း၃-၆)
င။ ကြာသပတေးနေ့ (၂၂း၇-၃၅)
၁) ပသခါပွဲတော်အတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း (၂၂း၇-၁၃)
၂) သခင်၏ ညစာစားပွဲ (၂၂း၁၄-၃၈)
က) ပဋိညာဉ်သစ်ကို ပေးခြင်း (၂၂း၁၄-၂၂)
ခ) တပည့်တော်များအကြား အငြင်းပွားခြင်း (၂၂:၂၃-၃ဝ)
ဂ) ပေတရု ငြင်းပယ်မည့်အကြောင်း ကြိုပြောခြင်း (၂၂း၃၁-၃၄)
ဃ) ဘုရားသခင်၏ ကူညီမစခြင်းကတိတော် (၂၃း၅-၃၈)
၃) ဥယျာဉ်ထဲ၌ ဝေဒနာခံစားခြင်း (၂၂း၃၉-၄၆) ၊
၄) ယေရှုအဖမ်းခံရခြင်း (၂၂း၄၇-၅၃)
စ။ သောကြာနေ့ (၂၂:၅၄-၂၃း၅၅)
၁) ပေတရု၏ ငြင်းပယ်ခြင်း (၂၂:၅၄-၆၂)
၂) ယေရှုအား လှောင်ပြောင် ရိုက်နှက်ခြင်း (၂၂း၆၃-၆၅)
၃) ယဇ်ပုရောဟိတ်အကြီးအကဲရှေ့တွင် အမှုစစ်ဆေးခံရခြင်း (၂၂း၆၆-၇၁)
၄) ပိလတ်မင်းရှေ့တွင် အမှုစစ်ဆေးခံရခြင်း (၂၃း၁-၂၅)
က) အမှုစွဲဆိုခြင်း (၂၃း၁-၅)
ခ) ဟေရုဒ်မင်းရှေ့တွင် ကြားနာခြင်း (၂၃း၆-၁၂)
ဂ) ပိလတ်မင်း၏ စီရင်ဆုံးဖြတ်ခြင်း (၂၃း၁၃-၂၅)
၅) ကားတိုင်ပေါ် တင်သတ်ခံရခြင်း (၂၃း၂၆-၄၉)
၆) သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း (၂၃း၅ဝ-၅၅) ၊
၅။ ခရစ်တော် သာသနာတော် ပြီးမြောက်ခြင်း (၂၄း၁-၅၃)
က။ ရှင်ပြန်ထမြောက်တော်မူခြင်း (၂၄း၁-၁၂) ၊
ခ) ဧမောက်လမ်း (၂၄း၁၃-၄၅)
ဂ) ပြန်တက်ကြွတော်မူခြင်း (၂၄း၄၆-၅၃)
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်း အချိန်ကာလ၌ ကမ္ဘာကြီးရှိ အခြားသောနေရာများ
မာကုအန်တိုနီနှင့် ကလီအိုပတ်ထရာတိုသည် ဘီစီ ၃၀ ၌ အက်တီယမ် စစ်ပွဲတွင် အော်တေဗီယန်၏ အနိုင်ယူမှုကို ခံခဲ့ရခြင်းကြောင့် မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်ခဲ့ကြသည်။ ရလဒ်မှာ၊ အီဂျစ်သည် ရောမအင်ပါယာလက် အောက်ကျရောက်ခဲ့သည်။
ခက်ခဲသော မေးခွန်းများအတွက် အဖြေများ
၁။ ရှင်လုကာအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို ဘာသိရသနည်း။
ခံယူချက်များနှင့် အတွင်းသက်သေဖော်ပြချက်များအရ၊ ရှင်လုကာသည် တပါးအမျိုး သားဖြစ်သည်။ တမန်တော် ရှင်ပေါလုက ထိုအရာကို အတည်ပြုထားပုံရပြီး၊ “အရေဖျားလှီးခြင်း ကို ခံသောသူတိုတွင်” (ကော ၄း၁၁၊ ၁၄)ဟု အခြားသူများကဲ့သို ခွဲခြားထား ဖော်ပြထားသည်။ Eusebius နှင့် Jerome တိုက သူ့အား အန္တိအုတ်မြိုသားအဖြစ် ဖော်ပြကြသည်။ ရှင်လုကာ သည် ရှင်ပေါလု၏ အပေါင်းအပါတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ ရှင်ပေါလုက သူ့အား သမားတော်ကဲ့သို ရည် ညွှန်းထားသည် (ကော ၄း၁၄)။ စာရေးသူနှင့် ရက်စွဲတွင်ကြည့်ပါ။
၂။ ရှင်လုကာသည် ရှင်မဿဲ၊ ရှင်မာကုတိုနှင့် မည်သို ဆက်နွယ်မှုရှိသနည်း။
ပထမဆုံး ခရစ်ဝင်ကျမ်းသုံးကျမ်းကို အပေါ်ယံဖတ်လျှင်တောင် တူညီမှုများစွာရှိသည် ကို တွေ့ရသည်။ လု ၅း၁၈-၂၆၊ မ ၉း၂-၈ နှင့် မာ ၂း၃-၁၂ တိုကို နှိင်းယှဉ်ကြည့်ပါ။ သိုသော် လည်း ယေရှုအကြောင်း အသေးစိတ်ရေးသားရာတွင် စာရေးသူများအကြား အရေးပါသော ကွဲပြားမှုများလည်း တွေ့ရသည်။ ဤခက်ခဲသော တူညီမှုများ၊ ကွဲပြားမှုများနှင့်ဆိုင်ပြီး ရှင်းပြချက် ကို “အမြင်တူကျမ်း ပြဿနာ”ဟု ခေါ်သည်။ ရှင်မာကု အနက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းဆိုင်ရာ အခက်အခဲများတွင် ဖော်ပြထားသော အမြင်တူကျမ်း ပြဿနာတွင် ကြည့်ပါ။
၃။ ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ထူးခြားသော ကျမ်းချက်များမှာ အဘယ်နည်း။
> ရှင်လုကာသည် အခြားခရစ်ဝင်ကျမ်းများတွင် မရှိသော အကြောင်းအရာ (၁၂) ခု (သို) အဓိကကျမ်းပိုဒ်များကို ဖော်ပြထားခြင်း ၊
> နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်နှင့် ယေရှု မမွေးဖွားခင် ဖြစ်ရပ်များ (၁း၅-၈၀)
> ယေရှု၏ သူငယ်ဘဝမှ ဇာတ်လမ်းများ (၂း၁-၅၂)
> နှစ်ခြင်းဆရာယောဟန်အား ဟေရုဒ်မင်း ထောင်ချခြင်း (၃း၁၉၊ ၂၀)
> နာဇရက်မြိုသားများ ယေရှုကို ငြင်းပယ်ခြင်း (၄း၁၆-၃၀)
> ပထမ တပည့်တော်များကို ခေါ်ခြင်း (၅း၁-၁၁)
> မုဆိုးမ၏သားအား ရှင်ပြန်စေခြင်း (၇း၁၁-၁၇)
> ယေရှု၏ ခြေကို ဆီလိမ်းသော အမျိုးသမီး (၇း၃၆-၅၀)
> ခရစ်တော်ကို ပြုစုအစေခံသော အမျိုးသမီး (၈း၁-၃)
> ခရစ်တော်၏ သေခြင်းသို ရောက်ခါနီးအချိန်များတွင် ဖြစ်သောဖြစ်ရပ်များ၊ သွန်သင်မှု များ၊ နိမိတ်လက္ခဏာများ (၁၀း၁-၁၈း၁၄)
> ဇက္ခဲနှင့် ခရစ်တော်နေခြင်း (၁၉း၁-၂၇) ၊
> ဟေရုဒ်သည် ခရစ်တော်ကို အမှုစစ်ခြင်း (၂၃း၆-၁၂) > ကောင်းကင်သို မတက်ကြွခင် ယေရှု၏ နောက်ဆုံးစကားများ (၂၄း၄၄-၄၉)
ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ဆက်လက်လေ့လာရန်
၁။ ရှင်လုကာသည် ဆရာဝန်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်းကို ဖော်ပြရန်အတွက် ရှင်လုကာခရစ်ဝင်ကျမ်း၊ ၌ မည်သည့် အထောက်အထားကို ညွှန်ပြမည်နည်း။
၂။ ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ရေးသားသူမှာ သမိုင်းပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း မည်သို ပြောနိုင်မည်နည်း။ ။
၃။ ယေရှုမွေးဖွားခြင်းနှင့် ငယ်စဉ်အကြောင်း အသေးစိတ်တွင် မည်သည့်အရေးပါချက်များကို ၊ တွေ့ရပါသနည်း။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
၄။ ရှင်လုကာ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတွင် ယေရှုသည် ကြင်နာခြင်းတရားကို မည်သိုဖော်ပြသနည်း။
၅။ ရှင်လုကာသည် သူ၏ ခရစ်ဝင်ကျမ်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်၏ မျက်မှောက် တော်ကို မည်သို မှတ်သားပြောဆိုသနည်း။
၆။ ရှင်လုကာ ရေးသားခဲ့သည့် ရှင်ပြန်ထမြောက်ခြင်း၏ မည်သည့်အပိုင်းသည် သူ၏သမိုင်း ဆိုင်ရာ အရေးပါသော အချက်များကို ထင်ရှားစေသနည်း။